Hashing là một kỹ thuật rất quan trọng và có tính ứng dụng cực kỳ cao, đặc biệt trong lĩnh vực bảo mật. Bài viết hôm nay sẽ cho các bạn một cái nhìn cơ bản về Hash và một số ứng dụng thực tế của nó.
Hash (Hàm băm) là gì ?
Hashing là quá trình biến đầu vào là một nội dung có kích thước, độ dài bất kỳ rồi sử dụng những thuật toán, công thức toán học để biến thành đầu ra tiêu chuẩn có độ dài nhất định. Quá trình đó sử dụng những Hàm băm (Hash function).
Giả dụ, bạn tải một video trên Youtube về, sau đó cho nó chạy qua hàm băm có tên MD5 sẽ trả về một chuỗi dài 32 ký tự, hoặc bạn tải một bức ảnh trên mạng về, cho chạy qua hàm MD5, thứ bạn nhận được vẫn là một chuỗi dài 32 ký tự. Thậm chí, nếu bạn cho chạy từ “apple” qua hàm hash MD5 kia, kết quả sẽ là “1f3870be274f6c49b3e31a0c6728957f”, lại là một chuỗi có 32 ký tự. Những thuật toán băm khác cũng hoạt động tương tự như vậy, bạn cho bất kỳ thứ gì vào hàm, đầu ra sẽ luôn là một chuỗi có độ dài nhất định.
Hàm băm mật mã
Như tên gọi của nó vậy, những hàm băm như vậy được sử dụng vào mục đích mã hóa dữ liệu. Những hàm băm mật mã cũng giống như những hàm băm thông thường, nhưng mang trong mình một số đặc điểm khác, quan trọng nhất là không thể đảo ngược. Điều này có nghĩa là khi bạn có trong tay giá trị sau khi băm, bạn không thể biết giá trị ban đầu là gì. Điều này đơn giản như việc bạn uống một cốc sinh tố hỗn hợp rất ngon nhưng không thể nào liệt kê tất cả nguyên liệu của nó vậy.
Ngoài ra, hàm băm mật mã còn mang một số đặc điểm khác như tính tránh va chạm (xảy ra khi hai giá trị khác nhau nhưng khi chạy qua hàm băm lại trả về hai kết quả giống nhau), tính hiệu quả (thời gian tính toán những giá trị băm phải nhanh) và cả tính nhạy cảm (chỉ cần sự thay đổi nhỏ trong giá trị ban đầu có thể thay đổi hoàn toàn giá trị băm).
Một số hàm băm phổ biến
MD5
MD5 được Ronald Rivest thiết kế vào năm 1991 để thay thế hàm băm MD4 trước đó và được đưa thành tiêu chuẩn vào năm 1992 trong RFC 1321. MD5 tạo ra một bản tóm tắt có kích thước 128 bit (16 byte). Tuy nhiên, đến đầu những năm 2000 thì hàm băm MD5 trở lên không an toàn trước sức mạnh tính toán của các hệ thống tính toán thế hệ mới. Với sức mạnh tính toàn và sự phát triển của công nghệ thám mã thời gian gần đây, chúng ta có thể tính toán các va chạm trong MD5 với độ phức tạp 2^21, phép toán chỉ trong vòng vài giây khiến thuật toán không phù hợp với hầu hết các trường hợp sử dụng trong thực tế.
SHA-1
SHA-1, viết tắt của Secure Hash Algorithm, được phát triển như một phần của dự án Capstone của Chính phủ Hoa Kỳ. Phiên bản đầu tiên, thường được gọi là SHA-0 được xuất bản năm 1993 với tiêu đề Secure Hash Standard, FIPS PUB 180, bởi NIST (Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Hoa Kỳ). Nó đã bị NSA rút lại ngay sau khi xuất bản và được thay thế bởi phiên bản sửa đổi, được xuất bản năm 1995 trong FIPS PUB 180-1 và thường được đặt tên là SHA-1. SHA-1 tạo ra bản tóm tắt có kích thước 160 bit (20 byte). Các va chạm chống lại thuật toán SHA-1 đầy đủ có thể được tạo ra bằng cách sử dụng tấn công phá vỡ. Do đó, hàm băm này cho đến nay được coi là không đủ an toàn.
SHA-2
SHA-2 là một tập hợp các hàm băm mật mã được thiết kế bởi Cơ quan an ninh quốc gia Hoa Kỳ (NSA), được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2001. Chúng được xây dựng bằng cấu trúc Merkle-Damgård, chức năng nén một chiều của nó được xây dựng bằng cấu trúc Davies-Meyer từ một hệ mật mã khối chuyên dụng.
Hash dùng để làm gì?
Kiểm tra sự toàn vẹn của tệp tin
Như đặc điểm của hàm băm, cùng một giá trị sẽ cho ra cùng một giá trị băm. Vậy nên ta có thể đối chiếu tệp tin ta tải trên mạng về với bản gốc bằng cách so sánh giá trị băm của chúng với nhau. Nếu chúng có chung giá trị băm tức là tệp tin của bạn trùng với bản gốc, nếu không tệp tin của bạn đã bị sửa đổi hoặc bị hỏng. Một số trường hợp, tệp tin của bạn tải về bị can thiệp bởi bên thứ ba trước khi đến thiết bị của bạn và chúng có thể cài mã độc vào tệp tin đó. Việc kiểm tra giá trị băm giúp đảm bảo tệp tin của bạn an toàn.
Xác minh mật khẩu
Có một điều rất hay bạn nên biết, trong những thiết kế cơ sở dữ liệu hiện đại, thứ lưu trong đó không phải mật khẩu của bạn dưới dạng văn bản đơn thuần mà là giá trị hash của chúng. Khi bạn nhập mật khẩu, mật khẩu của bạn sẽ được chạy qua hàm hash, sau đó sẽ được so sánh với giá trị băm trong cơ sở dữ liệu để quyết định bạn có được chứng thực để sử dụng dịch vụ không. Điều này làm giảm đáng kể thiệt hại khi cơ sở dữ liệu bị tấn công, khi những gì bị lộ ra ngoài là những giá trị băm chứ không phải mật khẩu của bạn. Để an toàn hơn, hệ thống còn thêm giá trị muối (salt) vào mật khẩu gốc của bạn, rồi cho chạy qua hàm băm, sau đó mới lưu vào cơ sở dữ liệu. Vậy nên kể cả khi giá trị băm của mật khẩu bạn bị lộ và bị giải mã, kẻ tấn công vẫn chưa thể có được mật khẩu thực sự của bạn do nó đã được thêm vào giá trị “salt”.
Tạm kết
Như các bạn có thể thấy, Hashing là một kỹ thuật rất quan trọng và có tính ứng dụng cực kỳ cao, đặc biệt trong lĩnh vực bảo mật. Những nhà phát triển liên tục phải thiết kế ra những thuật toán Hash mới, do những thuật toán cũ nhanh chóng bị giải mã bằng sự phát triến nhanh như vũ bão của công nghệ. Một khi một thuật toán nào đó bị crack (bẻ khóa), nó không còn an toàn tuyệt đối. Hiểu được những thuộc tính cơ bản và cách thức hoạt động chính của hàm băm là một việc không thể thiếu đối với mọi lập trình viên.
