Trong ngành sản xuất vật liệu, ASME là tiêu chuẩn liên quan đến việc đánh giá chất lượng của ống dẫn, ống áp lực bằng thép và inox cùng các thiết bị liên quan. Vai trò và chức năng của bộ tiêu chuẩn đóng góp rất nhiều đối với sự phát triển chung của ngành. Cùng Đại Dương tìm hiểu thêm dưới đây nhé!
Tiêu chuẩn ASME là gì?
Tiêu chuẩn ASME là bộ tiêu chuẩn dùng để đo lường, kiểm soát và đánh giá chất lượng của sản phẩm chịu áp, chứa áp suất, thiết bị dẫn. ASME được viết tắt bởi từ American Society of Mechanical Engineers, dịch ra tiếng Việt có nghĩa là “Hiệp hội Kỹ Sư Cơ Khí Hoa Kỳ”.
Bộ tiêu chuẩn phổ biến rộng rãi ở nhiều lĩnh vực như ngành công nghệ áp suất, kỹ thuật điện, thang máy, điện hạt nhân, ống dẫn…Tiêu chuẩn được áp dụng nhiều trong ngành ống dẫn, thiết bị dẫn bằng thép và inox, lò hơi, bồn chứa chịu áp lực… nhằm kiểm soát từ thiết kế cho đến chế tạo, đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn cho người sử dụng.
ASME là một tổ chức phi lợi nhuận đa quốc gia, đa ngành, được áp dụng rộng rãi trên 158 quốc gia trên toàn cầu với 14000 thành viên . Tổ chức này liên kết và chia sẻ những kiến thức chuyên ngành về kỹ thuật, sản xuất nhằm hướng đến việc nghiên cứu, phát triển những quy tắc, tiêu chuẩn, phát triển nghề nghiệp, kỹ năng trong cộng đồng kỹ thuật.
Mời xem thêm: Tiêu chuẩn ANSI là gì? Tầm quan trọng của tiêu chuẩn ANSI trong ngành thép không gỉ
Nguồn gốc và lịch sử hình thành
Năm 1880, Alexander Lyman Holley, Henry Rossiter Worthington, John Edison Sweet and Matthias N. Forney là bốn nhà công nghiệp nổi tiếng hàng đầu thời điểm đó thành lập ASME như một tổ chức để giải quyết các vấn đề về nổ lò hơi.
Năm 1905, vụ nổ nhà máy giày Grover đã gây ra cái chết cho 50 người và gây thương vong hơn 100 người đã đánh hồi chuông đầu tiên, đòi hỏi một tiêu chuẩn chung để kiểm soát an toàn cho các lò hơi và thiết bị chịu áp lực.
Năm 1908, Các quy tắc đầu tiên của lò hơi được thiết lập bởi tiểu bang Massachusetts.
Từ đó đến nay, ASME liên tục được cập nhật, sửa đổi nhằm cải thiện những quy chuẩn để đảm bảo an toàn trong chế tạo các thiết bị chịu áp lực cao. Bằng những khuyến nghị từ người lao động, người tiêu dùng, nhà sản xuất, kết hợp với kiến thức của các chuyên gia, bộ tiêu chuẩn ngày càng hoàn thiện hơn.
Bài viết liên quan: Thuật ngữ CO/ CQ, ASTM, QA/ QC là gì?
Tầm nhìn, sứ mệnh
ASME là bộ tiêu chuẩn đi đầu trong việc đánh giá kỹ thuật, cơ khí đa ngành trong chế tạo, sản xuất sản phẩm. Ngoài ra, trong suốt quá trình hoạt động, tổ chức thu hút nhiều chuyên gia trên toàn thế giới đóng góp kiến thức, tài năng, kinh nghiệm để phát triển bộ tiêu chuẩn ASME phù hợp nhất.
Phạm vi tiêu chuẩn của ASME và mã hiệu tiêu chuẩn ASME
Phạm vi của tiêu chuẩn trải dài và rộng, hiện tay có đến 600 mã ở đa lĩnh vực, trong đó phổ biến:
- Tiêu chuẩn ASME A17: Thang máy, cầu thang tự động
- Tiêu chuẩn ASME B31: Ống, đường ống
- Tiêu chuẩn ASME BPE: Thiết bị quy trình kép
- Tiêu chuẩn ASME B16: Van mặt bích, phụ kiện ống, miếng đệm
Ngoài ra còn có các bộ tiêu chuẩn dành cho sản phẩm như ốc vít, thiết bị, bộ phận nhà máy điện, lò hơi, điện hạt nhân…
Nội dung bộ tiêu chuẩn ASME gồm có:
Mục Nội dung ASME I Quy tắc thi công nồi hơi điện ASME II Vật liệu Phần A Thông số kỹ thuật vật liệu bằng sắt
Cung cấp thông tin, thông số kỹ thuật, cơ tính, lý tính, nhiệt độ, thành phần hóa học, phương pháp thử nghiệm… của vật liệu bằng sắt thép nhằm đánh giá mức độ phù hợp trong truyền dẫn và chứa áp suất
Phần B Thông số vật liệu màu
Những thông số liên quan kỹ thuật, cơ tính, lý tính, nhiệt độ, thành phần hóa học, phương pháp thử nghiệm…về vật liệu màu dùng để sản xuất bình áp suất sao cho phù hợp, đảm bảo an toàn
Phần C Thông số kỹ thuật: que hàn, điện cực, kim loại phụ
Những thông số liên quan kỹ thuật, cơ tính, lý tính, nhiệt độ, thành phần hóa học, phương pháp thử nghiệm…về que hàn, điện cực, kim loại phụ dùng để sản xuất bình áp suất sao cho phù hợp, đảm bảo an toàn
Phần D Thuộc tính
Giá trị chịu áp suất, giá trị trong thiết kế, tính chất, đặc điểm vật liệu, sự giãn nở, số liệu về mô đun đàn hồi, chỉ số truyền nhiệt…
ASME BPVC III Quy tắc sản xuất, xây dựng các thành phần cơ sở hạt nhân ASME BPVC IV Quy tắc sản xuất, xây dựng lò hơi gia nhiệt ASME BPVC V Kiểm tra không phá hủy ASME BPVC VI Các quy tắc đề xuất chăm sóc và vận hành lò hơi gia nhiệt ASME BPVC VII Các hướng dẫn đề xuất chăm sóc nồi hơi điện ASME BPVC VIII Quy tắc xây dựng tàu áp lực ASME BPVC IX Tiêu chuẩn hàn – Hàn ASME BPVC X Tàu áp lực bằng nhựa sợi ASME BPVC XI Quy tắc kiểm tra dịch vụ hạt nhân các nhà máy điện hạt nhân ASME BPVC XII Quy tắc xây dựng và tiếp tục dịch vụ của xe tăng vận chuyển
Một số mã hiệu ASME trong ngành đường ống và thiết kế ống:
Mã hiệu Nội dung áp dụng Thiết kế đường ống ASME B31.1 Đường ống công nghệ. ASME B31.2 Đường ống gas lỏng ASME B31.3 Đường ống xử lý ASME B31.4 Hệ thống đường ống vận chuyển hydrocarbon lỏng, chất lỏng khác. ASME B31.5 Đường ống làm lạnh ASME B31.8 Đường ống truyền khí ga, hệ thống đường ống phân phối ASME B31.9 Đường ống dịch vụ trong các tòa nhà ASME B31.11 Hệ thống đường ống vận chuyển chất thải Mặt bích ASME B16.1 Mặt bích cho đường ống thép đúc, phụ kiện mặt bích ASME B16.4 Mặt bích cho đường ống thép carbon, phụ kiện mặt bích (≤24″) ASME B16.6 Mặt bích cho đường ống thép có đường kính lớn (> 24”) Mặt bích ren ASME B16.11 Măng sông hàn, phụ kiện ren Phụ kiện ASME B16.9 phụ kiện cho thép hàn ASME B16.28 phụ kiện co hàn Gioăng ASME B16.20 Các loại Gioăng làm từ kim loại ASME B16.28 Các loại Gioăng làm từ phi kim loại Van ASME B16.10 Kích thước 2 đầu của van ASME B16.34 Mặt bích, van thép hàn vát mép Ống ASME B36.10 Ống thép hàn, ống thép rèn ASME B36.19 Ống thép không gỉ (inox)
Tiêu chuẩn ASME có ảnh hưởng gì đến ngành luyện thép, sản xuất Inox tại Việt Nam?
- Tiêu chuẩn ASME được áp dụng rất nhiều trong ngành ống thép, ống thép không gỉ (ống inox), đặc biệt là các đường ống được lắp đặt trong nhà máy công nghiệp. Ống thép không gỉ thường được sử dụng là ống inox tròn 304, inox 316, 314, 403.
- Các mặt bích, phụ kiện mặt bích, van, đường ống…cần đáp ứng tiêu chuẩn ASME để đảm bảo an toàn về áp suất, vật liệu phải chịu được lực và sự ma sát cao…
- Tiêu chuẩn quy định chất lượng, thành phần vật liệu của các ống thép và đó là bộ quy tắc giúp nhà sản xuất chọn lọc những vật liệu đáp ứng yêu cầu. Mặc dù thép không gỉ không đề cập cụ thể thông số kỹ thuật, quy định vật liệu, nhưng các sản phẩm từ vật liệu này đều phải tuân thủ gắt gao tiêu chuẩn ASME. Nhờ bộ tiêu chuẩn này, các sản phẩm ngành ống thép hay thép không gỉ có ưu thế hơn trên thị trường so với sản phẩm không đáp ứng.
- Một số quốc gia khi nhập khẩu bất cứ sản phẩm, thiết bị kỹ thuật liên quan đều đòi hỏi sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn ASME. Do đó, dùng bộ tiêu chuẩn này để đo lường chất lượng sản phẩm trước khi xuất khẩu sẽ giúp phát triển thị trường, đảm bảo lượng đối tác ngoài nước lâu dài.
Bộ tiêu chuẩn ASME là thước đo đánh giá, chất lượng và kiểm soát quá trình chế tạo sản xuất. Tuy nhiên, trong ngành công nghiệp sản xuất, đặc biệt là ngành thép, ngoài ASME còn có các bộ tiêu chuẩn khác như tiêu chuẩn JIS, ASTM, SCH, RoSH… Những bộ tiêu chuẩn này góp phần giúp chất lượng sản xuất, sản phẩm đầu ra ngày càng hoàn thiện, đảm bảo an toàn cho con người.
Ban biên tập: Đại Dương
