1. Ma túy tổng hợp là gì?
Ma túy tổng hợp là nhóm các chất ma túy không có trong tự nhiên. Ma túy tổng hợp được tổng hợp nên từ các loại hóa chất (các hóa chất này được gọi là tiền chất). Ma túy tổng hợp có đặc tính tương tự như các chất gây ảo giác đã biết hoặc ma túy nhưng có cấu trúc hóa học bị thay đổi đôi chút, chủ yếu nhằm tránh sự kết tội liên quan đến các thành phần bất hợp pháp. Ban đầu, ma túy tổng hợp được sản xuất trong các phòng thí nghiệm nhằm mục đích y tế hợp pháp. Tuy nhiên, một số các đối tượng đã chuyển sang hướng tội phạm, sản xuất bất hợp pháp trong các phòng thí nghiệm bí mật.
Ví dụ về ma túy tổng hợp: Amphetamin, MDMA, ecstasy, ma túy đá…
2. Phân loại ma túy tổng hợp
Dựa trên thành phần hóa học, ma túy tổng hợp thường được chia thành hai loại:
– Cannabinoid tổng hợp
Điển hình là K2 và Spice. Chúng thuộc nhóm các hóa chất bắt chước tác dụng của THC, thành phần hoạt tính thần kinh chính trong cần sa.
– Chất kích thích
Điển hình như Bath Salts. Hầu hết các chất kích thích tổng hợp đều chứa các hợp chất hóa học bắt chước tác dụng của cocaine, LSD và methamphetamine (loại thuốc tương tự MDMA, hay còn có tên gọi là thuốc lắc).
3. Tác hại của việc sử dụng ma túy tổng hợp
Đối với bản thân người sử dụng:
Ma tuý gây ra tổn hại nặng nề về sức khoẻ như hệ tiêu hoá, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, các bệnh về da, làm suy giảm chức năng thải độc, dẫn đến tình trạng suy nhược toàn thân, suy giảm sức lao động. Nghiện ma tuý dẫn đến tình trạng nhiễm độc ma tuý mãn tính, người gầy gò, xanh xao, mắt trắng, môi thâm, nước da tái xám, dáng đi xiêu vẹo, cơ thể gầy đét do suy kiệt hoặc phù nề do thiếu dinh dưỡng, rối loạn nhịp sinh học, thức đêm ngủ ngày, sức khoẻ giảm sút rõ rệt. Người nghiện ma tuý bị suy giảm sức lao động, giảm hoặc mất khả năng lao động và khả năng tập trung trí óc. Trường hợp sử dụng ma tuý quá liều có thể bị chết đột ngột.
Sử dụng cannabinoids tổng hợp gây ra các tác động gồm: kích động và lo lắng nghiêm trọng, buồn nôn, nôn, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, run và co giật, ảo giác, giãn đồng tử, tự sát và những suy nghĩ và / hoặc hành động có hại khác.
Sử dụng chất kích thích tổng hợp gây ra các tác động bao gồm: tăng nhịp tim và huyết áp, đau ngực, hoang tưởng tột độ, ảo giác, ảo tưởng và hành vi bạo lực, khiến người dùng tự gây hại cho bản thân hoặc người khác. Sử dụng thuốc lắc gây ra các tác động bao gồm: tăng thân nhiệt nghiêm trọng, mất nước, suy giảm khả năng học tập trong thời gian dài, buồn nôn, ớn lạnh, đổ mồ hôi, nghiến răng không tự chủ, co cứng cơ, mờ mắt, cao huyết áp, suy tim và loạn nhịp tim.
Đối với Nhà nước và xã hội:
Hàng năm, Nhà nước phải chi phí hàng ngàn tỷ đồng cho việc xóa bỏ cây thuốc phiện, cho công tác cai nghiện ma tuý, công tác phòng, chống và kiểm soát ma tuý. Ma túy cũng làm suy giảm lực lượng lao động của gia đình và xã hội cả về số lượng và chất lượng; làm cho thu nhập quốc dân cũng giảm, chi phí cho dự phòng và chăm sóc y tế lại tăng; ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư nước ngoài, khách du dịch; Ma tuý là nguyên nhân làm nảy sinh, gia tăng tình hình tội phạm trong nước gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự (trộm, cướp, buôn bán ma túy, buôn bán người, khủng bố…); là nguyên nhân, điều kiện nảy sinh, phát triển các tệ nạn xã hội khác (mại dâm, cờ bạc…).
4. Mua bán ma túy bị xử phạt thế nào?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật phòng, chống ma túy năm 2021, một trong các hành vi bị nghiêm cấm là “…mua bán, phân phối, xử lý, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, quá cảnh trái phép chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất.”
Theo quy định trên, mua bán trái phép chất ma túy là hành vi bị nghiêm cấm và khi cá nhân, khi vi phạm sẽ phải chịu những chế tài theo quy định pháp luật. Mua bán trái phép chất ma túy được hiểu là hành vi mua bán ma túy không được Nhà nước cho phép. Việc mua bán chất ma túy để sử dụng vào lĩnh vực y tế do các cơ quan có thẩm quyền thực hiện, được Nhà nước cho phép thì không phải là mua bán trái phép chất ma túy, không vi phạm pháp luật.
Căn cứ quy định tại Điều 251 Bộ luật Hình sự năm 2015 về Tội mua bán trái phép chất ma túy như sau:
“Điều 251. Tội mua bán trái phép chất ma túy
1. Người nào mua bán trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Đối với 02 người trở lên;
d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
e) Sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội hoặc bán ma túy cho người dưới 16 tuổi;
g) Qua biên giới;
h) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam;
i) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam;
k) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 25 kilôgam;
l) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 200 kilôgam;
m) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 50 kilôgam;
n) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam;
o) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 250 mililít;
p) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm h đến điểm o khoản này;
q) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam;
b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam;
c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng từ 25 kilôgam đến dưới 75 kilôgam;
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 200 kilôgam đến dưới 600 kilôgam;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 150 kilôgam;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 250 mililít đến dưới 750 mililít;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;
b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên;
c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên;
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”
Theo quy định trên, người nào mua, bán trái phép chất mà túy sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt từ 02 – 07 năm. Các tình tiết tăng nặng định khung của tội mua, bán trái phép chất ma túy phụ thuộc vào loại ma túy, khối lượng hoặc thể tích mua, bán. Người thực hiện hành vi mua, bán trái phép chất ma túy có thể phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc nhất của pháp luật, đó là tử hình.
