Lymphoma là một bệnh ác tính được đặc trưng bởi sự phát triển của các tế bào ung thư trong hệ thống và các cơ quan bạch huyết. Bài viết sau sẽ định nghĩa rõ hơn lymphoma là gì, phân loại, triệu chứng chung và phương pháp chữa trị.
22/02/2023 | Viêm mạch bạch huyết: nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị14/11/2020 | Hạch bạch huyết: Cấu trúc, chức năng và bệnh lý thường gặp
1. Định nghĩa: lymphoma là gì
Lymphoma hay còn gọi là ung thư hạch hoặc u lympho là một loại ung thư máu ác tính, đặc trưng bởi sự phát triển của các tế bào ung thư trong hệ thống và các cơ quan bạch huyết. Hệ thống bạch huyết được tạo thành từ các tế bào lympho, là những tế bào chuyên biệt chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể trong hệ thống miễn dịch. Có hai loại tế bào:
-
Tế bào lympho B, tạo ra các kháng thể có khả năng liên kết với các mục tiêu được phát hiện và tiêu diệt bởi các tế bào khác của hệ thống miễn dịch.
-
Tế bào lympho T, trực tiếp loại bỏ tế bào bị nhiễm bệnh hoặc tế bào bất thường.
Lymphoma không di căn mà có thể phát triển khắp cơ thể
Sự tăng sinh hỗn loạn của các tế bào bạch huyết từ các hạch bạch huyết hoặc từ một cơ quan bạch huyết khác như lá lách hoặc gan, là nguyên nhân gây ung thư hạch. Những khối u ung thư này phát triển trong các cơ quan khác nhau có chứa mô bạch huyết, bao gồm các hạch bạch huyết, amidan, niêm mạc ruột non, lá lách, gan, tủy xương, phổi và tuyến ức. Vì tế bào lympho là tế bào máu nên chúng có thể phát triển khắp cơ thể, không giống như khối u rắn, nên khái niệm di căn không tồn tại trong loại ung thư này.
Có 2 loại ung thư hạch bạch huyết chính: Ung thư hạch Hodgkin, còn được gọi là bệnh Hodgkin (20% trường hợp) và ung thư hạch không Hodgkin (80% trường hợp).
U lympho Hodgkin: 20% u lympho
Ung thư hạch Hodgkin được đánh dấu bằng sự hiện diện của một tế bào khối u cụ thể “tế bào Sternberg”. Loại ung thư này chủ yếu ảnh hưởng đến thanh thiếu niên (100 trường hợp mỗi năm với tỷ lệ 1,2 nam trên 1 nữ) và thanh niên từ 20 đến 40 tuổi.
Các trường hợp ung thư hạch Hodgkin có tỷ lệ khỏi bệnh cao
Dạng ung thư bạch huyết này được phân thành 4 giai đoạn, tùy thuộc vào mức độ liên quan, là chỉ số để quyết định điều trị: từ giai đoạn I (ảnh hưởng đến một nhóm hạch bạch huyết) đến giai đoạn IV (ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan nội tạng). Ung thư hạch Hodgkin là một căn bệnh ung thư nguy hiểm nhưng tỷ lệ chữa khỏi hơn 80% các trường hợp.
U lympho không Hodgkin: 80% u lympho
Ung thư hạch không Hodgkin phổ biến hơn khoảng 5 lần so với ung thư hạch Hodgkin. U lympho không Hodgkin được tìm thấy đa số ở người lớn tuổi (khoảng 60 tuổi). Dạng u lympho này được phân thành 2 loại chính:
-
U lympho loại B, phát triển từ tế bào lympho B. Chúng chiếm 85% các trường hợp ung thư hạch không Hodgkin.
-
U lympho loại T, phát triển từ tế bào lympho T. Chúng chiếm 15% các trường hợp ung thư hạch không Hodgkin.
2. Các giai đoạn phát triển ung thư hạch bạch huyết
Có 4 giai đoạn tiến triển của bệnh:
-
Giai đoạn 1 (I): khi chỉ có một khối u.
-
Giai đoạn 2 (II): khối u ác tính phát triển và ung thư lan đến các vùng hạch bạch huyết khác nhưng luôn ở cùng một phía của cơ hoành (phần trên hoặc phần dưới của cơ thể)
-
Giai đoạn 3 (III): ung thư tiếp tục lan rộng và ảnh hưởng đến các vùng hạch bạch huyết mới, cho dù chúng vẫn nằm ở phần trên và ở phần dưới của cơ thể.
-
Giai đoạn 4 (IV): ung thư lan đến những nơi khác như phổi, vú, não hoặc thậm chí là xương.
3. Các triệu chứng ban đầu của ung thư hạch là gì?
Ở giai đoạn đầu của bệnh, các u lympho không phát triển hoặc phát triển khá chậm, thường không gây ra triệu chứng. Khi mức độ ác tính của bệnh lý máu này trở nên nặng hơn hoặc khi đó là một u lympho xâm lấn, những người bị ảnh hưởng có thể quan sát thấy các dấu hiệu không đặc hiệu, chẳng hạn như:
-
Các đợt sốt.
-
Tăng mệt mỏi.
-
Chán ăn và giảm cân.
-
Các triệu chứng liên quan đến việc giảm lượng hồng cầu (thiếu máu) và bạch cầu (nguy cơ nhiễm trùng, sốt).
-
Khó thở.
Sưng hạch ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể là một dấu hiệu cảnh báo bệnh
Bệnh nhân cũng có thể nhận thấy sự xuất hiện các triệu chứng cụ thể hơn của ung thư hạch như: nổi hạch (sự gia tăng kích thước của một hạch bạch huyết nhưng vẫn di động và không đau) ở cổ, xương đòn hoặc ở bất kỳ nơi nào khác.
Khi có một hoặc nhiều triệu chứng này, bạn nên đến bệnh viện để được tiến hành kiểm tra và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ huyết học.
4. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của ung thư hạch là gì?
Sự xuất hiện của bệnh tật và đặc biệt là bệnh ung thư (chẳng hạn như ung thư hạch) có thể liên quan đến:
-
Một chế độ ăn uống không cân bằng.
-
Không hoạt động thể chất.
-
Tiêu thụ thuốc lá và rượu.
-
Hút thuốc thụ động hoặc tiếp xúc với các “chất lạ” khác như sợi amiăng và các hạt mịn lơ lửng trong không khí xung quanh chẳng hạn.
Ung thư hạch – hay bệnh ác tính về huyết học – là một loại ung thư mà sự xuất hiện của bệnh có thể thuận lợi khi tiếp xúc với:
-
Thuốc trừ sâu.
-
Thuốc nhuộm tóc.
-
Bức xạ cực tím (UV) và bức xạ điện từ (môi trường chung).
Do đó, cần đảm bảo tuân thủ các quy tắc liên quan đến vệ sinh, sức khỏe và an toàn trong môi trường sống cũng như làm việc. Bên cạnh đó, trong phần lớn các trường hợp, nguyên nhân gây ung thư hạch bạch huyết là không rõ, bệnh lý này ảnh hưởng đến cả nam và nữ, ở mọi lứa tuổi.
5. Các phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư hạch là gì?
Ung thư hạch được xác định bởi sự hiện diện của một hoặc nhiều khối u nằm trong các cơ quan bạch huyết. Sau khi khám lâm sàng và hỏi đáp về tình hình sức khỏe của bệnh nhân, các xét nghiệm được chỉ định bao gồm: xét nghiệm máu, chụp cắt lớp vi tính, sau đó tiến hành phân tích mẫu mô (sinh thiết) để xác định chẩn đoán.
Khám lâm sàng ở bệnh nhân mắc lymphoma
Cuối cùng, trong trường hợp ung thư hạch bạch huyết đã được xác định, cần phải thực hiện các phân tích giải phẫu bệnh lý mới để biết được chính xác loại ung thư hạch bạch huyết và có phương pháp điều trị thích hợp nhất.
Việc điều trị phải được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa, người sẽ đưa ra quyết định về phác đồ dùng thuốc, phương pháp điều trị, dựa vào loại ung thư hạch, tuổi của bệnh nhân và các yếu tố tiên lượng.
Việc điều trị u lympho chủ yếu dựa vào hóa trị, liệu pháp miễn dịch đối với u lympho B và trong một số trường hợp, liệu pháp tăng cường là xạ trị sẽ được đề xuất. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân được đội ngũ y tế theo dõi thường xuyên. Các cuộc kiểm tra được thực hiện đều đặn khi bắt đầu bệnh (xét nghiệm máu, chụp CT và máy quét PET) để theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị.
Trên đây là những thông tin hữu ích về định nghĩa lymphoma là gì, phân loại, nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và hướng điều trị bệnh. Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu nhận biết bệnh ung thư hạch huyết nêu trên, hãy đến Hệ thống Y tế MEDLATEC để được các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán. Hoặc, bạn có thể gọi đến số tổng đài sau: 1900 56 56 56 để được tư vấn và giải đáp các thắc mắc và đặt lịch khám tiện lợi.
