Tìm hiểu sự cháy là gì? Sự cháy của oxy? Điều kiện, yếu tố cần thiết cho sự cháy?…. cùng những giải pháp dập tắt đám cháy, ngăn ngừa cháy nổ xảy ra trong bài viết dưới đây!
Định nghĩa sự cháy là gì?
Cháy là một phản ứng hóa học có sự tỏa nhiệt và đồng thời phát ra ánh sáng. Theo như định nghĩa thì ta thấy sự có mang 3 dấu hiệu đặc trưng gồm:
- Phản ứng hóa học
- Phản ứng tỏa nhiệt
- Phát ra ánh sáng.
Khi ta thấy có sự hội tụ đầy đủ cả 3 dấu hiệu này thì đó chính là sự cháy. Và đương nhiên, nếu thiết bất kỳ một một dấu hiệu nào trong những dấu hiệu đó thì không phải là sự cháy.
Những yếu tố cần thiết cho sự cháy? Điều kiện để sự cháy xảy ra
Để sự cháy xảy ra cần đáp ứng đủ 3 yếu tố gồm: Chất cháy, oxy và nguồn nhiệt. Tuy nhiên sự cháy vẫn chưa xảy ra nếu chỉ có đủ 3 yếu tố nói trên mà điều kiện để sự cháy xảy ra cần đảm bảo:
- Oxy cần lớn hơn 14%.
- Nguồn nhiệt cần phải đạt được tới giới hạn bắt cháy của chất cháy.
- Thời gian tiếp xúc của 3 yếu tố trên cần đủ để xuất hiện sự cháy.
Như vậy thì bản chất của sự cháy thực chất được hình thành nhờ có đủ 3 yếu tố cùng với 3 điều kiện mà chúng ta vừa đề cập bên trên. Muốn phòng ngừa để sự cháy không xảy ra hay dập tắt được sự cháy thì cần phải sử dụng đến nguyên lý loại bỏ đi một trong các yếu tố tạo hình sự cháy đó.
- Về vật cháy: vật cháy có thể là cả thế giới bởi chúng hết sức đa dạng và phong phú, tồn tại dưới 3 trạng thái gồm rắn, lỏng và khí. Và khi tách khỏi nguồn điện thì chất cháy vẫn có khả năng tiếp tục cháy tiếp.
- Về Oxy: Dù là chất khí không cháy được nhưng oxy là một dưỡng khí không thể thiếu cho sự cháy mà vì thế không có oxy đồng nghĩa với việc không ra được sự cháy.
- Oxy chiếm tỉ lệ 21% trong không khí và nếu tỉ lệ này giảm xuống dưới 14% thì hầu hết tất cả các chất cháy đề không duy trì sự cháy được nữa, trừ một số ít những chất đặc biệt vẫn cháy được trong điều kiện nghèo Oxy điển hình như: hydro hay metan (còn 5% Oxy vẫn cháy được). Nguồn lửa hay nguồn nhiệt gây cháy thường sẽ xuất phát từ những nguồn gốc.
- Điện năng biến thành nhiệt năng bởi những nguyên nhân do quá tải, nghẽn mạch, gia nhiệt hoặc hồ quang hay tĩnh điện.
Các phản ứng hóa học sinh nhiệt dẫn tới sự cháy như:
- Ma sát: Lúc này cơ năng biến thành nhiệt năng.
- Ngọn lửa trần, nhiệt trần: Khi đó nguồn lửa hay nguồn nhiệt ở trạng thái mở như điếu thuốc hoặc ngọn đèn, hàn xì khô.
- Thiên nhiên: sét hoặc nhiệt mặt trời.
Sự cháy được lan rộng như thế nào?
Khi một đám cháy được phát ra tại một điểm nào đó thì chúng rất nhanh chóng gia tăng nhiệt độ tại điểm đó và đồng thời nhiệt lượng lúc nào sẽ lan truyền vô cùng nhanh ra các khu vực xung quanh đám cháy. Nhiệt lượng này làm gia tăng nhiệt độ của những nguồn nhiên liệu quanh đó.
Do trong không khí luôn có sẵn nguồn Oxy vì vậy mà phản ứng cháy có điều kiện để lan rộng ra một cách dễ dàng. Hay nói đơn giản hơn thì đám cháy khi đó sẽ nhanh chóng lan rộng ra xung quanh. Nhiệt lượng (độ lớn của đám cháy) càng cao cùng với nguồn Oxy càng nhiều khi có tác động của gió và nguồn nhiên liệu càng lớn thì đám cháy càng diễn ra dữ dội hơn.
Cách để dập tắt đám cháy – sự cháy là gì?
Đầu tiên, trước mọi khuyến cáo của chuyên gia thì mọi người chúng ta khi gặp những đám cháy lớn, đặc biệt những đám cháy đang lan nhanh ra khu vực nguy hiểm như những nơi chứa chất gây nổ,…. thì tuyệt đối không nên quá mạo hiểm với chúng. Hãy cố gắng bảo vệ tính mạng của bản thân trước khi nghĩ về việc giải quyết các đám cháy.
Muốn dập tắt được những đám cháy thì chúng ta cần phải thực hiện việc làm giảm hoặc cách ly một trong 3 yếu tố có trong điều kiện để sự cháy xảy ra gồm: Nhiệt, nhiên liệu và Oxy.
Thông thường thì những dụng cụ hay vật liệu như bột đá hay cát, nước, chăn mền ướt,…. luôn được mọi người ưu tiên lựa chọn để sử dụng bởi chúng là những thứ có sẵn và dễ kiếm, phổ thông và rất rẻ.
Tuy nhiên với khoa học hiện đại như ngày nay thì so với những vật liệu thô sơ đó, các bình chữa cháy và đặc biệt hệ thống chữa cháy được phát minh là giải pháp mang lại hiệu quả tối ưu nhất và được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống. Các chất thường dùng cho việc chữa cháy gồm: CO2, NaHCO3, H2CO3 hay khí Helon.
Trong đó, khí Helon là loại khí có tác dụng rất tích cực trong việc dừng việc duy trì sự cháy, dập cháy nhờ vào đặc tính phản ứng phân hạch nhằm khử hết Oxy có trong không khí nơi diễn ra sự cháy. Tuy nhiên, chúng lại mang nhược điểm vô cùng lớn là ảnh hưởng tiêu cực đến tầng Ozon của Trái Đất nên hiện nay người ta đã cấm sử dụng ở nhiều nơi.
Tùy vào nguồn nguyên liệu tham gia dự cháy khác nhau sẽ quyết định đến đặc tính của từng đám cháy và dựa vào đó người ta sẽ sử dụng những loại hóa chất cũng như phương tiện chữa cháy khác nhau. Chúng ta không thể ngăn cản đám cháy sinh ra từ nguồn điện bằng nước hoặc ngăn cản đám cháy gây ra bởi những loại hóa chất, xăng dầu bằng cách sử dụng bột được.
Cho đến hiện nay, các nhà sản xuất đã đưa ra nhiều tiêu chuẩn chung cho những loại bình chữa cháy và chúng được quy định tên gọi bởi những ký tự “A”, “B”,”C”, “D” và “K”.
Cách để ngăn chặn đám cháy – sự cháy xảy ra
Như chúng ta đã đề cập ở trên thì những yếu tố cần thiết cho sự cháy gồm: nhiệt độ, nhiên liệu và Oxy. Điều kiện để sự cháy xảy ra là không được thiếu bất kỳ một yếu tố nào. Theo đó, để ngăn ngừa cháy nổ xảy ra thì cách đơn giản nhất để tiến hành chính là cách ly một trong 3 yếu tố đã nói trên.
Vì Oxy luôn tồn tại trong không khí mà không khí lại có mặt ở khắp mọi nơi nên tập trung vào việc làm hạ nhiệt độ của môi trường đồng thời cách ly nguồn nhiên liệu là điều mà chúng ta hãy tập trung vào.
- Không nên để ngọn lửa có khả năng tiếp xúc được với những nguồn nhiên liệu bằng cách: Không nên hút thuốc, đốt nóng hoặc hàn cắt ở những nơi có các chất dễ cháy.
- Thực hiện kiểm tra thường xuyên những chi tiết chuyển động của thiết bị hay máy móc để đề phòng sự gia nhiệt bởi ma sát tạo ra.
- Đối với các loại dây dẫn điện nên sử dụng phù hợp, tránh sử dụng quá tải.
- Trang bị các thiết bị bảo vệ quá tải cho nguồn điện
- Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện cũng như các thiết bị điện.
- Trang bị các hệ thống chống sét an toàn.
- Sử dụng các vật liệu an toàn không gây ra những tia lửa điện hoặc nhiệt tỏa ra cao.
- Đảm bảo sự thông thoáng cho cac kho chứa hàng hay hóa chất.
- Cần kiểm tra và đậy nắp kỹ các thùng hàng hoặc bồn chứa hóa chất.
- Không để những chất có phản ứng trực tiếp lại gần nhau.
Hy vọng những thông tin, kiến thức mà mayruaxegiadinh.com.vn vừa chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu được sự cháy là gì cũng như những điều kiện để sự cháy xảy ra.
