Đông trùng hạ thảo được biết đến rộng rãi với nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời như tăng cường miễn dịch, nâng cao sức khỏe, bồi bổ cơ thể,…tuy nhiên vẫn còn không ít người chưa hiểu rõ về loại dược liệu đặc biệt này. Vậy thực chất đông trùng hạ thảo là gì, nó có tác dụng gì và được sử dụng như thế nào, hãy cùng Nhà thuốc An Khang tìm hiểu trong bài viết này nhé!
1Đông trùng hạ thảo là gì?
Về bản chất, đông trùng hạ thảo là một loại nấm sống ký sinh, phát triển trên ấu trùng của sâu bướm (sâu non).
Vào mùa đông, khi các ấu trùng sâu bướm vùi mình vào lớp đất để ngủ đông (đông trùng) tạo cơ hội cho loài nấm Cordyceps sinensis xâm nhập và ký sinh. Đến mùa hè (mùa hạ) loài nấm này sẽ phát triển mạnh mẽ, hút hết các chất dinh dưỡng bên trong ấu trùng và vươn dài cơ thể giống với hình dáng các loài thực vật (hạ thảo). Đây là lý do vì sao, dược liệu này có tên gọi là đông trùng hạ thảo.
2Tác dụng của đông trùng hạ thảo
Chống ung thư
Các nghiên cứu In Vivo cho thấy, đông trùng hạ thảo có tác dụng gây độc trực tiếp lên tế bào ung thư mà không ảnh hưởng đến tế bào thường, bao gồm tế bào ung thư biểu mô phổi, tế bào lympho, tuyến tiền liệt, vú, tế bào gan, đại trực tràng. [1]
Đông trùng hạ thảo còn có thể làm giảm các tác dụng phụ do xạ trị gây ra, phổ biến nhất là tình trạng giảm bạch cầu.
Một nghiên cứu đã kiểm tra tác động của đông trùng hạ thảo trên chuột bị giảm bạch cầu sau khi xạ trị và điều trị bằng Taxol (một loại thuốc hóa trị liệu phổ biến) cho thấy đông trùng hạ thảo đã đảo ngược tình trạng giảm bạch cầu, giúp giảm các biến chứng liên quan đến phương pháp trị liệu ung thư. [2]
Tăng cường hệ miễn dịch
Điều này có được nhờ việc kích thích thực bào và tăng sản xuất bạch cầu đơn nhân, là những yếu tố tham gia vào quá trình miễn dịch.
Ở nghiên cứu trên chuột bị lupus ban đỏ, các nhà khoa học đã thấy rằng, dịch chiết từ đông trùng hạ thảo làm giảm tình trạng nghiêm trọng của bệnh và tăng tỉ lệ sống. Tuy nhiên, việc sử dụng đông trùng hạ thảo đối với bệnh nhân mắc các bệnh về miễn dịch vẫn cần nghiên cứu thêm. [3]
Trong khi đó, nghiên cứu trên chuột đã ghép tim, họ cũng nhận thấy những dấu hiệu khả quan trong việc chống thải ghép (thải ghép là hiện tượng cơ thể thải trừ, tấn công hay phá hủy cơ quan được cấy ghép). [4]
Chống lão hóa
Dù đông trùng hạ thảo ở dạng tự nhiên hay được nuôi cấy, đều có tác dụng chống oxy hóa đáng kể.[5]
Nhờ khả năng chống lại các gốc tự do mà đông trùng hạ thảo có thể ngăn chặn và giảm các phản ứng oxy hóa xảy ra trong cơ thể, hạn chế sự oxy hóa tế bào, giúp chống lão hóa cho cơ thể.
Hỗ trợ hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường
Theo nghiên cứu các nghiên cứu trên chuột bình thường và chuột mắc bệnh đái tháo đường, các nhà khoa học đã nhận thấy chiết xuất từ đông trùng hạ thảo có khả năng hạ đường huyết ở chuột bằng cách tăng độ nhạy cảm insulin và tăng khả năng dung nạp glucose từ đó giúp giảm mức đường huyết lúc đói.[.nguon title=”A fermentation product of Cordyceps sinensis increases whole-body insulin sensitivity in rats” link=”https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12165189/”][/nguon] [6]
Ngoài việc sử dụng đông trùng hạ thảo, bạn có thể tham khảo thêm một số sản phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường để kiểm soát đường huyết, từ đó cải thiện tình trạng bệnh tiểu đường.
Cải thiện sức khỏe sinh lý
Từ xa xưa, con người đã sử dụng đông trùng hạ thảo để tăng cường chức năng tình dục của con người. Họ xem đây là một loại thảo dược giúp tăng cường ham muốn, đồng thời phục hồi sức khỏe sinh dục ở cả nam và nữ.
Tác dụng này có được nhờ vào việc điều hòa lượng máu, tăng cường giải phóng testosterone vào huyết tương. Qua đó cải thiện chức năng tình dục ở nam giới. [7]
Giảm mệt mỏi và tăng cường khả năng phục hồi.
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, đông trùng hạ thảo được sử dụng để phục hồi sức khỏe sau khi bệnh nhờ tác dụng tăng cường sức bền và sức mạnh.
Tác dụng này có được nhờ vào việc tăng cường sản xuất ATP (năng lượng của tế bào), giúp giảm mệt mỏi về thể chất.
Tác dụng bảo vệ thận
Đông trùng hạ thảo có tác dụng bảo vệ thận nhờ khả năng chống viêm và chống nhiễm trùng đã được nghiên cứu trên chuột. [8]
Mặc khác, đông trùng hạ thảo còn bảo vệ thận nhờ ức chế tăng sinh tế bào trung bì – hiện tượng xảy ra trước xơ cứng cầu thận.
Bên cạnh đó, nó còn bảo vệ thận khỏi nhiễm độc thận mãn tính do cyclosporin A (thuốc chống thấp khớp) gây ra.
Tác dụng miễn dịch tế bào, cũng góp phần vào việc giảm suy thận mãn tính trong một nghiên cứu trên chuột. [9]
Hỗ trợ điều trị viêm gan mãn tính và các bệnh liên quan
Đông trùng hạ thảo giảm viêm gan mãn tính bằng các cách sau:
- Tăng cường chức năng miễn dịch ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính và xơ gan giai đoạn sau.
- Một số nghiên cứu trên chuột cho thấy, nó ức chế quá trình xơ gan, giảm yếu tố tổn thương tế bào gan như lipid peroxide, TNF-α. [10]
3Cách dùng và liều dùng đông trùng hạ thảo
Trà đông trùng hạ thảo
Ưu điểm của trà đông trùng hạ thảo:
- Dễ chế biến, có thể bảo quản trong hộp thủy tinh để dùng sau.
- Dạng nước giúp chất dinh dưỡng hấp thu tốt hơn.
Cách pha:
1. Lấy sáu đến tám đông trùng hạ thảo bỏ vào 200 – 250ml nước.
2. Đun sôi thân đông trùng hạ thảo trong nước trong 1 phút.
3. Sau một phút đun sôi, đập nắp và để lửa nhỏ trong 14 – 15 phút nữa rồi tắt bếp.
Bạn có thể cho trà vào bình giữ nhiệt để sử dụng dần trong ngày. Giữ lại phần xác để ăn trực tiếp hoặc cho vào các món nước như canh, súp,…
Trà đông trùng hạ thảo nên uống sau bữa ăn. Một ngày dùng hai lần để phát huy tối đa tác dụng đông trùng hạ thảo mang lại.
Viên nang đông trùng hạ thảo
Ưu điểm của viên nang đông trùng hạ thảo:
- Viên nang đã được phân liều chính xác, giúp bạn kiểm soát hàm lượng đông trùng hạ thảo nạp vào cơ thể.
- Dễ dàng bảo quản.
- Sử dụng dễ dàng và thuận tiện.
Liều dùng phụ thuộc vào tình trạng cơ thể bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Các cách chế biến khác
- Chế biến cùng các món ăn: cho nấm đông trùng hạ thảo khô vào món như cháo, súp, canh, hoặc các món hầm,.. khi đã chín rồi tắt bếp, sau đó khuấy đều rồi dùng ngay.
- Ngâm mật ong: bạn dùng 5 gam đông trùng hạ thảo, cho vào 0,5 lít mật ong, đậy kín nắp, sau 20 ngày là dùng được.
- Ngâm rượu: cần 5 gam đông trùng hạ thảo ngâm trong 1 lít rượu trắng, đậy kín nắp, chờ 20 ngày là bạn có thể lấy ra dùng.
Liều dùng đông trùng hạ thảo
Hiện tại, nghiên cứu về đông trùng hạ thảo trên người còn hạn chế, do đó không có liều lượng thống nhất.
Liều thường được dùng trên người trong nghiên cứu là 1 đến 3 gam mỗi ngày. Liều dùng trong phạm vi này ít gây ra các tác dụng phụ và đạt được những hiệu quả nhất định trong quá trình nghiên cứu. [11]
4Đối tượng sử dụng đông trùng hạ thảo
- Người cao tuổi, người vừa khỏi bệnh.
- Người bị rối loạn giấc ngủ.
- Người thường xuyên sử dụng thuốc tây.
- Người bị suy giảm sức khỏe sinh lý.
5Đối tượng không nên sử dụng đông trùng hạ thảo
Dù đông trùng hạ thảo có nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người. Nhưng những đối tượng sau không nên sử dụng đông trùng hạ thảo.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú.
- Người mắc các bệnh tự miễn như bệnh đa xơ cứng, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp,..:
- Bệnh nhân cần chuẩn bị phẫu thuật.
Trên đây là những thông tin cơ bản về đông trùng hạ thảo, hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về loại dược liệu quý này. Nếu bạn còn điều gì thắc mắc hay bạn còn biết thêm thông tin gì về đông trùng hạ thảo hãy comment ý kiến của mình ngay bên dưới bài viết này nhé!
Nguồn: NIH, Drugs, Healthline
