Đạo không phải là tôn giáo, tư tưởng, con đường hay điều gì đó quá mới lạ và bí ẩn. Bất kỳ ai dù là có tin hay không tin, giàu sang hay nghèo khổ, khỏe mạnh hay ốm yếu, già, trẻ, lớn, bé đều đang sống trong bốn hình tướng chữ Đạo. Vậy có ai đã sống đúng với chữ Đạo chưa? Hãy cùng Vật phẩm Phật Giáo tìm hiểu thêm về Đạo qua bài viết dưới đây.
Đạo là gì?
I. Khái niệm của Đạo
Đạo là gì? Hiểu nôm na đạo là thế giới quan quay xung quanh chữ Nhân, mà Nhân phải dùng tâm để hiểu và cải tạo lại thế giới quan đó.
- Với người thợ xây, đạo của học là ngôi nhà, gạch vữa,…
- Với người nông dân, đạo của học là ruộng lúa, cánh đồng, phân bón,…
- Với kỹ sư, thế giới quan của họ quay quanh máy móc, thiết bị, thiết kế
- Với nhà kinh doanh, thế giới quan của họ quay quanh hàng hóa, tiền tệ,…
- Với thầy cúng, thế giới quan của họ là đồ lễ, cúng bái,…
- Thế giới quan của đôi nam nam nữ mới cưới là đám tiệc, bà con chúc tụng,…
Nhà cửa, xe cộ, canh sống, quốc gia,… đều là Đạo. Cơ thể, cốc nước, đường phố, âm thanh, Thánh Thần, ma quỷ,… đều nằm trong Đạo. Sinh, lão, bệnh, tử, trước khi sinh ra cũng đều là Đạo.
Một chữ Nhân là một chữ Đạo. Nơi nào có Đạo, nó đó có Nhân, chứ không phải xa xôi, khó tìm, hoang đường. Những cái mà con người chưa nhận thấy được, chưa tìm ra đáp án cũng là đạo. Con người đi học, đi làm, bao dung, đoàn kết, diệt đi bản ngã cũng là đạo. Chữ Nhân cần dùng đến tâm để thấu, không phải tu dưỡng, không phải ăn chạy niệm Phật thì mới khám phá ra được.
Nơi nào có Đạo, nó đó có Nhân
II. Mục đích của việc học Đạo
Học Đạo là cách để ta dùng tâm để cải tạo lại thế giới quan tốt hơn.
Đơn giản mà nói, cải tạo chính là không tạo nghiệp, không chấp ngã, sân, si, hận, có tình thương, bao dung, giúp đỡ. Giúp người quanh ta với tâm độ lượng, bác ái, không chấp nhặt, hận thù.
Rộng ra nữa là cải tạo cộng đồng, xã hội, giúp thế giới không còn khói lửa chiến tranh, không còn sự tranh chấp giữa các dòng đạo,…
III. Hình tướng và tâm tướng của chữ Đạo
Hình tướng của chữ Đạo phải trả lời 3 câu hỏi về Thiên – Địa – Nhân:
- Mình là ai và ai là mình: gắn với THIÊN, trước khi tu hành mình đã ở cõi trời nào?
- Sống có nhiệm vụ mình gì?: gắn với chữ NHÂN. Nhiệm vụ của anh nông dân, quan chức,… là lấy vợ sinh con, mưu sinh lập nghiệp không?
- Chết đi thì mình trở về đâu: gắn với ĐỊA. Nghĩa là thân tướng, trí tuệ về với đất mẹ
Hình tướng của Đạo còn thể hiện ở thế giới quan quá khứ – hiện tại – vị lai hợp nhất
- Quá khứ: tích lũy kinh nghiệm hay tích tụ nghiệp lực nhiều đời, nhiều kiếp.
- Hiện tại: phản ánh quá khứ mỗi người, nhiều đời nhiều kiếp tích phước thì đến kiếp này (hiện tại) được hưởng thuận lợi.
- Vị lai: không biết đi về đâu, được trở lên trời hay đọa xuống ngạ quỷ, súc sinh hay lại luân hồi chuyển thế làm người?
Muốn biết vị lai thì nhìn hiện kiếp xem mình đã làm được gì, gieo duyên sinh khởi ra thiện hay ác.
- Gieo duyên ra ác thì các kiếp sau sẽ nhận báo ứng quả nghiệp, bị đọa xuống ngạ quỷ, súc sinh, hay là luân hồi thành người bệnh tật khổ đau, nghèo hèn…
- Gieo duyên ra thiện thì không bị đày đọa, được hưởng thuận lợi theo sổ cung mệnh
Thiên – Địa – Nhân hợp nhất tại chữ Nhân. Mỗi chữ nhân tồn tại sẽ tương tác giữa người với người sẽ lại thêm hình tướng là Đông – Tây – Nam – Bắc hợp nhất. Nghĩa là nơi nào có con người thì nơi đó có Đạo. Hiểu Đạo để đi đến Hoàn Đạo. Đạo không phải là tôn giáo, phân chia dòng đạo là do chúng sinh, đệ tử lập ra…
Hiểu đạo để đi đến Hoàn Đạo viên mãn nhất
IV. Chữ Đạo có ý nghĩa gì
1. Đạo là đường đi
Có câu hỏi được đặt ra là: “Tại sao không dùng chữ đường trong chữ “kẻ cướp đường”, mà lại dùng chữ “đạo tặc”?”
Thường từ Hán – Việt sinh ra là để rút gọn chữ nhưng vẫn thể hiện được ý nghĩa tương đồng. “Đạo” là một từ Hán – Việt nên xét về xuất điểm thì nên xét từ lịch sử Trung Quốc. Thời xưa ít sách vở, người dân dùng bia đá khắc chữ, viết trên thẻ tre để lưu giữ và truyền đạt thông tin. Mà cách làm này khá là khó khăn, vì nếu từ ngữ dài sẽ mất công đục đẽo, viết chữ. Nên chữ Đạo trong Hán Việt được dùng nhằm thu gọn thời gian, công sức.
Thứ hai, dùng để ám chỉ chi tiết nghĩa của danh từ. Ví dụ: việc nhìn ngó ta có nhiều từ thể hiện như: quan, nhìn, khán, nhòm, liếc… Chữ Đạo cũng tương tự. Khác với “Đường” hay “Lộ”, bởi ý nghĩa của chữ Đạo là chỉ “con đường” thuộc về nhận thức.
Đạo là con đường của nhận thức
2. Đạo là chỉ giáo phái, tổ chức tư tưởng, quá trình tu tập
Trong xã hội, bao nhiêu tôn giáo, giáo phái được sinh ra, thì có bấy nhiêu chữ Đạo được kết hợp cùng:
- Đạo giáo: lấy tư tưởng của Lão Tử. Ông quan niệm rằng chữ “Đạo” là khởi nguồn của vạn vật, có thể giải nghĩa toàn bộ sự vật, sự việc dựa trên quan niệm không gì tự nhiên mà đến, không gì tự nhiên mà đi. Đến hay đi đều có lý do. Lý do nằm trong chữ Đạo.
- Phật giáo: là tôn giáo tu tâm theo Phật. Phật tổ xưa kia là thái tử, ông thấy cuộc đời là bể khổ, nên đã lựa chọn từ bỏ mọi thứ, tìm đến con đường tu tâm tìm đường giải thoát. “Giải thoát” trước hết cần phải hiểu và tu hành theo “bát chính đạo”
- Thư Đạo: hệ phái nghiên cứu, giác ngộ từ chữ nghĩa để tìm ra ẩn ý sâu sắc của cuộc sống. Nếu “Thư Pháp” là đẩy văn tự thành nghệ thuật chữ đẹp, thì Thư Đạo lại hướng tới mong muốn cao hơn là dựa vào chữ để tìm là nguyên lý cuộc sống.
Bình thường tâm thị Đạo
3. Đạo là chỉ mọi sự hiển nhiên, đúng đắn
Từ xa xưa tới hiện nay, nhiều người vẫn thường dùng những cụm từ như “Thế thiên hành đạo” mang nghĩa là “thay trời thực hiện những điều đúng đắn, lẽ phải”. Ví dụ khác thường thấy như “Đạo hạnh”, “Đạo quân”, “Đạo làm con”,…
Vậy vì sao lại nói “Đạo là đời”?
Chữ đạo có lớp nghĩa thứ 3 là ám chỉ điều hiển nhiên, vốn có, quy luật cuộc sống. Cuộc đời là một khoảng trống tồn tại vạn vật luôn vận động, phát triển theo quy luật tự nhiên. Như việc cá lớn nuốt cá bé, kiên trì sẽ gặt hái thành công,…đó là Đạo.
4. Đạo cũng là động từ lấy cái cốt yếu của sự vật của chủ thể này tạo ra chủ thể khác có tính tương tự
Trong từ điển Hán – Việt, chữ Đạo cũng mang hàm nghĩa vừa tiêu cực lại vừa tích cực. Nên khi dùng chữ Đạo, cần đặt vào đúng hoàn cảnh cụ thể để biểu hiện rõ được ý nghĩa mà ta muốn ám chỉ.
Ví dụ: “Đạo lý” vừa mang nghĩa là “đúng đắn” trong một số trường hợp, vừa mang ý nghĩa là “lý luận” để người khác dùng.
Đạo cũng có nghĩa là giải thoát cho bản thân
Có thể nói Đạo không phải là thứ gì quá xa vời, hoa mỹ, mà thật ra là điều gần gũi trong cuộc sống chúng ta, là thế giới quan quay quanh ta. Hy vọng qua bài viết trên của Vật Phẩm Phật Giáo, có thể giúp bạn giải đáp các thắc mắc. Vật phẩm Phật Giáo luôn tuân theo những truyền thống của Phật giáo, cung cấp các tài liệu chính thống về Phật giáo phi lợi nhuận.
Nam mô A Di Đà Phật!
