Khối u và u nang là hai loại tế bào tăng trưởng. Chúng có thể giống nhau về bề ngoài nhưng nguyên nhân thì khác nhau. Để xác định xem một người có khối u hay là u nang, bác sĩ có thể sử dụng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác nhau hoặc làm sinh thiết.
U nang và khối u?
Một nang là túi chứa đầy khí hoặc dịch. Khối u là khối rắn chắc của mô. U nang có thể hình thành bất cứ nơi nào trên cơ thể, bao gồm cả xương và các mô mềm. Hầu hết các u nang không phải ung thư, mặc dù có một số trường hợp ngoại lệ. U nang có thể cảm giác mềm khi chạm vào, và có thể di chuyển dễ dàng.
Các khối u cũng có thể phát triển hầu hết mọi nơi trong cơ thể. Chúng có xu hướng phát triển nhanh chóng và thường cứng chắc khi chạm vào. Có thể cùng có u nang và khối u trong một tổ chức cơ quan.
Các tình trạng gây ra u nang
Thường gặp 1 số loại:
-
Nang vú: Đây là những túi chứa dịch mà có thể di chuyển dưới da.
-
U nang biểu mô: Những u nang này phát triển trên lớp trên cùng của da, được gọi là lớp biểu bì. Chúng có thể hình thành trên cổ, ngực, lưng trên và bìu.
-
Nang gan: U nang gan phát triển trong gan.
-
U nang bã: Những dạng này trong các tế bào ở dưới cùng của nang lông. Lớp chất lỏng dày bên trong các nang thường chứa keratin, một chất cứng mà tế bào da sản xuất. U nang bã thường phát triển trên da đầu.
-
U nang thận: phát triển trong thận.
-
U nang buồng trứng: thường là vào khoảng thời gian rụng trứng vô hại và thường không gây ra triệu chứng. Đôi khi có các triệu chứng đau vùng chậu, đau lưng và đầy hơi.
Ngoài ra còn có nhiều loại u nang khác tuy nhiên ít phổ biến hơn.
Các tình trạng gây ra khối u
Các khối u có thể là lành tính hoặc ác tính. Các khối u lành tính thường phát triển tại chỗ và không lan rộng.
Các khối u ác tính phát triển ở một khu vực của cơ thể, sau đó lan sang nơi khác. Cả khối u lành tính và ác tính đều đa dạng về kích thước. Một số khối u bao gồm:
- Adenoma: Chúng có nguồn gốc mô biểu mô tuyến, bao phủ các cơ quan và tuyến. Ví dụ về các khối u này bao gồm polyp đại tràng, adenomas ống mật và adenomas gan thường là lành tính.
- U xơ: Những khối u lành tính này phát triển trên các mô liên kết hoặc sợi thường phát triển nhất ở trong, trên hoặc xung quanh tử cung.
- Lipoma: Những khối u tế bào mỡ này thường hình thành ở những người trên 40. Chúng thường mềm và nằm ngay dưới da. Chúng hầu như luôn lành tính.
- Khối u ác tính: Chúng có thể phát triển bất cứ nơi nào trong cơ thể. Sarcoma phát triển từ mô liên kết như tủy xương. Ung thư biểu mô, một loại khối u ác tính phổ biến khác, phát triển từ các tế bào biểu mô ở đại tràng, gan hoặc tuyến tiền liệt.
Các khối u khi phát triển lớn có thể đến mức chèn ép các cơ quan, gây đau và các triệu chứng khác. Bác sĩ phẫu thuật thường sẽ loại bỏ các khối u lớn. Tất cả các khối ung thư thường được loại bỏ trừ khi chúng không thể tiếp cận được hoặc nằm gần một cơ quan quan trọng mà phẫu thuật cắt bỏ sẽ gây hậu quả nặng nề.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp chẩn đoán để phân biệt giữa khối u và u nang. Bằng cách hỏi bệnh sử, sau đó hỏi khi nào các triệu chứng khởi phát, triệu chứng nổi bật nhất.
Thời điểm xuất hiện các triệu chứng cực kì quan trọng để chẩn đoán xác định. Ví dụ, nang buồng trứng dễ phát hiện hơn quanh kỳ kinh nguyệt do sự dao động của hormone. Bác sĩ cũng sẽ khám kiểm tra liệu là nang hoặc khối u bằng cách đánh giá vị trí, màu sắc, cảm giác khi sờ và các dịch bất thường nếu có.
Siêu âm có thể được dùng để kiểm tra u nang hoặc khối u nằm sâu trong cơ thể. Hình ảnh siêu âm thường có thể cho thấy một khối u rỗng, chứa đầy dịch hay là khối đặc các tế bào. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu sinh thiết.
Khi nào cần khám
Mặc dù không phải tất cả các u nang và khối u đều cần điều trị, bạn nên kiểm tra khối u nếu có xu hướng phát triển nhanh chóng. Các triệu chứng nguy hiểm tiềm ẩn khác bao gồm:
- Chảy máu
- Đau hoặc nhạy đau
- Hạn chế vận động
- Mất khả năng hoạt động thường ngày do khối u hoặc u nang.
Có thể bạn quan tâm: Các loại u nang buồng trứng, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Xem thêm: U nang biểu bì
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Bệnh viện Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
facebook.com/BVNTP
youtube.com/bvntp
