Đây là ba cách thuyết phục được nhà hiền triết người Hy Lạp Aristotle (384-322 TCN) đúc kết cách đây hơn 2.000 năm.
Khi về nước làm việc, đặc biệt là làm biên, phiên dịch phải phân tích các bài nói và bài viết, tôi càng cảm nhận được rằng những người sử dụng có hiệu quả ba cách trên là những người có thể dễ dàng thuyết phục được người khác.
Gần đây, đọc diễn văn của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Viện nghiên cứu Chiến lược quốc tế Hoa Kỳ (CSIS) ở Washington D.C, Mỹ ngày 11 tháng Năm, tôi mới cảm nhận được cách sử dụng ba cách thuyết phục này có tác dụng như thế nào.
Đây là ba cách thuyết phục được nhà hiền triết người Hy Lạp Aristotle (384-322 TCN) đúc kết cách đây hơn 2.000 năm. Ảnh: Pressbooks
Logos là lập luận một cách lô-gíc, tập trung vào điều mình thực sự muốn nói, có thực tế và dữ liệu để trực tiếp hỗ trợ cho lập luận của mình.
Khi nói về sự phát triển quan hệ hai nước trong gần ba thập niên vừa qua, Thủ tướng đã đưa ra những dẫn chứng về sự cảm thông, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau. Đó là phát biểu của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden nói về nền tảng “tôn trọng thể chế chính trị, độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau”.
Tập trung vào thông điệp của mình là “chân thành, lòng tin và trách nhiệm”, Thủ tướng đã nhắc cụm từ này 19 lần trong bài diễn văn, giúp người nghe hiểu rõ hơn. Việc nhắc đi nhắc lại cụm từ này cũng làm cho lập luận tập trung hơn và diễn văn có tính gắn kết hơn.
Khi nói về cải thiện quan hệ giữa hai nước, ông đã đưa ra những ví dụ cụ thể như bốn Tổng thống Hoa Kỳ đã đến thăm Việt Nam, nhiều quan chức cấp cao Mỹ đã đến Việt Nam vào thời điểm khó khăn của đỉnh dịch COVID-19 năm 2021, cũng như cuộc gặp gỡ của chính Thủ tướng với Tổng thống Mỹ Joe Biden nhân dịp Hội nghị COP 26 ở Anh.
Pathos là khuấy động được tình cảm của người nghe, tạo được gắn kểt với người nghe thông qua những gì gần gũi với họ nhất. Nói về thế giới hiện tại, Thủ tướng đã nhắc đến con số hơn “sáu triệu người thiệt mạng vì đại dịch COVID-19” và “xung đột giữa lòng châu Âu”. Điều này khơi dậy nỗi lo ngại hiện hữu của người dân về “nguy cơ chiến tranh, bất ổn định, rủi ro trong kinh tế thế giới” để có thể vẽ nên bức tranh đầy đủ về thế giới ở thời điểm hiện tại.
Việc trích dẫn Tuyên ngôn Độc lập của nước Mỹ cũng tạo được gắn kết với người nghe Mỹ. Thêm vào đó, cụm từ “chúng ta” dung để chỉ hai nước trong phần 5 của diễn văn đã kết nối người nói với người nghe, làm người nghe cảm thấy có cùng trách nhiệm cải thiện quan hệ hai nước.
Ethos là giành được sự tin tưởng của người nghe, diễn giả phải có được danh tiếng hoặc trích lời của những người có danh tiếng.
Thủ tướng đã bắt đầu bài diễn văn của mình bằng lời trích từ Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ, nêu lên giá trị chung và phổ quát của hai quốc gia nhằm giành được sự tin tưởng của người nghe Mỹ.
Ông cũng trích lời của Tổng thống Barack Obama về quan hệ hai nước dựa trên”cơ sở tôn trọng lẫn nhau và vì lợi ích của nhân dân hai nước”. Như vậy, ông đã có được sự kết nối với người Mỹ.
Một phần vì những lý do như trên, bài phát biểu của Thủ tướng đã gây được ấn tượng đối với người nghe.
Một nhà nghiên cứu Mỹ cho biết trong bài diễn văn của mình, “Thủ tướng đã nhấn mạnh một số nguyên tắc của quan hệ quốc tế của Việt Nam là chân thành, xây dựng lòng tin và trách nhiệm của tất cả các bên. Thủ tướng đã nêu ra nhiều dẫn chứng trong quan hệ Việt-Mỹ cũng như Liên Hợp Quốc và chính sách của Việt Nam với quốc tế để thực hiện 3 yếu tố quan trọng này”.
Với Logos, Pathos và Ethos, thông điệp của diễn văn là rất rõ ràng và dễ dàng thuyết phục được người nghe.
Bài học: Cần học và sử dụng Logos, Pathos và Ethos một cách nhuần nhuyễn.
