1. LỊCH SỬ VÀ ĐẶC ĐIỂM ĐẶC TRƯNG CỦA BIZEN
Bizen-yaki là một loại đồ gốm được làm bằng phương pháp đặc trưng lâu đời nhất của Nhật Bản.
Người ta nói rằng sự phát triển của Bizen-yaki bắt nguồn từ phương pháp nung gốm vào thời Kofun (năm 250 – 538), và dần dần được thay đổi sau đó. Vào thời Heian (năm 794 – 1185), phương pháp này được sử dụng rộng rãi để sản xuất bát, đĩa, đĩa, ngói và các đồ dùng gia đình khác. .
Trong suốt một nghìn năm cho đến nay, công nghệ chưa bao giờ bị gián đoạn.
Vào thời Momoyama, nó được Toyotomi Hideyoshi và bậc thầy trà đạo Sen Rikyu yêu thích và quý trọng, và công nghệ làm gốm phát triển mạnh, và vô số kiệt tác về đồ dùng trà đạo đã ra đời vào thời điểm đó.
Đặc điểm lớn nhất của Bizen-yaki là không sử dụng bất kỳ loại men nào, nó được nung bằng gỗ thông ở nhiệt độ cao (1100-1200độ) trong thời gian dài (10-14 ngày liên tục) để tạo ra một màu đỏ đậm, và một hoa văn độc đáo ngẫu nhiên được tạo thành nhờ “hỏa biến”.
Sự kết hợp của ngọn lửa trong lò, tro của gỗ thông và củi cháy bám vào đồ gốm tạo ra những hoa văn sặc sỡ. Và các vị trí đặt khác nhau trong lò đều cho ra các sản phẩm có đặc điểm khác nhau. Người thợ gốm cũng tính đến những trường hợp này và tưởng tượng ra hình dạng hoa văn khi nung để xác định vị trí. Dù vậy, cuối cùng nhờ hỏa biến tự nhiên sẽ có những biến đổi ngẫu nhiên không lường trước được, những tác phẩm nghệ thuật bất ngờ ra đời, đây cũng chính là sự tuyệt vời của Bizen-yaki.
Ngoài ra, Bizen-yaki còn có một ma lực đáng kinh ngạc, nước đổ vào đồ gốm không dễ bị thẩm thấu vào, hơn nữa còn có thể làm cho hương vị trà hoặc bia thơm ngon hơn. Việc cắm hoa trong bình gốm Bizen-yaki có màu sắc rực rỡ và bền lâu. Nếu bạn rót bia vào ly bia Bizen-yaki sẽ xuất hiện bọt mịn, vị bia trở nên dịu hơn, uống vào sẽ ngon hơn.
Càng sử dụng thường xuyên, vì rượu và dầu cọ ngấm dần vào đồ gốm, làm đậm màu và sáng bóng, đồ gốm sẽ có hương vị tự nhiên hơn.
2. CÁC LOẠI HÌNH THÁI PHỔ BIẾN CỦA BIZEN
– HIDASUKI BIZEN
Khi tác phẩm được quấn bằng rơm và đốt trong một tác phẩm quy mô lớn hoặc một chiếc hộp, thành phần của rơm và đất sét được biến đổi về mặt hóa học để có màu đỏ thẫm. Nó dường như được buộc lại với một dây đeo màu đỏ tươi, vì vậy nó được gọi là “Hidasuki”. Hình dạng và mức độ màu sắc của mẫu dây đeo màu đỏ tươi rất khó kiểm soát.
– SANGIRI BIZEN
Sangiri là một mẫu đại diện của lò nung và màu sắc có thể được nhìn thấy như xám đậm, lông chuột, lục lam, trắng và các màu khác. Tro của nhiên liệu rơi xuống một phần của sản phẩm, điều này khiến cho quá trình nung và bắn nhiệt tạo ra kiểu lớp xếp chồng lên nhau. Đó là sự thay đổi xảy ra do phản ứng hóa học giữa sắt có trong đất sét và cacbon trong nhiên liệu.
Sangiri là một mẫu đại diện của lò nung và màu sắc có thể được nhìn thấy như xám đậm, lông chuột, lục lam, trắng và các màu khác. Tro của nhiên liệu rơi xuống một phần của sản phẩm, điều này khiến cho quá trình nung và bắn nhiệt tạo ra kiểu lớp xếp chồng lên nhau. Đó là sự thay đổi xảy ra do phản ứng hóa học giữa sắt có trong đất sét và cacbon trong nhiên liệu. – GOMA BIZEN
Tro củi rơi tự nhiên vào tác phẩm trong quá trình nung gốm đã được nung chảy ở nhiệt độ cao và chuyển thành men tự nhiên. Trông như nó đã được rắc thêm hạt mè, vì vậy nó được gọi là Goma. Xuất hiện các màu sắc khác nhau như trắng, vàng và xanh lá cây.
Tro củi rơi tự nhiên vào tác phẩm trong quá trình nung gốm đã được nung chảy ở nhiệt độ cao và chuyển thành men tự nhiên. Trông như nó đã được rắc thêm hạt mè, vì vậy nó được gọi là Goma. Xuất hiện các màu sắc khác nhau như trắng, vàng và xanh lá cây. – AO-BIZEN
Ao-bizen là một tác phẩm được thực hiện ở một vị trí đặc biệt, nơi phản ứng khử (khái niệm ngược lại của phản ứng oxy hóa, phản ứng hóa học loại bỏ oxy) tạo ra màu xanh xám hoặc đen. Màu này hoàn toàn không phải là màu thiêu kết, từ xa xưa, nó chủ yếu được hình thành một cách tình cờ trong quá trình nung gốm nên nó là một loại màu được đánh giá cao.
Ao-bizen là một tác phẩm được thực hiện ở một vị trí đặc biệt, nơi phản ứng khử (khái niệm ngược lại của phản ứng oxy hóa, phản ứng hóa học loại bỏ oxy) tạo ra màu xanh xám hoặc đen. Màu này hoàn toàn không phải là màu thiêu kết, từ xa xưa, nó chủ yếu được hình thành một cách tình cờ trong quá trình nung gốm nên nó là một loại màu được đánh giá cao. – HAI-KABURI BIZEN
Đây là sản phẩm được làm bằng cách chôn gốm trong tro nung nóng trên mặt đất gần lối vào của lò nung. Phần dưới tiếp xúc với mặt đất tạo thành một kiểu cắt xếp chồng tự nhiên và phần trên giống như vỏ của một quả trứng cá, được bao phủ bởi những đốm tro bán chảy. Sử dụng phương pháp nung này, trong một lò chỉ nung được một số tác phẩm hoàn mỹ, rất có giá trị.
3. CHÚ Ý KHI SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG BẰNG GỐM BIZEN
Bizen-yaki đã được nung kết trong lò nung trong một thời gian dài, có kết cấu chắc chắn và gần như không bị rò rỉ nước. Khi đổ nước nóng vào đồ gốm như chén rượu, chén trà,… nên làm nóng đồ vật trong nước để tăng cường độ chắc chắn trước khi sử dụng.
– Tránh đun trực tiếp trên ngọn lửa.
– Tránh sử dụng trong lò vi sóng hoặc lò nướng.
– Tránh để trong ngăn đá tủ lạnh.
Tổng hợp triện Bizen yaki – Tra cứu nghệ nhân và lò nung qua triện của sản phẩm Bizen
Một bài viết chỉn chu về Bizen
Nghệ nhân Konishi Tozo – Giới thiệu lò nung Touko-gama
Teruhiko Omori – và mối lương duyên với Bizen yaki
Hiroaki Omori – Truyền nhân của Master Teruhiko Omori
