Theo các bác sĩ Trung tâm phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện TWQĐ 108 thì rối loạn khớp thái dương hàm hay còn gọi là loạn năng khớp thái dương hàm (Temporomandibular disoders – TMD) là thuật ngữ sử dụng chính xác cho tình trạng này. TMD là một nhóm các tình trạng gồm: đau và rối loạn chức năng của khớp thái dương hàm hoặc cơ quanh khớp thái dương. Khớp thái dương hàm (TDH) kết nối xương hàm dưới đến xương của hộp sọ ở mỗi bên, là khớp có cấu tạo rất phức tạp, di chuyển 3 chiều. Chỏm lồi cầu xương hàm dưới và xương thái dương khớp với nhau như là quả bóng nằm trong hốc với đĩa khớp ở giữa, các cơ vùng má và thái dương mỗi bên mặt giúp vận động xương hàm dưới. Bất kỳ thành phần nào của khớp TDH như xương, sụn khớp, dây chằng đều có thể trở thành nguyên nhân gây ra VKTDH. Thông thường triệu chứng của VKTDH khá khó để nhận biết vì nó hay bị nhầm lẫn với các triệu chứng của các bệnh khác như đau đầu do bệnh lý tai mũi họng, bệnh nội thần kinh. Bệnh thường tiến triển từ từ sau nhiều tháng thậm chí hàng năm các triệu chứng của bệnh mới phát tác rõ ràng.
VKTDH khá phổ biến có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, vùng miền. Bệnh không quá nguy hiểm đến tính mạng nhưng các cơn đau kéo dài dẫn đến ăn uống kém khiến người bệnh mệt mỏi, mất ngủ, kiệt sức ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu xuất công việc và chất lượng cuộc sống .
Nguyên nhân gây bệnh có rất nhiều nguyên nhân khác nhau như;
+ Sau chấn thương vùng hàm mặt.
+ Thói quen há miệng quá lớn (khi ăn nhai, ngáp…)
+ Bệnh thoái hóa xương khớp, viêm khớp dạng thấp.
+ Nhai cắn 1 bên khiến hàm bị lệch.
+ Khớp cắn lệch răng mọc không đều.
Hình ảnh khớp thái dương hàm bình thường và bị viêm
Khi bệnh nhân có các triệu chứng sau cần đến ngay cơ sở y tế khám để được tư vấn và điều trị:
+ Mỏi cơ khi ăn nhai há miệng.
+ Đau vùng góc hàm, thái dương, vùng duới hàm.
+ Đau có thể lan sang gáy, cổ, hay xuống dưới cánh tay.
+ Đau trước tai, trong tai.
+ Há miệng có tiếng khớp kêu lục cục hoặc không há được, ăn nhai khó khăn, có thể đau các răng.
Tùy thuộc nguyên nhân gây rối loạn cơ khớp thái dương hàm của bệnh nhân mà có phương pháp điều trị cụ thể cho từng nguyên nhân kèm theo đó là giảm đau cơ khớp, giãn cơ, tập vật lý trị liệu như xoa bóp, chiếu tia hồng ngoại, tập vận động dưới hàm, đeo máng nhai. Kết hợp với hướng dẫn bệnh nhân các biện pháp đơn giản tại nhà như:
+ Chế độ ăn mềm ví dụ: các món canh ninh hầm, cháo sữa, sinh tố trong 2 đến 4 tuần đầu.
+Tránh cử động mạnh như ngáp quá to, nhai kẹo cao su, cấm đưa hàm sang 2 bên, ăn quá cứng – quá to – quá dai – quá nhiều.
Điều quan trọng nhất khi tập các bài tập ở nhà là không được làm tổn thương thêm các cơ hàm. Khi có dấu hiệu đau tăng phải đi khám chuyên khoa càng nhanh càng tốt.
Cùng với việc áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học hàng ngày sẽ giúp hạn chế sự phát triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
Để phòng bệnh các bác bỹ khoa PTTH – Hàm mặt khuyến cáo:
+ Hạn chế mở miệng đột ngột hoặc quá rộng nhất là khi ăn hoặc ngáp.
+ Tuyệt đối không cắn chặt răng, nghiến răng khi ngủ.
+ Từ bỏ thói quen cắn móng tay.
+ Vệ sinh răng miệng thường xuyên.
+ Không ăn thức ăn quá cứng, quá dai.
+ Nếu có bệnh lý về răng hãy đi khám chuyên khoa để được điều trị kịp thời.
Hãy lưu tâm nếu bạn có các dấu hiệu của đau khớp thái dương hàm, hãy đến ngay cơ sở y tế khám và được hướng dẫn điều trị. Để chắc chắn bạn nên đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín để được thăm khám và hướng dẫn điều trị đúng cách .
Việc phòng tránh bệnh cũng vô cùng quan trọng, cần nâng cao nhận thức các hành vi liên quan có lợi cho sức khỏe bản thân. Đặc biệt các trường hợp bệnh nặng đã được bác sỹ chỉ định phẫu thuật phục hồi chức năng thì cần tuân thủ phương pháp điều trị không tự ý điều trị tại nhà có thể làm bệnh tiến triển nặng thêm.
ĐD. Nguyễn Thị Nhung – ĐD. Nguyễn Thúy Dinh
Trung tâm phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện TWQĐ 108
