Trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay, chúng ta đã và đang làm quen với rất nhiều khái niệm mới, như thương mại điện tử ( woocommerce ), thư điện tử ( email ), thậm chí là chính phủ điện tử ( e-government ),…
Tương tự, trong giáo dục, nhiều người cũng bắt chước theo các đó để phát triển nhiều khái niệm như “giáo án điện tử” hay “bài giảng điện tử” để sử dụng và phục vụ cho công tác giảng dạy, ngoài khái niệm quen thuộc là “giáo án”. Thậm chí, cách gọi này trở nên rất phổ biến trong những năm gần đây. Tuy nhiên, trên thực tế là rất nhiều giáo viên hoặc người sử dụng khái niệm vẫn chưa thật sự phân biệt rõ ràng về hai thuật ngữ này, họ hiểu về nó một cách lẫn lộn, và đôi khi là hiểu sai.
Vậy nên, trong giới hạn bài viết hôm nay, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu xem thực tế bài giảng điện tử là gì? Và cách phân biệt bài giảng điện tử với giáo án điện tử cùng một số khái niệm khác để sử dụng cho đúng nhé!
Bài giảng điện tử là gì?
Khái niệm về bài giảng điện tử
Có thể hiểu một cách đơn giản, bài giảng điện tử là một hình thức giảng dạy, dựa trên một số thiết bị công nghệ, chẳng hạn như điện thoại, máy tính trên Internet. Bài giảng điện tử sẽ được giáo viên tạo nên bằng những thiết bị hỗ trợ ghi hình, ghi âm,…
Tương tự như những bài giảng truyền thống, những bài giảng này cũng chứa các thông tin, hình ảnh được sắp xếp theo trật tự logic nhằm cung cấp cho người học kiến thức và kỹ năng nhất định. Bạn có thể học ở bất kỳ đâu, bất kì khoảng thời gian nào miễn là các thiết bị bạn sử dụng để bật bài giảng có kết nối Internet.
Lợi ích của bài giảng điện tử
Việc ứng dụng những công nghệ thông tin vào bài giảng sẽ làm tăng tính sinh động của tài liệu, từ đó giúp người học có thể tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và linh hoạt hơn.
Các phần mềm được sử dụng để xây dựng bài giảng điện tử
Bài giảng điện tử thường được xây dựng nội dung trên một số phần mềm như Microsoft Powerpoint, Lecture Maker, Adobe Presenter,… Trong số đó Microsoft Powerpoint có lẽ là phần mềm quen thuộc nhất với hầu hết chúng ta bởi giao diện dễ sử dụng, các tính năng gần như đầy đủ và nhất là nó hoàn toàn miễn phí.
Giáo án điện tử là gì?
Một khái niệm thường xuyên bị lẫn lộn với bài giảng điện tử, như vấn đề chúng ta có nói đến ở đầu bài, chính là giáo án điện tử. Vậy nên, muốn trả lời được hết các vấn đề liên quan, chúng ta hãy tìm hiểu về khái niệm Giáo án điện tử.
Khái niệm giáo án điện tử
Giáo án là kế hoạch, dàn ý bài giảng của giáo viên được soạn trước ra giấy để tiến hành dạy học trong một hoặc hai tiết lên lớp. Trong giáo án cũng thường bao gồm:
- Ghi chú điểm, mục đích giáo dục và dạy học
- Nội dung chi tiết sắp xếp theo trình tự lên lớp
- Phương pháp và thủ thuật dạy – học của giáo viên và học sinh
- Công việc kiểm tra và đánh giá
- Đôi khi, trong giáo án cũng chỉ ra những dụng cụ, thiết bị cần thiết phải dùng.
Như vậy, ta có thể hiểu rằng giáo án điện tử chính là giáo án thông thường, nhưng được biên soạn bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin, mà chủ yếu là dùng các phần mềm soạn thảo văn bản, điển hình nhất đó là Microsoft Word.
Lợi ích của giáo án điện tử
Giáo án điện tử được xem như kịch bản hay kế hoạch hoạt động của giáo viên trong những tiết học. Giáo án điện tử sẽ được thiết kế và xây dựng trước khi bài dạy được bắt đầu. Trong giáo án điện tử thường có các mục như mục đích, phương pháp dạy, kiểm tra đánh giá học sinh,…
Nội dung của giáo án điện tử
Thông thường, một giáo án của giáo viên cần phải trả lời được 4 câu hỏi:
- Mục tiêu: Dạy để làm gì?
- Đối tượng học tập: Dạy cho ai?
- Nội dung: Dạy cái gì?
- Phương pháp giảng dạy: Dạy như thế nào?
Phân biệt khái niệm bài giảng điện tử với một số khái niệm tương đồng
Phân biệt bài giảng điện tử và Giáo án điện tử
Giáo án điện tử là những bản thiết kế của bài giảng, còn bài giảng điện tử chính là hình thức để thực thi giáo án điện tử. Khi đó những kế hoạch hoạt động trong giáo án sẽ được thực hiện thông qua những môi trường đa phương tiện.
Khi đó toàn bộ kế hoạch hoạt động dạy học đều được chương trình hóa, giáo viên sẽ điều khiển nội dung thông qua môi trường đa phương tiện với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin. Nếu như bài giảng truyền thống là sự tương tác giữa thầy cô và học sinh thông qua các phương pháp, phương tiện, hình thức dạy và học truyền thống thì bài giảng điện tử là sự tương tác giữa giảng viên và học viên thông qua những phương pháp, phương tiện và hình thức dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin.
Phân biệt bài giảng điện tử và bài giảng trực tuyến
Ngoài giáo án điện tử, thì một khái niệm khác cũng thường xuyên bị hiểu sai thành bài giảng điện tử, chính là bài giảng trực tuyến.
Bài giảng trực tuyến là hình thức học tập chủ yếu dựa vào những đoạn video có nội dung dạy học khác nhau được phát trên những nền tảng như Youtube, Vimeo,… Những bài giảng này được xây dựng bởi các thiết bị thông minh như điện thoại, máy tính hay máy ảnh.
Bài giảng trực tuyến cho phép mọi đối tượng đều có thể học tập mà không cần phân biệt đến vấn đề tuổi tác. Hình thức này cũng có thể sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Các điểm sử dụng để phân biệt
- Những bài giảng trực tuyến cần có kết nối đường truyền Internet ổn định để không làm gián đoạn công việc học tập của chúng ta. Còn trong khi với bài giảng điện tử nếu kết nối mạng có vấn đề, cũng không làm ảnh hưởng đến quá trình học đơn giản vì nội dung đã được xây dựng từ trước.
- Đối với những bài giảng trực tuyến thường được xây dựng trên hình thức video. Còn bài giảng điện tử có thể xây dựng trên nhiều định dạng khác nhau như video, hình ảnh, phổ biến nhất là PowerPoint,…
- Những bài giảng điện tử thường sẽ mất rất nhiều thời gian cũng như sự đầu tư không hề nhỏ để xây dựng. Còn bài giảng trực tuyến sẽ mất ít kinh phí và thời gian hơn.
Tầm quan trọng và yêu cầu để xây dựng một bài giảng điện tử chất lượng
Bài giảng là một phần nội dung trong chương trình của một môn học được giáo viên trình bày trước học sinh. Bài giảng luôn được xem như một đơn vị nội dung của chương trình dạy học, và thường có độ dài tương ứng với một hoặc hai tiết học.
Các yêu cầu cơ bản đối với bài giảng điện tử
- Bài giảng cần định hướng rõ ràng về chủ đề
- Trình bày có mạch lạc, có hệ thống và truyền cảm nội dung
- Phân tích rõ ràng, dễ hiểu các sự kiện, hiện tượng cụ thể có liên quan và tóm tắt có khái quát chúng
- Sử dụng phối hợp nhiều thủ pháp thích hợp như thuyết trình, chứng minh, giải thích, đàm luận, làm mẫu, chiếu phim, mở máy ghi âm, ghi hình v.v,…
Một điều khác cần lưu ý là để có thể soạn thảo Bài giảng điện tử có chất lượng, đòi hỏi người giáo viên phải có các kiến thức cũng như kĩ năng sử dụng vi tính, các phần mềm hỗ trợ cũng như việc khai thác thông tin trên nền tảng Internet tốt.
Hy vọng bài viết trên có thể cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích và phân biệt tốt khái niệm bài giảng điện tử với một số khái niệm khác để việc sử dụng đạt hiệu quả tốt.
