Thế giới whisky thực sự đa dạng, do đó nhiều người có thể thấy khó khăn khi phân biệt các loại whisky với nhau. Từ whisky mạch nha đến whisky hạt và cả whisky pha trộn. Trong bài viết này, Malt & Co sẽ tập trung vào trả lời các câu hỏi thường gặp về Blended whisky (Whisky pha trộn) và một số sự thật thú vị về loại whisky phổ biến nhất thế giới này.
Blended whisky là gì?
Trên lý thuyết, có năm loại Scotch whisky như sau:
- Single Malt Whisky (Whisky mạch nha đơn cất) – loại whisky được làm tại một nhà máy chưng cất duy nhất thông qua phương pháp thùng chưng cất (pot stills) và chỉ sử dụng lúa mạch đã mạch nha hóa.
- Single Grain Whisky (Whisky ngũ cốc đơn cất) – loại whisky được làm tại một nhà máy chưng cất duy nhất thông qua phương pháp thùng chưng cất, cột chưng cất hoặc chưng cất liên tục, với nguyên liệu là các loại ngũ cốc ngoại trừ lúa mạch.
- Blended Malt Whisky (Whisky mạch nha pha) – loại whisky được làm bằng cách kết hợp các loại whisky mạch nha đơn cất sản xuất từ các nhà máy chưng cất khác nhau.
- Blended Grain Whisky (Whisky ngũ cốc pha) – loại whisky được làm bằng cách kết hợp các loại whisky ngũ cốc đơn cất sản xuất từ các nhà máy chưng cất khác nhau.
- Blended Whisky (Whisky pha trộn) – loại whisky được làm bằng cách kết hợp cả whisky mạch nha và whisky ngũ cốc.
Trông cách phân loại này thì có vẻ phức tạp, nhưng những cái tên được chọn đã tối ưu nhất và giảm thiểu sự nhầm lẫn thường gặp phải. Trước đây các công ty sản xuất whisky sử dụng các thuật ngữ như ‘malt vatted’ (mạch nha trộn) và ‘vatted Grain’ (ngũ cốc trộn) (bây giờ được thay thế bằng mạch nha pha và ngũ cốc pha); hay “mạch nha nguyên chất”’ (mỗi nơi lại hiểu về định nghĩa này theo một kiểu khác nhau). Hiện nay bạn có thể biết chắc rằng loại whisky mà mình đã mua có tên gọi như thế nào, bởi trên nhãn của mỗi chai sẽ có một trong 5 tên gọi đã liệt kê ở trên.
Blended Whisky đã hình thành như thế nào?
Whisky pha đã hiện diện từ những ngày đầu rượu whisky xuất hiện trên thị trường. Vào thời mà những ly rượu thủy tinh còn đắt đỏ, mọi người sẽ mang chiếc chai rỗng của mình đến cửa hàng tạp hóa địa phương và chiết thẳng whisky từ thùng rượu ra. Mặc dù ban đầu các thùng rượu này thường là single malt whisky, nhưng theo thời gian, các chủ cửa hàng sẽ đổ vào đó bất kì loại whisky nào mà họ nhập về được, và tình cờ tạo nên blended malt whisky. Một số cửa hàng trở nên nổi tiếng với loại blended malt whisky của họ, và chú ý hơn tới việc xây dựng công thức để đảm bảo rằng loại rượu mà họ “sản xuất” ra giữ được sự ổn định về hương vị.
Vào những năm đầu của thế kỉ 19, Brandy trở thành một thức uống cao cấp, Cognac là sự lựa chọn hàng đầu của giới quý tộc, trong khi Scotch whisky thì được coi là một thức uống bình dân, hay thậm chí là có phần quê mùa. Vào năm 1830, một người đàn ông Ailen tên là Aeneas Coffey đã được cấp bằng sáng chế cho một loại máy chưng cất – thứ giúp tạo ra whisky ngũ cốc, nổi tiếng với sự nhẹ nhàng và tinh tế của nó vào lúc bấy giờ. Các cửa hàng tạp hóa sau đó phát hiện ra rằng, nếu họ kết hợp loại whisky ngũ cốc này với loại whisky mạch nha của mình, họ có thể tạo ra một loại rượu whisky sang trọng và tao nhã hơn, khá phù hợp với những kẻ chỉ tiêu thụ Cognac vào thời điểm đó. Từ đó, blended whisky trở thành xu hướng và phát triển tới tận bây giờ.
Dưới đây là sự bắt nguồn của các “anh lớn” trong làng whisky mà chúng ta vẫn hay thấy ngày nay:
- Johnnie Walker – được tạo nên bởi John Walker vào giữa những năm 1880 và ban đầu được bán trong cửa hàng tạp hóa của ông ở Kilmarnock.
- Chivas Regal – loại whisky của Chivas Brothers, được đặt theo tên của cửa hàng tạp hóa Aberdeen – nơi khởi nguồn của công ty này.
- Teacher’s – một loại rượu whisky mà chúng ta vẫn thấy ngày nay, do William Teacher tạo nên và được bán tại cửa hàng tạp hóa của gia đình nhà vợ của ông ở thành phố Glasgow.
- Ballantine’s – được đặt theo tên của George Ballantine và cửa hàng tạp hóa ở Edinburgh của ông.
Single malt whisky có ngon hơn blended whisky không?
Trong đầu số đông luôn luôn có những câu hỏi dạng này. Nhưng thực ra chúng rất khập khiễng. Chúng có thể ngon với người này và không ngon với người kia, bởi whisky thuộc về phạm trù thưởng thức. Việc nhiều loại blended whisky rẻ hơn không có nghĩa là chúng không ngon bằng single malt whisky. Mỗi một chai blended whisky có hàm chứa cả một thế giới của các loại hương vị, bởi sự pha trộn của các loại whisky với nhau.
Blended whisky là loại whisky phổ biến nhất thế giới, chiếm tới 90% doanh thu của loại rượu này, và hầu hết mọi người đều bước đầu tiếp cận với thế giới whisky thông qua blended whisky. Bạn có thể đọc được ở đâu đó những bài viết của các fan cuồng của single malt whisky về việc blended whisky rẻ tiền và kém thú vị ra sao, nhưng hãy tìm hiểu sâu hơn một chút và bạn sẽ tìm được cả một kho tàng kiến thức và hương vị khổng lồ về chúng đang đợi bạn khám phá.
