Sen vàng là loại cây mọc hoang ở nhiều vùng núi Việt Nam. Dù là cây thuốc nam nhưng không thể phủ nhận loại cây này có những tác dụng dược lý bất ngờ. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu chi tiết đến bạn đọc về đặc điểm hình thái, tác dụng làm thuốc và bài thuốc dân gian của Coptis chinensis.
02/09/2023 | Cây me đất và những bài thuốc chữa bách bệnh hiệu quả 02/02/2023 | Cây thục quỳ và những công dụng chữa bệnh không phải ai cũng biết 31/01/2023 | Sâm cau: đặc điểm nhận dạng và cách phòng ngừa khi sử dụng
1. Đặc điểm sinh học của cây hoàng liên
1.1. Xét về hình thái, cấu tạo
Họ Xa xôi thuộc nhóm thực vật mọc hoang, phân bố chủ yếu ở miền núi Việt Nam. Tuy nhiên, nó là dược liệu quý chữa được nhiều bệnh và được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền.
Ngoài cái tên Huanglian, người dân còn đặt cho loại cây này nhiều tên khác. Ví dụ: wangzhi lien, cỏ cà ri, cỏ cà ri, nhân sâm, v.v. Tên khoa học là coptis.
Coptis chinensis là cây thân thảo, ngắn (chiều cao trung bình chỉ khoảng 30cm) và sống lâu năm. Lá mọc từ gốc với mép răng cưa phủ màu xanh lục. Celandine nở rộ từ tháng 2 đến tháng 4 và mọc thành cụm nhỏ từ 3 đến 5 bông có màu xanh vàng rất nổi bật.
<img src="https://login.
Cà chua Coptis chinensis tuy là cây cỏ nhưng chứa nhiều công dụng chữa bệnh, hạt màu nâu sẫm, đặc biệt là rễ của cây hoàng liên có đặc điểm là hình trụ dài dạng cụm rễ chùm màu nâu hoặc hơi vàng, khi trưởng thành rễ sẽ phát triển thành củ giống như chân gà.
1.2.Cây hoàng liên Dạng bào chế
Rễ và củ của cây được coi là bộ phận có nhiều dược tính nhất nên người ta thường có xu hướng thu hoạch và sử dụng bộ phận này, khi cây được khoảng 2-3 năm tuổi thì bắt đầu tiến hành thu hoạch, vì đây là giai đoạn cây sinh trưởng làm dược liệu tốt nhất.
Dưới đây là một số cách chế biến.
-
Cây hoàng liên rửa sạch, để 1 -2 tiếng cho mềm dược liệu nguyên liệu;
-
Phơi khô cả củ trong bóng râm. Để nơi khô ráo hoàn toàn trong 1-2 tháng rồi bảo quản để dùng dần;
-
Cắt nhỏ vani và phơi khô trong bóng râm (không có ánh nắng trực tiếp);
-
Lấy ra một lượng vừa đủ mỗi lần sử dụng và ngâm trong rượu sau khi sao xong. : Ngâm 2-3 kg dược liệu tươi với rượu khoảng 40-42 độ (10 lít), thời gian ngâm rượu càng lâu càng ngon.
2.Kích thước của cây hoàng liên Công dụng
Coptis chinensis không chỉ là một loại cỏ dại mà còn được ví như nhân sâm bởi những công dụng của nó đối với sức khỏe con người, cụ thể như sau:
2.1. Trong y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, Coptis chinensis là cây thuốc có vị đắng, thuộc nhóm vị thuốc quý, có những công dụng sau:
-
An thần, thanh nhiệt giải độc, nhuận táo thấp;
-
Chữa hiệu quả các chứng nhiệt miệng, kiết lỵ, nôn mửa, thương hàn, thấp khớp, tâm hỏa,…
2.2.Trong y học hiện đại
Theo y học hiện đại, cây hoàng liên chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, tiêu biểu là ethanol, berberine, columbamine, palmatine, coptisine, coptisine…đặc biệt là Berberine, một thành phần của berberine, chiếm 5,5-7,5% trong Coptis chinensis, có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn cực mạnh.
Ngoài ra, Coptis chinensis còn được dùng để điều trị các bệnh lý sau:
-
Trị ho gà, chống giãn mạch, điều trị tụt huyết áp, phòng ngừa bệnh tim mạch hay đột quỵ;
-
Dùng đủ có thể giúp kích thích hoạt động của vỏ não, tăng cường chức năng của mật;
-
Ức chế liên cầu, tụ cầu, shigella, nhiễm trùng đường tiêu hóa, …và sự sinh sản, phát triển của một số loại vi khuẩn;
-
Cải thiện hiệu quả mụn trứng cá, mề đay mẩn ngứa, thanh nhiệt giải độc,…;
p>
-
Bình tĩnh, hạn chế lo âu, căng thẳng, stress…
Hoàng Liên có nhiều Tên khác Vương Chi Liên, Coptis Dùi trống, Sâm Coptis
2.3.Bài thuốc Hoàng liên có thể dùng trong đời sống hàng ngày
Dưới đây là một số bài thuốc dân gian Hoàng liên có thể dùng để chữa bệnh:
-
Bài thuốc chữa mề đay, chàm da mờ dần: bào chế Các dược liệu như mạch môn, thục địa, hoàng bá, khổ qua mỗi thứ 12 gam, rượu mỗi vị 8 gam, vỏ cây Pueraria, kinh giới và bạc hà 4 gam. Sắc hỗn hợp này với 1 lít nước cho đến khi nước còn một nửa, lọc bỏ cặn, uống làm 3 lần, dùng hết trong ngày, uống cho đến khi khỏi bệnh;
-
Trị ỉa chảy, Kiết lỵ: Hoàng liên tán bột (12g) hòa với nước ấm, thêm ít mật ong, ngày uống 3 lần;
-
Trị viêm ruột và Shigella : Nghiền một dược (20g) và coptis (80g) thành bột, thêm mật ong, khuấy đều, nhào thành những viên nhỏ. Mỗi lần dùng 2-8g, ngày 3 lần, hãm với nước sôi;
-
Trị ra mồ hôi đêm: Vân tiêu, Hoàng bá, Đương quy mỗi vị 8-12g. hoàng liên. Ngoài ra, cần phối hợp với bạch chỉ, thục địa, đương quy (mỗi vị 12 gam), kỷ tử, long nhãn, táo nhân 16-24 gam. Uống nước sắc thuốc 1 tháng/ngày cho đến khi bệnh thuyên giảm;
-
Liệu pháp giảm mệt mỏi, hồi hộp, hỗ trợ an thần: dùng Xích thược 16g, Hoàng liên 20g, Cam thảo 10g, tất cả tán thành bột mịn, trộn với rượu trắng ngâm kỹ rồi vo thành những viên nhỏ (cỡ hạt đậu xanh). Uống khoảng 10 viên/ngày cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm;
-
Coptis chinensis chữa viêm loét dạ dày, tá tràng: bào chế thích hợp với dược liệu gồm ích mẫu, hoàng bá, vỏ cây mẫu đơn, hoàng liên, hạt muồng mỗi vị 8g, bạch thược, ngưu tất 12g, trần bì (mỗi vị 6g). Hòa dược liệu này với 1 lít nước, đun sôi đến khi chỉ còn 1/2 lượng nước, lọc bỏ bã, chắt lấy nước uống riêng, ngày 3 lần.
Celidinium trong thời kỳ trưởng thành sẽ phát triển thành củ như chân gà
Mong MEDLATEC cung cấp thông tin về vấn đề trên cây hoàng liên Những thông tin về món ăn rất hữu ích với bạn. Có thể nói đây là loại dược liệu ít độc tính nhưng lại giàu dưỡng chất có lợi cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng Coptis chinensis có dược tính mạnh và không dùng được cho phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú và trẻ em. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng cây hoàng liên, người bệnh nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc, bác sĩ đồng thời xác định đúng loài cây hoàng liên để không nhầm lẫn với các loại cỏ dại khác.
.
