Cây thông – biểu tượng của Noel. Chắc hẳn không ai còn xa lạ với loại cây phục sinh này mỗi mùa Giáng Sinh đến. Đây là loại cây có thể sống trong vùng khí hậu khắc nghiệt nhất và được xem là biểu tượng sự sống của người cổ đại. Hãy cùng Cây Ba Miền khám phá về nguồn gốc, đặc điểm, cách trồng và chăm sóc cây thông qua bài viết dưới đây.
I. Nguồn gốc xuất xứ của cây thông
- Danh pháp: Pinaceae
- Thuộc bộ: Thông Pinales
- Thuộc chi: Pinus
- Tuổi thọ: 100 – 1000 năm
- Nguồn gốc: Vùng Bắc bán cầu.
II. Đặc điểm của cây thông
1. Đặc điểm hình thái
1.1. Thân
– Cây thông thuộc loại cây thân gỗ, chiều cao trung bình từ 30 – 35m, những cây cổ thụ có thể cao tới 100m. Thân cây thẳng, có nhiều nhựa. Vỏ thân dày, màu nâu đỏ, có những vết nứt dọc và sâu.
– Các cành thường mọc đối xứng nhau hoặc theo vòng xoắn tạo thành các tán lá cao và rộng. Cành cây không có lông nhưng lại có phấn trắng. Khi được một năm tuổi, cành có màu nâu hoặc màu vàng đất.
Thông có chiều cao trung bình từ 30 – 35m
1.2. Lá
Lá thông là loại lá hình kim, màu xanh thẫm, cứng. Một chiếc lá dài khoảng từ 15 – 25cm, mỗi cành có 2 hàng lá mọc đối xứng nhau. Gốc lá có bẹ hình vảy, dài 1- 2cm. Đầu lá sắc nhọn như cây kim.
1.3. Nón
– Cây thông có cả nón đực và nón cái trên cùng một cây. Các nón đực nhỏ, dài từ 1 – 5cm và chỉ xuất hiện trong một thời gian ngắn (thường vào mùa xuân), rụng ngay sau khi chúng rụng phấn.
– Các nón cái mất từ 1 – 3 năm (tùy thuộc vào loài) để trưởng thành sau khi thụ phấn. Khi trưởng thành, nón cái dài từ 3 – 60cm. Mỗi nón có nhiều vảy xếp xoắn ốc, trên mỗi vảy có 2 hạt.
Thông không có hoa nhưng có nón đực và nón cái
1.4. Quả thông
Quả thông có hình trái xoan, vỏ bên ngoài cứng. Quả thông được hình thành bởi các cánh mỏng dài 1,5 – 2cm, các cánh mọc đối xứng xung quanh rất bắt mắt. Bình thường quả phát triển trong 1 – 2 năm, sau đó hóa gỗ.
Quả được cấu tạo từ các cánh mỏng mọc đối xứng
2. Đặc điểm sinh trưởng
– Cây thông có thể sinh trưởng và phát triển trên nhiều loại đất, môi trường và khí hậu khác nhau, thậm chí là khí hậu khắc nghiệt.
– Đây là loài cây ưa sáng hoàn toàn, khi nhỏ có thể chịu được bóng râm nhẹ. Phát triển rất nhanh nên cần trồng tại những nơi có diện tích rộng như rừng, đồi, núi,…
– Nhiệt độ thích hợp nhất từ 20 – 25 độ C. Thích ứng với các loại đất chua.
III. Các loại cây thông được trồng phổ biến tại Việt Nam
Hiện nay, trên thế giới có khoảng 125 loài thông. Tuy nhiên, trong bài viết này Cây Ba Miền sẽ giới thiệu đến bạn top 5 loại cây thông được trồng phổ biến nhất tại Việt Nam.
1. Thông Đà Lạt
– Những ai đã từng đến Đà Lạt không thể bỏ qua một địa điểm check – in nổi tiếng là rừng thông Đà Lạt. Cây thông Đà Lạt hay còn gọi là thông 5 lá, được trồng phổ biến ở Đà Lạt và Lâm Đồng. Mỗi cây có chiều cao khoảng hơn 35m, cành có 5 lá kim đặc trưng.
– Cây thông Đà Lạt được trồng để lấy gỗ làm đồ nội thất chứ không có giá trị lấy nhựa như những loại thông khác. Đây là loài cây hiếm có và nằm trong danh mục cần được bảo tồn của nước ta.
Địa điểm check-in tuyệt vời với rừng thông Đà Lạt
– Rừng thông đã trở thành một biểu tượng xinh đẹp của thành phố Đà Lạt. Trên những con đường dẫn về thành phố, quanh những ngôi nhà, đâu đâu cũng xuất hiện hình dáng của cây thông. Vẻ đẹp tươi mới pha chút ma mị và bí ẩn của rừng thông đại ngàn là một thử thách và cũng là nơi check – in lý tưởng của các du khách.
2. Thông đỏ
– Cây thông đỏ được mệnh danh là “thảo dược vàng” bởi nó có một số hoạt chất hỗ trợ đẩy lùi các tế bào ung thư. Thông đỏ được trồng rải rác tại huyện Đức Trọng, Lạc Dương, Đơn Dương và thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Đây là một trong những loài thực vật phát triển chậm và sống lâu nhất thế giới. Khi trưởng thành cây có thể cao tới 35m.
– Thông đỏ hiện đang nằm trong sách đỏ tại Việt Nam. Tác dụng kéo dài thời gian với người bị ung thư của cây đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên thế giới. Hầu như toàn bộ các phần của cây đều có độc, nhưng vỏ và lá có chứa chất điều trị bệnh ung thư. Đây là loại dược liệu cực kỳ quý hiếm, hiện Việt Nam chỉ còn một số lượng rất ít.
Thông đỏ là loại dược liệu quý hiếm chữa bệnh ung thư
3. Thông đất
– Cây thông đất được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Thanh Hóa, Tuyên Quang, Lai Châu, Hòa Bình, Hà Giang,… Thông đất là một trong những vị thảo dược quý có tính hàn và vị đắng. Tác dụng cực tốt trong việc phòng ngừa teo não, giúp cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ, đặc biệt là bệnh Alzheimer ở người già.
– Khác với các cây thông cao lớn còn lại, thông đất là loại cây thân thảo, chỉ cao từ 30 – 50cm. Lá nhỏ, màu xanh nhìn như những chiếc gai sắc nhọn. Người ta chủ yếu trồng giống cây này để làm thuốc.
Thông đất chỉ cao từ 30 – 50cm
4. Thông đuôi ngựa
– Thông đuôi ngựa – hay thông mã vĩ, có nguồn gốc từ Hải Nam, Trung Quốc. Tại Việt Nam, phân bố chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc như: Cao Bằng, Lào Cai, Hà Giang,… Đây là loài cây thân gỗ lớn, có thể cao tới 10m, lá kim dài.
– Thông đuôi ngựa thường được trồng để lấy gỗ làm vật liệu xây dựng, đồ gia dụng cho gia đình. Lá thông đuôi ngựa có tác dụng trị cảm cúm, huyết áp cao. Nhựa dùng cho một số sản phẩm y dược, trị viêm mủ da.
Thông đuôi ngựa thường được trồng để lấy gỗ
5. Thông ba lá
– Thông ba lá còn được gọi là xà nu, trong tác phẩm rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành. Đây là loại cây thân gỗ lớn, ít nhựa, tán rộng, lá hình kim. Cây thông ba lá được trồng với mục đích lấy gỗ trong xây dựng, làm nguyên liệu sản xuất giấy.
– Tại Việt Nam, nó được trồng nhiều nhất ở cao nguyên Langbiang. Với 3 lá kim điển hình được mọc trên một cành, thông ba lá có thể cho nhựa để chế tinh dầu, dầu có tính sát trùng rất mạnh nên thường được dùng làm thuốc diệt khuẩn cho đường hô hấp.
Thông ba lá được trồng nhiều nhất tại cao nguyên Langbiang
IV. Công dụng của cây thông
1. Lấy nhựa
Đây là một trong những công dụng phổ biến nhất khi trồng loài cây này. Nhựa thông có rất nhiều chất hữu cơ khác nhau, được sử dụng rộng rãi trong công nghệ hóa mỹ phẩm. Trong y dược, tinh dầu thông được sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
2. Làm nguyên liệu cho ngành xây dựng
Ngoài việc trồng để lấy nhựa, gỗ thông cũng được tận dụng để làm nguyên liệu sản xuất cho ngành xây dựng. Gỗ thông bóng, có vân đẹp. Những cây thông lâu năm được người ta lấy gỗ để làm nhà, bàn, ghế, thớt,…
3. Chống sạt lở, lũ lụt
Một trong những công dụng tuyệt vời của cây thông đó là chống lũ lụt, sạt lở đất. Người ta thường phủ xanh đồi trọc bằng cây thông để mỗi mùa mưa bão, lũ về, thông có thể che chắn, bảo vệ những ngôi nhà khỏi trận bão táp.
Thông có thể chống lũ lụt, sạt lở đất
4. Làm thuốc chữa bệnh
Nhựa và tinh dầu thông làm nguyên liệu rất tốt cho ngành y dược. Trong nhựa có chứa nhiều hoạt chất có thể điều trị nhiều loại bệnh khác nhau.
5. Trang trí nhà cửa
Thú vui trồng thông bonsai đang ngày càng được ưa chuộng. Không chỉ mang lại vẻ độc đáo cho ngôi nhà, trồng thông làm cảnh còn giúp nâng tầm không gian sống. Bạn bè, khách khứa đến nhà sẽ phải trầm trồ ca ngợi vì sự tinh tế của bạn.
V. Cách trồng và chăm sóc cây thông
1. Cách trồng
– Kỹ thuật nhân giống: Cần thu hạt thông từ những nón đã chín của cây mẹ có độ tuổi từ 18 – 35 năm, sinh trưởng và phát triển tốt, không sâu bệnh. Sau khi thu hái cần đem phơi ngay, phơi trong thời tiết nắng to, khoảng 5 ngày sau khi hàm lượng nước có trong hạt chỉ còn khoảng 5 – 7% thì bắt đầu đem đi gieo.
– Thời vụ gieo: Từ tháng 9 – tháng 11 là thời điểm thích hợp nhất để gieo hạt. Trước khi gieo cần xử lý hạt triệt để khỏi mầm mống sâu bệnh.
– Đất trồng: Đất gieo hạt cần phải cung cấp đủ ẩm, chất dinh dưỡng và sạch bệnh. Bạn có thể gieo thành luống hoặc gieo vào bầu đất. Sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng và rơm rạ lên. Khi cây con được 8 – 9 tháng tuổi thì đem ra trồng.
2. Cách chăm sóc
– Tưới nước: Cây thông là loại cây chịu hạn tốt, ưa nắng nên không cần phải tưới nước quá nhiều và phải để cây có ánh nắng tự nhiên.
– Bón phân: Thời điểm thích hợp để bón phân là vào mùa thu, cây mới trồng không nên bón. Không nên bón phân hóa học, sẽ làm thay đổi độ pH của đất và làm giảm các loại vi khuẩn có lợi. Nên bón các loại phân hữu cơ tự nhiên: phân chuồng hoai, nước vo gạo,…
– Ngắt chồi: Đối với thông, cần phải ngắt chồi để cây phát triển toàn diện. Thực hiện ngắt chồi khi các nến bắt đầu chuyển sang màu xanh kèm theo lá kim đang nhú. Ngắt khoảng 2/3 chồi .
– Làm ngắn lá: Khi cây ra lá nón, tiến hành ngắt lá để tránh chế độ nghèo dinh dưỡng và nghèo nước. Sau khi thực hiện phương pháp này, cây sẽ cho ra bộ lá dày và khỏe hơn.
Trên đây là một số kiến thức về cây thông mà Cây Ba Miền muốn gửi đến bạn đọc. Nếu bạn quan tâm về các loại cây ăn quả, cây công trình, cây bóng mát,… hãy liên hệ ngay với chúng tôi 0961 486 620 để được tư vấn miễn phí!
