Chất lượng nguồn nhân lực là một trong những yếu tố quyết định đến năng lực cạnh tranh của nền kinh tế đất nước. Đối với bất kỳ tổ chức kinh tế nào, chất lượng người lao động sẽ quyết định đến sự thành bại và hiệu quả hoạt động của tổ chức đó. Chất lượng mỗi cá nhân người lao động được thể hiện và đánh giá ở nhiều khía cạnh, trong đó yếu tố được nhấn mạnh là kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm”. Tùy theo tính chất mỗi công việc mà mỗi nhóm kỹ năng sẽ có yêu cầu cụ thể và năng lực khác nhau.
1. Kĩ năng cứng là gì?
Kỹ năng cứng (hard skills) còn được gọi với những cái tên khác như kỹ năng kỹ thuật (technical skills), kỹ năng nhận thức (cognitive skills). Đây là các cụm thuật ngữ được các nhà nghiên cứu sử dụng để chỉ các kỹ năng có liên quan đến khả năng kỹ thuật cụ thể hoặc kiến thức thực tế vững chắc cần thiết để làm một công việc. Kỹ năng “cứng” thường gắn với trình độ chuyên môn, kiến thức chuyên môn hay bằng cấp và chứng chỉ chuyên môn.
2. Phân tích kĩ năng cứng và kĩ năng mềm:
2.1. Phân tích về kỹ năng cứng:
Mỗi cá nhân trong xã hội để có được những kỹ năng “cứng” phải trải qua một quá trình học tập lâu dài mà thông thường được giáo giáo dục và đào tạo bởi gia đình, nhà trường, từ những kiến thức tư duy cơ bản ở những bậc học thấp (nhà trẻ, mẫu giáo, tiểu học, trung học…) đến những kiến thức chuyên sâu ở những bậc học cao hơn (trung cấp, cao đẳng, đại học…). Do vậy, kỹ năng “cứng” hay kỹ năng nhận thức dễ dàng được đánh giá và đo lường qua điểm số, được kiểm chứng bởi bằng cấp và quá trình đào tạo.
Mỗi công việc sẽ đòi hỏi những kỹ năng kỹ thuật nhất định dành riêng cho ngành đó. Ví dụ, nếu bạn muốn làm việc như một kiến trúc sư, bạn sẽ cần phải biết cách sử dụng phần mềm soạn thảo. Hội đồng đăng ký kiến trúc quốc gia cũng yêu cầu các kiến trúc sư phải được cấp phép.
Một số kỹ năng cứng được yêu cầu nhiều nhất bao gồm:
– Song ngữ hoặc đa ngôn ngữ
– Quản lý cơ sở dữ liệu
– Bộ phần mềm Adobe
– An ninh mạng
– Tiếp thị SEO / SEM
– Phân tích thống kê
– Khai thác dữ liệu
– Phát triển điện thoại di động
– Thiết kế giao diện người dùng
– Quản lý chiến dịch tiếp thị
– Hệ thống lưu trữ và quản lý
– Ngôn ngữ lập trình (chẳng hạn như Perl, Python, Java và Ruby)
Tại sao kỹ năng cứng lại quan trọng?
Tầm quan trọng của các kỹ năng cứng là chúng cung cấp xương sống cho các dịch vụ mà doanh nghiệp của bạn cung cấp hoặc các sản phẩm mà doanh nghiệp tạo ra. Bạn sẽ không thuê một bác sĩ phẫu thuật tim mà không có kỹ năng cứng để thực hiện phẫu thuật tim, hoặc một người thiết kế cây cầu chỉ có kinh nghiệm trong lĩnh vực bán lẻ. Đào tạo kỹ năng cứng đảm bảo rằng nhân viên của bạn được trang bị để làm tốt công việc trong lĩnh vực của họ.
2.2. Phân tích về kỹ năng mềm:
Kỹ năng mềm (soft skill) hay còn được gọi là kỹ năng phi nhận thức (non-cognitive skills, được hiểu là các kỹ năng tương tác quan trọng trong cuộc sống con người như: kỹ năng sống, giao tiếp, lãnh đạo, làm việc theo nhóm, kỹ năng quản lý thời gian, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới…
Thông thường, kỹ năng mềm là những thói quen và đặc điểm cá nhân hình thành cách bạn làm việc, với bản thân và với những người khác. Ví dụ, giao tiếp hiệu quả là một kỹ năng mềm quan trọng mà nhiều nhà tuyển dụng tìm kiếm. Một số người khác bao gồm sự đáng tin cậy, làm việc theo nhóm hiệu quả và lắng nghe tích cực.
Trong khi các kỹ năng cứng cần thiết để thực hiện thành công các nhiệm vụ kỹ thuật trong một công việc, các kỹ năng mềm là cần thiết để tạo ra một môi trường làm việc tích cực và đúng chức năng. Vì lý do này, các nhà tuyển dụng thường tìm kiếm những cá nhân sở hữu các kỹ năng mềm và cứng đã được chứng minh. Một số nhà tuyển dụng có thể thích chọn những ứng viên có bộ kỹ năng mềm tốt hơn kỹ năng cứng, vì kỹ năng mềm đôi khi khó phát triển hơn.
Ví dụ, bạn có thể đang tìm kiếm một công việc trong lĩnh vực Nhân sự nhưng lại thiếu kiến thức về các công cụ phân tích dữ liệu. Nếu bạn có tài liệu tham khảo có thể chứng minh hiệu quả của các kỹ năng mềm, chẳng hạn như sự đồng cảm, cởi mở và giao tiếp, nhà tuyển dụng có thể chọn bạn thay vì một ứng viên khác có kỹ năng cứng mạnh hơn nhưng thiếu kỹ năng mềm tương đương.
Tại sao kỹ năng mềm lại quan trọng?
Một nghiên cứu của Quỹ Carnegie Mellon cho thấy 75% thành công trong công việc lâu dài phụ thuộc vào mức độ kỹ năng mềm của nhân viên. Một nghiên cứu khác của LinkedIn cho thấy 57% nhà tuyển dụng coi trọng kỹ năng mềm hơn kỹ năng cứng khi tuyển dụng mới.
Nói một cách đơn giản, bạn có thể là một chuyên gia được chứng nhận trong lĩnh vực của mình, nhưng điều đó sẽ không thành vấn đề nếu bạn không thể làm việc với các đồng nghiệp của mình.
2.3. Sự khác biệt giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm:
Kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm” có sự khác biệt và tầm quan trọng khác nhau đối với sự thành công của từng nghề nghiệp. Có ba sự khác biệt chính giữa hai nhóm kỹ năng này: Một là, kỹ năng cứng được thể hiện qua chỉ số thông minh IQ (Intelligence Quotient) và liên quan đến bán cầu não trái – trung tâm tư duy, còn kỹ năng “mềm” thể hiện qua chỉ số cảm xúc EQ (Emotional Quotient) và liên quan đến bán cầu não phải – trung tâm cảm xúc. Hai là, kỹ năng “cứng” mang tính cứng nhắc, còn kỹ năng “mềm” mang tính mềm dẻo, linh động tùy thuộc vào hoàn cảnh và môi trường. Ba là, kỹ năng “cứng” có thể được học tại trường, còn kỹ năng “mềm” thường được lĩnh hội qua trải nghiệm.
Tùy thuộc vào nghề nghiệp mà tầm quan trọng của mỗi nhóm kỹ năng sẽ khác nhau, có thể chia tầm quan trọng của từng kỹ năng đối với nghề nghiệp thành ba nhóm như sau:
– Một, nhóm nghề nghiệp cần kỹ năng “cứng” và một ít kỹ năng “mềm”, những người làm trong nghề này có thể không giỏi giao tiếp với mọi người xung quanh nhưng họ lại rất thành công với sự nghiệp của họ (ví dụ như nhà vật lý thiên tài Albert Einstein).
– Hai, nhóm nghề nghiệp cần cả hai kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm” – rất nhiều ngành nghề cần cả hai kỹ năng này – ví dụ như nghề kế toán hay nghề luật sư, họ cần phải am hiểu các quy tắc kế toán hoặc pháp luật nhưng họ cũng phụ thuộc vào quan hệ bán hàng cho các khách hàng để xây dựng sự nghiệp thành công. Để có thể đàm phán tốt với khách hàng đòi hỏi họ phải có kỹ năng “mềm” tuyệt vời như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng quan hệ v.v…
– Ba, nhóm nghề nghiệp cần chủ yếu kỹ năng “mềm” và một ít kỹ năng cứng – ví dụ nghề bán hàng. Một nhân viên bán xe hơi không thực sự cần phải biết nhiều về xe ô tô, chỉ cần nhiều hơn một chút so với người tiêu dùng. Công việc của người bán hàng đơn thuần là phụ thuộc nhiều vào các khả năng của mình để có thể thương thảo với khách hàng, như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thuyết phục, và các kỹ năng khác để có thể thành công trong công việc.
Sự khác nhau giữa kỹ năng mềm và kỹ năng cứng được đúc kết trong nhận định: “nếu kỹ năng “cứng” là “những gì bạn biết” (what you know) thì kỹ năng mềm là “cách bạn sử dụng” (how you use)“
2.4. Mối quan hệ giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm:
Mối quan hệ giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm được nghiên cứu trong tổng hòa tại một công việc hoặc một chủ thể, mặc dù, tác giả Nguyễn Hồng Vân và công sự (2013) đã chỉ ra rằng qua hàng loạt các tài liệu nghiên cứu, có sự phân chia nhu cầu kỹ năng trong công việc theo ngành nghề một cách tương đối như quản trị kinh doanh, kế toán, kỹ thuật, quản trị nguồn nhân lực và đa ngành. Tùy nhiên ở ngành quản trị kinh doanh, các nghiên cứu làm nổi bật những kỹ năng đóng góp quan trọng vào việc quản lý các dự án phức tạp như các kỹ năng tổ chức, lập kế hoạch và quản lý. Thuật ngữ kỹ năng “cứng” được sử dụng trong lĩnh vực quản trị dự án để chỉ các kỹ năng như hiểu biết về quy trình, thủ tục, các công cụ và kỹ thuật, và, kỹ năng “mềm” được dùng để chỉ các yếu tố quan trọng liên quan đến con người: truyền thông, làm việc nhóm, lãnh đạo, quản lý xung đột, đàm phán, quản lý nguồn nhân lực, hành vi đặc trưng, học tập và phát triển, tính chuyên nghiệp và đạo đức.
Ở những ngành nghề như kế toán và các ngành kỹ thuật, kỹ năng vững chắc về kiến thức chuyên môn; kiến thức tổng quát về tổ chức, kinh doanh và công nghệ thông tin được đánh giá cao bên cạnh các kỹ năng tương tác cá nhân như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề sáng tạo.
Vì cả hai đều quan trọng, hãy nhấn mạnh cả kỹ năng cứng và mềm của bạn trong quá trình xin việc. Bằng cách này, ngay cả khi bạn thiếu một kỹ năng cứng do công ty yêu cầu, bạn có thể nhấn mạnh một kỹ năng mềm cụ thể mà bạn biết sẽ có giá trị ở vị trí này.
