Công tắc tơ là loại thiết bị được sử dụng phổ biến trong ngành kỹ thuật điện. Hãy cùng Cơ Điện Delta tìm hiểu công tắc tơ là gì, ký hiệu, công dụng và nguyên lý hoạt động của nó trong bài biết này nhé!
Công tắc tơ là gì?
Công tắc tơ là gì? Contactor là gì?
Công tắc tơ (phiên âm tiếng Việt của từ “Contactor”) là loại khí cụ điện hạ áp dùng để đóng ngắt mạch động lực. Nó có cấu tạo gồm 3 bộ phận chính:
(1) Nam châm điện: gồm có cuộn dây dùng tạo ra lực hút nam châm; lõi sắt và cuối cùng là lò xo có tác dụng đẩy nắp trở về bị trí ban đầu.
(2) Vỏ bảo vệ bên ngoài làm bằng nhựa chịu nhiệt và vật liệu cách điện (bakelite, nylon,…). Với công tắc tơ khung – hở có thêm một lớp vỏ bảo vệ để chống bụi, độ ẩm,…
(3) Hệ thống tiếp điểm gồm tiếp điểm chính và tiếp điểm phụ.
- Tiếp điểm chính: là tiếp điểm thường hở đóng lại cấp nguồn điện vào mạch từ của contactor trong tủ điện làm mạch từ hút lại. Nó có khả năng cho dòng điện lớn đi qua.
- Tiếp điểm phụ: có 2 trạng thái là thường đóng và thường mở. Và nó có khả năng cho dòng điện đi qua tiếp điểm <5A. Tiếp điểm thường đóng là loại tiếp điểm ở trạng thái đóng khi cuộn nam châm trong contactor không được cung cấp điện (ở trạng thái nghỉ). Nó sẽ mở khi contactor ở trạng thái hoạt động. Ngược lại là tiếp điểm thường mở.
Lưu ý: chúng ta thường nhầm lẫn công tắc tơ (contactor) là khởi động từ. Nhưng thực chất công tắc tơ có gắn thêm replay nhiệt mới được gọi là khởi động từ. Do đó, nếu bạn đang tìm hiểu công tắc tơ là gì, contactor có tác dụng gì thì hãy nhớ điều này để tránh sai sót khi mua sản phẩm nhé!
Công tắc tơ dùng để làm gì?
Contactor có nhiệm vụ chính là hỗ trợ để đóng – ngắt mạch điện an toàn, bảo hệ thiết bị đang hoạt động trong hệ thống điện. Do đó, nó có vai trò vô cùng quan trọng trong điện công nghiệp công suất lớn.
Ký hiệu contactor trong mạch điện
Tìm hiểu về công tắc tơ là gì, chắc chắn không thể bỏ qua ký hiệu của nó trong mạch điện để khi đọc bản vẽ, bạn có thể biết được vị trí của contactor. Với từng tiêu chuẩn ở các khu vực khác nhau sẽ có ký hiệu khác nhau. Sau đây là ký hiệu contactor 1 pha và contactor 3 pha:
Phân loại các loại công tắc tơ hiện nay:
Khi tìm hiểu công tắc tơ là gì, chúng ta chủ yếu tìm kiếm tác dụng của công tắc tơ, cấu tạo của nó. Tuy nhiên, với nhu cầu sử dụng ngày càng đa dạng, công tắc tõ cũng được phân theo các nhóm nhỏ khác nhau nên nhiều người dễ nhầm lẫn. Do đó, hãy cùng Cơ Điện Delta tham khảo phân loại các công tắc tơ hiện nay sau đây nhé!
– Theo nguyên lý truyền động: có các loại contactor kiểu điện từ, kiểu khí nén & kiểu thủy lực.
– Theo dạng dòng điện: có contactor dùng cho dòng điện 1 chiều và dòng điện xoay chiều.
– Theo kết cấu: thường phân theo loại dùng ở nơi hạn chế chiều cao và nơi hạn chế chiều rộng.
– Theo dòng điện định mức: có rất nhiều loại dùng ở dòng định mức khác nhau từ nhỏ đến lớn như 9A, 12A,… 800A hoặc hơn.
– Theo số cực: có bốn loại là công tắc tơ 1 pha, contactor 2 pha, contactor 3 pha & contactor 4 pha.
– Theo cấp điện áp: phân thành hai loại là contactor trung thế và contactor hạ thế.
– Theo điện áp cuộn hút: có nhiều loại như cuộn hút xoay chiều 22VAC, 380 VAC,….; cuộn hút một chiều 24VDC, 48VDC,…
– Theo chức năng chuyên dụng: một số loại được chế tạo đặc thù dùng cho một ứng dụng nhất định.
Nguyên lý hoạt động của công tắc tơ
Sau khi tìm hiểu một loạt các thông tin như công tắc tơ là gì, công tắc tơ dùng để làm gì, cấu tạo & ký hiệu của contactor. Chúng ta đến với phần quan trọng nhất là nguyên lý hoạt động của công tắc tơ:
– Khi cấp nguồn cho cuộn dây contactor thì sẽ sinh ra một từ trường xung quanh lõi thép (5). Tạo thành nam châm điện sẽ hút kim loại xuống (6). Đồng thờ, lờ xo (3) bị nén lại do phần lõi thép (6) và tiếp điểm di động (1) được tạo thành từ một khối. Nến tiếp điểm di động (1) sẽ được kéo xuống theo, và tiếp xúc với phần tiếp điểm tĩnh (7). Từ đó, phần nguồn mạch động lực (2) sẽ được thông vơi mạch động lực của động cơ (8).
– Khi ngưng cấp nguồn cho cuộn dây thì lò xo sẽ đảy lõi thép (6) về vị trí ban đầu. Vì thế, mạch điện giữa hai mạch động lực (2) và (8) được ngắt.
Sơ đồ contactor chi tiết
Ứng dụng của công tắc tơ trong thực tế
Contactor có rất nhiều ứng dụng quan trọng như:
– Điều khiển đèn chiếu sáng: điều khiển contactor bằng rơ le thời gian hoặc PLC để đóng ngắt điện cấp cho đèn chiếu sáng bật/tắt đúng giờ quy định.
– Trong công nghiệp, thường dùng contactor kết hợp với replay nhiệt để bảo vệ động cơ. Vì khi dòng động cơ lên cao quá mức sẽ tác động qua replay nhiệt để ngắt nguồn cấp cho contactor.
– Đối với mạch khởi động, động cơ 3 pha công suất lớn. Mạch sẽ được thiết kế hình 3 sao để giảm dòng khởi động. Sau đó, chuyển sang mạch tam giác để chạy ổn định.
– Contactor dùng trong hệ thống bù tự động được điều khiển bằng bộ điều khiển tụ bù nhằm đóng ngắt các cấp tụ phù hợp với tải.
– Ngoài ra còn rất nhiều ứng dụng của cotactor trong công nghiệp và dân dụng nữa.
Trên đây là toàn bộ bài viết của Cơ Điện Delta về chủ đề công tắc tơ là gì? Cấu tạo, ký hiệu, công dụng & nguyên lý hoạt động. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để nhận biết & lựa chọn loại contactor phù hợp.
Ngoài ra, chúng tôi nhận gia công vỏ tủ điện sử dụng trong hệ thống điện công nghiệp, dân dụng theo yêu cầu. Sản phẩm đạt chất lượng tiêu chuẩn với giá cả cạnh tranh. Liên hệ ngay với Cơ Điện Delta để được hỗ trợ và tư vấn nhé!
CÔNG TY TNHH CƠ ĐIỆN DELTA HÀ NỘI
Trụ sở: Huyền Kỳ, Tổ dân phố số 7, P. Phú Lãm, Q. Hà Đông, TP. Hà Nội
Điện thoại: 0986.122.398
Email: kd.codiendelta@mgail.com
Website: www.votudiencongnghiep.com
>>> Xem thêm: Khởi động từ 3 pha là gì? Nguyên lý hoạt động
