Ý thức và lương tâm khác nhau như thế nào? Hai khái niệm này đôi khi hay bị nhầm lẫn trong ngôn ngữ hằng ngày (đặc biệt trong Tiếng Anh – ND), nhưng hai từ này thực sự có nghĩa rất khác nhau trong bối cảnh tâm lý học. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn định nghĩa và cách phân biệt hai khái niệm này.
How does the conscious differ from the conscience? These two terms are sometimes confused in common everyday usage, but they actually mean very different things within the field of psychology. Let’s take a closer look at what each term means and how you can distinguish between the two concepts.
Lương tâm và Ý thức. Conscience vs. Conscious
Lương tâm là một phần trong tính cách giúp bạn xác định điều đúng sai. Nó là cái khiến bạn cảm thấy tội lỗi khi bạn làm điều gì đó sai trái và giúp bạn cảm thấy tốt khi làm điều gì đó tử tế.
Your conscience is the part of your personality that helps you determine between right and wrong. It is what makes you feel guilty when you do something bad and good when you do something kind.
Trong học thuyết của Freud, lương tâm là một phần của Siêu Ngã, chứa đựng những thông tin về cái bị coi là xấu hay tiêu cực bởi cha mẹ và xã hội – tất cả những giá trị bạn học và tiếp thu trong suốt quá trình lớn lên. Lương tâm xuất hiện theo thời gian khi bạn tiếp thu những thông tin về cái bị coi là đúng sai bởi người chăm sóc, bạn bè, và nền văn hóa nơi bạn sống.
In Freudian theory, the conscience is part of the superego that contains information about what is viewed as bad or negative by your parents and by society—all the values you learned and absorbed during your upbringing. The conscience emerges over time as you absorb information about what is considered right and wrong by your caregivers, your peers, and the culture in which you live.
Ý thức, mặt khác, là nhận thức của bạn về bản thân và thế giới quanh bạn. Trong hầu hết các thuật ngữ phổ quát thì nghĩa của từ này là tỉnh thức và nhận ra/nhận thức. Trong tâm lý học, ý thức bao gồm tất cả những thứ nằm trong phạm vi nhận thức của bạn bao gồm cảm nhận, cảm giác, cảm xúc, suy nghĩ, ký ức và những mộng tưởng.
Your conscious, on the other hand, is your awareness of yourself and the world around you. In the most general terms, it means being awake and aware. In psychology, the conscious mind includes everything inside of your awareness including things like perceptions, sensations, feelings, thoughts, memories, and fantasies.
Mặc dù lương tâm và ý thức là hai phạm trù rất khác nhau nhưng ý thức và và tỉnh thức trong thực tế lại có liên hệ với nhau.
While conscience and conscious are two very different things, conscious and consciousness are in fact related to one another.
Tỉnh thức là những trải nghiệm bạn có được lúc tỉnh táo, những nhận thức của chính bạn về suy nghĩ, cảm xúc, ký ức và cảm giác nội tâm. Tỉnh thức thường được ví như một dòng suối, liên tục thay đổi theo dòng suy nghĩ và những trải nghiệm lên xuống trong thế giới quanh bạn.
Your consciousness refers to your conscious experiences, your individual awareness of your own internal thoughts, feelings, memories, and sensations. Consciousness is often thought of as a stream, constantly shifting according to the ebb and flow of your thoughts and experiences of the world around you.
Ý thức và tỉnh thức có thể rất khó để cắt nghĩa. Theo như nhà tâm lý học và nhà triết học William James đã từng lý giải, “Chúng ta biết ý nghĩa của nó lâu đến mức không ai nhờ ta định nghĩa nó cả.” Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng bạn đang “nhận thức” được cái gì đó nếu như bạn có thể dùng ngôn từ để mô tả chúng.
The conscious and consciousness can be difficult to pin down. As the psychologist and philosopher William James once explained, “Its meaning we know so long as no one asks us to define it.” However, some experts suggest that you are considered conscious of something if you are able to put it into words.
Định nghĩa và Quan sát. Definitions and Observations
Có một số thứ cần lưu ý giúp bạn phân biệt được hai thuật ngữ này. Theo thuyết phân tâm của Freud về tính cách, tâm trí thường được ví như một tảng băng trôi. Phần băng có thể được nhìn thấy từ mặt nước trở lên đại diện cho ý thức. Nó là cái ta nhận thức được và có thể mô tả và nói một cách rõ ràng. Phần lớn nhất của tảng băng thực sự lại chìm dưới mặt nước, là cái mà Freud ví như tâm trí vô thức, hay tất cả những suy nghĩ, ký ức, và thôi thúc nằm ngoài vùng kiểm soát của ý thức.
There are a few things to note that might help you keep these two terms separate in your mind. According to Freud’s psychoanalytic theory of personality, the mind is often likened to an iceberg. The part of the iceberg that can be seen above the surface of the water represents conscious awareness. It is what we are aware of and can describe and articulate clearly. The largest part of the iceberg actually lies below the surface of the water, which Freud compared to the unconscious mind, or all the thoughts, memories, and urges that are outside of our conscious awareness.
Các chuyên gia khác cũng lưu ý rằng tỉnh thức không chỉ là một quá trình tinh thần độc nhất độc lập. Nhóm tác giả Bernstein, Penner và Roy giải thích, “Tỉnh thức nói chung được định nghĩa là nhận thức những suy nghĩ, hành động, cảm xúc, cảm giác, cảm nhận và những quá trình khác diễn ra trong tâm trí. Định nghĩa này cho rằng tỉnh thức là một khía cạnh trong nhiều quá trình diễn tiến tinh thần khác thay vì chỉ là một quá trình độc nhất. Ví dụ, những ký ức có thể có ý thức, nhưng tỉnh thức không chỉ bao gồm ký ức. Những cảm nhận của bạn có thể có ý thức nhưng tỉnh thức không chỉ là cảm nhận.”
Other experts also note that consciousness is not just a singular mental process. “Consciousness is generally defined as awareness of your thoughts, actions, feelings, sensations, perceptions, and other mental processes,” explain authors Bernstein, Penner, and Roy. “This definition suggests that consciousness is an aspect of many mental processes rather than being a mental process on its own. For example, memories can be conscious, but consciousness is not just memory. Perceptions can be conscious, but consciousness is not just perception.”
Mặt khác, lương tâm là cái giữ bạn không hành xử theo những thôi thúc và mong muốn cơ bản nhất. Lương tâm của bạn là nền tảng đạo đức giúp dẫn lối cho những hành vi thuận xã hội và hướng dẫn giúp hạn hành xử theo một cách được đông đảo xã hội chấp nhận và thậm chí là đầy tính vị tha.
The conscience, on the other hand, is what keeps you from acting upon your most basic urges and desires. Your conscience is the moral basis that helps guide prosocial behavior and leads you to behave in socially acceptable and even altruistic ways.
Khi nghĩ về hai khái niệm này, bạn chỉ cần nhớ rằng ý thức là bạn tỉnh và nhận thức/nhận ra, còn lương tâm là cảm nhận trong bạn về đúng sai.
When thinking about these two concepts, just remember that conscious means to be awake and aware while conscience means your inner sense of right and wrong.
Kết luận. Final thoughts
Mặc dù hai thuật ngữ này thường hay bị nhầm lẫn nhưng ý thức và lương tâm rất khác nhau. Như mô tả ở trên, ý thức của bạn là khả năng nhận thức bản thân và thế giới quanh bạn. Lương tâm là khả năng phân biệt đúng sai. Ý thức cho phép bạn nhận ra bạn đang ở nơi nào trên thế giới này, trong khi đó, lương tâm cho phép bạn hành xử bằng đạo đức và theo cách được xã hội chấp nhận.
While the two terms are often confused, the conscious and the conscience refer to very different things. As described above, your conscious is your awareness of yourself and the world around you. Your conscience is your ability to distinguish between what is right and what is wrong. Your conscious allows you to be aware of your place in the world, while your conscience allows you to behave in this world in morally and socially acceptable ways.
Tham khảo. Article Sources
Bernstein, D., Penner, L. A., Clarke-Stewart, A., & Roy, E. Psychology. Boston: Houghton Mifflin Company; 2008.
Cote, S. M. Sex Differences in Types of Aggressive Behaviors: Do Women Have a Higher Level of Conscience Than Men? In The Development and Structure of Conscience. W. Koops, D. Brugman, T. J. Ferguson, & A. F. Sanders (Eds.). New York: Psychology Press; 2010.
James, W. The Stream of Consciousness. Psychology. Cleveland & New York, World; 1892.
Kalat, J. W. Introduction to Psychology. Belmont, CA: Wadsworth; 2014.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/conscience-vs-conscious-whats-the-difference-2794961
Như Trang.
