1. Crypto là gì?
Crypto còn được gọi là Cryptocurrency, là một dạng tiền điện tử được tung ra và phát hành bởi các dự án Blockchain. Nó được dùng tương tự một phương tiện giao dịch như tiền thật trong thực tế, nhưng những giao dịch này lại được diễn ra trên nền tảng Blockchain.
Crypto còn có tên gọi khác là tiền ảo, cái tên phổ biến nhất từ các người dùng trong thị trường này.
Bằng việc sử dụng các hệ thống mã hóa cơ sở dữ liệu của công nghệ Blockchain, thông tin về các giao dịch Crypto sẽ luôn được bảo mật an toàn, không thể bị thay đổi, xóa bỏ dưới bất kỳ tác động nào.
Đặc biệt, bất kỳ ai hay tổ chức nào cũng có khả năng tạo ra loại tiền này. Tuy nhiên giá trị của một Crypto coin vẫn sẽ được đánh giá thông qua việc cộng đồng người dùng có chấp nhận và sử dụng rộng rãi hay không.
Điều này hoàn toàn khác biệt với tiền trong thực tế, được định giá và kiểm soát bởi chính phủ. Rủi ro lớn nhất của đồng Crypto là không được người dùng chấp nhận và trở thành vô giá trị.
2. Đặc điểm của Crypto
Vậy đặc điểm cơ bản của Crypto là gì? Cùng điểm qua các đặc điểm chính sau đây:
2.1 Tính phi tập trung
Crypto là tiền được mã hóa, nó không hoạt động như tiền pháp định thông thường và hoàn toàn không chịu sự chi phối của một máy chủ trung tâm. Thay vào đó, Crypto được phân phối trên mạng lưới với sự tham gia của rất nhiều người dùng ngang hàng. Hệ thống này được gọi là mạng lưới phi tập trung.
2.2 Dạng tiền được số hóa
Crypto là loại tài sản được số hóa, chỉ được giao dịch giữa các người dùng với nhau trên mạng lưới Internet. Người dùng hay các nhà đầu tư không thể trực tiếp cầm nắm như tiền pháp định thông thường. Các vật phẩm được giao dịch trên nền tảng Blockchain này cũng hoàn toàn được số hóa tương tự như Crypto.
2.3 Tính chất ngang hàng, không phụ thuộc
Các nhà đầu tư được trực tiếp giao dịch với nhau trên trực tuyến thông qua các máy tính ngang hàng và không cần phụ thuộc vào bên thứ ba. Nhờ đó tốc độ xử lý thông tin diễn ra nhanh chóng và đồng thời không bị đánh phí cho mỗi giao dịch.
2.4 Tính ẩn danh
Khi người dùng giao dịch Crypto trên nền tảng Blockchain thì không cần cung cấp thông tin cá nhân. Ngoài ra các giao dịch cũng không chịu sự kiểm soát hay quản lý của bất kỳ tổ chức nào.
Do vậy khó có thể xác nhận được danh tính của những người giao dịch Crypto. Chính vì vậy, người dùng cần phải hết sức lưu ý, nếu giao dịch của bạn có vấn đề thì cũng không thể hoàn lại được.
2.5 Tính toàn cầu
Bởi tính chất không phụ thuộc cho nên loại tiền mã hóa này không bị kiểm soát bởi bất kỳ quốc gia nào. Bởi vậy, Crypto được giao dịch mọi nơi trên toàn thế giới (Global). Và cũng chính vì thế, Crypto được xem là loại tiền tệ có tính phi quốc gia.
3. Phân loại Crypto
Coinmarket đã thống kê rằng hiện nay có hơn loại 3000 Crypto khác nhau trên thế giới. Với sự phát triển của nền tảng Blockchain ngày càng mạnh mẽ thì thị trường Crypto càng chứng tỏ được tiềm năng tăng trưởng và thu hút nhiều nhà đầu tư đến với thị trường màu mỡ này.
Có 2 cách phân loại cơ bản về Crypto.
3.1 Bitcoin và Altcoin
Bitcoin (BTC): Là loại tiền điện tử đầu tiên, được phát hành dưới dạng mã nguồn mở. Sử dụng giao thức ngang hàng trong nền tảng Blockchain để giao dịch trực tiếp giữa người dùng với nhau mà không cần các bên trung gian kiểm soát.
Altcoin: Được gọi là coin thay thế vì sau Bitcoin, tất cả các đồng tiền được phát hành đều được gọi là Alternative coin. Tuy nhiên, chức năng của Altcoin cơ bản tương tự như Bitcoin. Một số Altcoin phổ biến hiện nay là Ethereum (ETH), Litecoin (LTC)…
3.2 Coin và Token
Về coin: Là loại tiền điện tử được phát hành dựa vào nền tảng Blockchain. Đồng coin được phát hành nhằm mục đích giải quyết các vấn đề liên quan để giao dịch, bảo mật thông tin, phát triển các ứng dụng về tài chính, ngân hàng, …
Về Token: Đây cũng là loại tiền cũng được phát hành trên nền tảng Blockchain. Tuy nhiên, Token không có nền tảng riêng mà hoạt động trên một Blockchain khác. Hầu hết các Token thường sử dụng các nền tảng sau: Ethereum – ERC20, Solana – SOL, Binance smart chain – BSC…
4. Ưu điểm và nhược điểm của Crypto
Trước khi trả lời các câu hỏi thường gặp cho người mới, chúng ta cần biết thêm những ưu điểm và hạn chế của Crypto là gì để cân nhắc xem có nên đầu tư vào thị trường này không.
4.1 Ưu điểm của Crypto
Như đã phân tích ở trên, Crypto không chịu sự quản lý bởi một tổ chức nào cả. Các giao dịch Crypto được tiến hành bởi các máy tính ngang hàng (peer-to-peer), không cần rà soát giao dịch bởi trung gian. Do vậy, ưu điểm là các nhà đầu tư sẽ tránh được sự chi phối hoặc kiểm soát trong các giao dịch.
Đồng thời, phí giao dịch thấp và thời gian xử nhanh chóng. Chi phí giao dịch đối với tiền mã hóa gần như bằng 0. Tốc độ xử lý các giao dịch hoành thành trong khoảng từ 02 – 10 phút.
Các đồng tiền Crypto không bị lạm phát và làm giả. Khi phát hành các đồng tiền, các tổ chức đều đưa ra một số lượng hữu hạn các đồng và không thể gia tăng thêm. Ví dụ điển hình là khi phát hành đồng BTC chỉ có giới hạn 21 triệu coin.
Chính vì vậy, Crypto sẽ không bị lạm phát như tiền pháp định. Thêm vào đó, Crypto được phát hành dựa vào nền tảng Blockchain. Chính vì thế mỗi đồng tiền đều có một mã riêng biệt và không thể làm giả được.
4.2 Hạn chế của Crypto
Khác với chứng khoán hay các hình thức đầu tư khác, biến động giá mạnh ở Crypto gây rủi ro cho các nhà đầu tư. Đây cũng chính là nhược điểm lớn nhất của Crypto mà người dùng cần phải biết.
Ví dụ cụ thể nhất ở đồng Bitcoin với mức giá cao nhất khoảng 69.000 USD vào tháng 11/2021. Tuy nhiên, mức giá đã không ngừng giảm xuống một cách nhanh chóng và chỉ còn khoảng 18.000 USD vào tháng 6/2022.
Crypto được coi là tiền điện tử được giao dịch trên toàn thế giới, tuy nhiên nó vẫn chưa được công nhận rộng rãi.
Hiện nay, do tính chất giao dịch của tiền điện tử vẫn còn nhiều tranh luận trái chiều, Crypto vẫn còn đưa được công nhận ở nhiều quốc gia và khu vực. Điều này sẽ tạo khó khăn cho việc giao dịch giữa các quốc gia và làm giảm tính thanh khoản cho các nhà đầu tư.
Công nghệ càng hiện đại, càng là thách thức đối với nhiều người mới ít sự hiểu biết về nền tảng này. Việc khai thác, quản lý và đầu tư sinh lợi nhuận từ tiền mã hóa đòi hỏi cần có sự hiểu biết sâu rộng về nền tảng Blockchain.
Đây là một thách thức to lớn đối với các nhà đầu tư truyền thống khi chuyển sang lĩnh vực mới mẻ và màu mỡ này. Nên biết rằng, càng dễ dàng đầu tư, càng nhiều lợi nhuận thì sẽ có rất nhiều rủi ro.
5. Các câu hỏi thường gặp của một Crypto newbie
Thực tế thị trường Crypto là thị trường mới và tương đối sôi nổi, điều này khiến nhiều người mới tò mò và băn khoăn liệu có nên tham gia vào thị trường này không? Bên cạnh Crypto là gì thì cùng giải đáp các câu hỏi thường gặp nhất sau đây:
5.1 Đầu tư Crypto phải là một dạng lừa đảo?
Khi nhắc tới tiền ảo – Crypto, một cái tên được nhiều người đặt cho, đa phần người dùng sẽ nghĩ ngay đến các dự án lừa đảo, đầu tư siêu lợi nhuận trong thời gian ngắn.
Tuy nhiên, như bài viết đã phân tích ở trên, đầu tư vào thị trường Crypto đòi hỏi người dùng phải có sự hiểu biết và am hiểu kiến thức sâu rộng về thị trường này.
Tuy thị trường này tiềm ẩn khá nhiều rủi ro, nhưng không phải dự án nào cũng lừa đảo. Hầu hết các vụ lừa đảo đều do người tham gia thiếu hiểu biết và ham lợi nhuận cao trong thời gian ngắn. Vì thế, nếu bạn trang bị kiến thức đầy đủ và kiếm được tiền từ thị trường mới mẻ này thì tại sao lại không thử chứ?
5.2 Crypto được giao dịch ở những sàn nào?
Hiện tại sàn giao dịch Crypto được chia làm 02 nhóm là sàn giao dịch tập trung và phi tập trung.
– CEX – sàn giao dịch tập trung: Là sàn giao dịch có bên thứ ba (trung gian) đóng vai trò kiểm soát và trung gian cho các hoạt động giao dịch Crypto của người dùng.
Để tham gia vào các sàn này, người dùng phải KYC (Know your customer) để chứng minh thông tin cá nhân và tạo tài khoản có ID, password riêng để đăng nhập.
Một số sàn giao dịch tập trung nổi tiếng trên thế giới như: Binance, Coinbase, Kucoin… Đây là các sàn giao dịch uy tín và minh bạch, có độ thanh khoản cao cho các nhà đầu tư.
– DEX – sàn giao dịch phi tập trung: Như bạn đã biết, sàn phi tập trung sẽ được thành lập và hoạt động theo nền tảng bc nhưng không có sự kiểm soát quản lý của bên thứ ba. Ví dụ như Uniswap, Pancakeswap, SushiSwap…
5.3 Cần lưu ý điều gì khi đầu tư Crypto?
Đầu tư trong lĩnh vực Crypto là một hoạt động giao dịch trao đổi đồng tiền điện tử nhằm mục đích thu lại lợi nhuận từ khoảng chênh lệch. Để tham gia hiệu quả vào thị trường này, người mới cần lưu một số nội dung sau:
Thứ nhất: Tìm tòi và sản lọc thông tin kỹ càng
Như đã nói ở trên, hiện nay có rất nhiều sàn giao dịch Crypto. Điều này giúp các nhà đầu tư có nhiều sự lựa chọn hơn. Tuy nhiên, bạn nên tìm hiểu và sàng lọc kỹ càng loại Crypto mà bạn sắp đầu tư. Ví dụ như giá trị đồng tiền Crypto, đơn vị tạo ra nó, roadmap của dự án, tính thanh khoản…
Thứ hai: Chuẩn bị kiến thức vững vàng
Đây cũng là lưu ý quan trọng nhất khi tham gia đầu tư vào thị trường Crypto. Lĩnh vực Crypto tương đối mới trên thị trường và có khá nhiều kiến thức đa chiều và nhiều khúc mắc.
Vì thế bạn cần chủ động tìm hiểu kiến thức cũng như theo dõi các xu thế hiện tại của thị trường để nắm bắt đầu từ một cách sáng suốt nhất. Năm 2022 đang là xu thế của Metaverse, Defi, NFT…
Thứ ba: Bảo mật tài sản điện tử
Đã gọi là đầu tư thì luôn tiềm ẩn nhiều hình thức lừa đảo chứ không chỉ riêng gì thị trường Crypto. Tuy nhiên với thị trường này, nhà đầu tư có thể bị lừa để lấy private key đăng nhập vào ví điện tử cá nhân và hack toàn bộ số coin của bạn.
Do đó, để an toàn bạn cần lưu ý kiểm tra kỹ các giao dịch và không được chia sẻ private key cho bất kỳ ai.
5.4 Crypto có được hợp pháp hóa ở Việt Nam không?
Theo Điều 16 và Điều 17 của Luật Ngân hàng nhà nước năm 2010, đơn vị tiền của Việt Nam là tiền giấy, tiền kim loại, là “đồng” và là phương tiện thanh toán hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam.
Đồng thời, điểm a khoản 2 Điều 6 Luật này cũng quy định ngoại tệ là đồng tiền của quốc gia khác hoặc đồng tiền chung của châu Âu và khác được sử dụng để thanh toán quốc tế, khu vực.
Không chỉ vậy, căn cứ khoản 1 Điều 1 Nghị định 80/2016/NĐ-CP, thanh toán không dùng tiền mặt hợp pháp tại Việt Nam là sec, lệnh chi, uỷ nhiệm chi, uỷ nhiệm thu, thẻ ngân hàng… theo quy định của ngân hàng Nhà nước.
Do đó, Bitcoin và các loại Altcoin không được công nhận là tiền tệ để làm phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Vì vậy việc thanh toán các giao dịch Crypto sẽ không được thừa nhận và bảo vệ.
Ngoài ra, theo điểm d khoản 6 Điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP và Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017, các hoạt động mua bán và sử dụng tiền mã hóa nếu gây thiệt hại cho người khác có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể:
– Phạt hành chính: Phạt tiền từ 50 – 100 triệu đồng: Phát hành, cung ứng, dùng các phương tiện thanh toán không hợp pháp nhưng chưa đến mức độ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
– Chịu trách nhiệm hình sự:
- Phạt tiền từ 50 – 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng – 03 năm: Gây thiệt hại về tài sản cho người khác từ 100 – 300 triệu đồng.
- Phạt tù từ 03 – 07 năm: Gây thiệt hại đến tài sản của người khác từ 300 triệu đồng – dưới 01 tỷ đồng.
- Phạt tù từ 07 – 12 năm: Gây thiệt hại đến tài sản của người khác từ 01 – dưới 03 tỷ đồng.
- Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề, làm công việc nhất định từ 01 – 05 năm.
Bài viết trên đây đã cung cấp cho người mới thông tin tổng quan về Crypto là gì cũng như các giải đáp các thắc mắc thường gặp phải trước khi tham gia đầu tư tiền điện tử.
Bản đồ pháp lý của Bitcoin và các đồng tiền điện tử khác trên thế giới
Có thể thấy Crypto đang là một thị trường mới thu hút sự quan tâm không chỉ của nhà đầu tư mà còn của các chính phủ ở các nước vì tính ảnh hưởng quá lớn của nó. Tiềm năng và sự phát triển của thị trường này vẫn còn đang là một ẩn số to lớn. Vì thế là một người đầu tư, chúng ta phải hết sức cẩn thận và luôn luôn cập nhật kiến thức mới để luôn bắt kịp sự thay đổi của thị trường Crypto.
Nếu còn thắc mắc, độc giả vui lòng liên hệ 1900.6192 để được hỗ trợ, giải đáp chi tiết hơn từ các chuyên gia pháp lý của LuatVietnam.
