Đối với mỗi Phật tử, cúng dường là một trong những nghi thức quan trọng cần biết đến trong quá trình tu hành. Đây có lẽ là cơ hội vô cùng quý báu để tạo thêm nhiều công đức và thanh lọc tâm hồn. Vậy cúng dường là gì và cúng dường như thế nào? Ngay bây giờ, hãy cùng Lôi Phòng tìm hiểu nhé!
1. Cúng dường là gì?
Cúng dường là một từ ngữ xuất phát từ Trung Quốc. Theo Hán Việt, cách cúng này còn được gọi là cung dưỡng hay cúng dưỡng. Theo nghĩa đen, nó được hiểu như biếu, tặng hay cho. Tất cả đều cùng chỉ một hành động là mang tài sản của bản thân cho một người hay một tập thể khác. Tuy nhiên, tùy vào chức danh, địa vị, độ tuổi mà có thể gọi theo nhiều cách khác nhau. Chẳng hạn như đối với cha mẹ thì là biếu, tặng, đối với người nhỏ tuổi hơn là cho, còn đối với chư tăng thì là cúng dường.
Trong Phật giáo, cúng dường còn có tên gọi đầy đủ là cúng dường Tam Bảo. Đây là một hình thức dâng cúng những nhu thiết yếu đến Đức Phật và chư tăng bằng cả tấm lòng biết ơn, tôn kính sự nghiệp hoằng hóa, phổ độ chúng sinh của họ. Hơn thế nữa, cúng dường được ví như là một phương thuốc chữa trị bệnh tật. Vậy phương thuốc này chữa trị những căn bệnh gì? Có thể nói, phương thuốc này giúp con người chữa trị cho lòng tham và thói xấu.
Cúng dường trong Phật giáo
Cúng dường Tam bảo gồm có có ba ngôi Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo, cụ thể như sau:
● Phật: Đức Phật giác ngộ và tìm ra con đường giải thoát dài đằng đẵng cho con người, đến với bình yên, vô cực.
● Pháp: Giáo lý trong Phật giáo được truyền muôn đời.
● Tăng: Là những tu sĩ theo Phật giáo, giữ gìn và truyền lại lý lẽ Phật giáo cho đời sau.
Cúng dường Tam Bảo
2. Ý nghĩa của cúng dường Tam Bảo
Sau khi đã hiểu được cúng dường là gì thì bạn cũng nên nắm được ý nghĩa của nó bởi đây là điều vô cùng quan trọng để trả lời cho câu hỏi có nên cúng dường hay không. Như đã chia sẻ ở trên, hình thức cúng dường còn được gọi là cúng dường Tam Bảo. Nó bao gồm Phật Bảo, Pháp Bảo và Tăng Bảo. Đây là hành động quý báu nhằm góp phần xây dựng và phát triển ba ngôi Tam Bảo, tránh lạc hậu và mai một theo thời gian, đặc biệt là bảo vệ Phật giáo khỏi các thế lực quấy nhiễu.
Đối với Phật tử, cúng dường được xem là một bài học, một lời nhắc nhở bản thân trong quá trình tu hành và quy y cửa Phật. Bên cạnh đó, hành động này còn thể hiện tấm lòng biết ơn Đức Phật đã tìm ra con đường dẫn dắt chúng sanh giải thoát khỏi những đớn đau trần gian, sinh tử luân hồi, cũng như tiếp tục hỗ trợ, duy trì Phật, Pháp, Tăng trên con đường giáo hóa.
Ngoài ra, cúng dường còn là cơ hội quý giá để tích lũy thêm nhiều công đức, tạo phước cho bản thân cũng như gia đình, người thân. 
Ý nghĩa của cúng dường Tam Bảo
3. Cách cúng dường Tam Bảo trong Phật giáo
Như đã nói trên, Cúng dường trong Phật giáo bao gồm cúng dường Phật bảo, Cúng dường Pháp bảo và cuối cùng là cúng dường Tăng bảo. Dưới đây sẽ là chi tiết cách cúng chi tiết mà bạn nên biết.
3.1 Cúng dường Phật bảo là gì?
Ngày này, dù Phật đã diệt nhưng việc cúng dường vẫn luôn được diễn ra mỗi ngày để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính của Phật Tử. Vậy cúng dường cho chư Phật là cúng như thế nào và gồm những gì?
Thực ra, cúng dường Phật bảo không quá xa hoa, tốn kém mà đơn giản chỉ là những món đồ ăn, nước uống mà khi Đức Phật còn tại thế hay ăn. Một số món cúng phổ biến cụ thể như sau: Đèn sáng, hoa quả, nước trong, hương và cơm trắng,…
Về hương thơm thì bạn có thể cúng dường chư Phật dựa theo 5 món hương như:
● Giới hương: Cần giữ gìn và không phạm 5 giới cấm.
● Định hương: Giúp tâm hồn thêm lắng đọng, tịnh tâm.
● Tuệ hương: Suy nghĩ nghiền ngẫm trước khi hành động, không làm ác, biết thương người, cứu kẻ cô bần.
● Giải thoát hương: Không chạy theo cảnh, không nghĩ ác, không nghĩ thiện, luôn tự do tự tại.
● Giải thoát tri kiến hương: không nên chạy theo những gì bên ngoài, cần học rộng, hiểu nhiều, biết lý Phật và thấu đáo, tiếp dẫn và đưa thẳng đến Bồ Đề.
Cúng dường Phật bảo
3.2 Cúng dường Pháp bảo là gì?
Cúng dường Tam bảo trước hết cần phải có kiến thức, am hiểu về lý luận Đức Phật để có thể hiểu hơn về giá trị và sự cao quý của Phật giáo. Sau khi đã am hiểu, đã nắm được thì nên:
● Chia sẻ và giảng giải lý luận Phật Pháp cho mọi người xung quanh để Phật giáo được lan truyền rộng rãi cho người chưa hiểu.
● Học tập và thực hành những gì Phật dạy, giúp bản thân tốt hơn và cũng mang đến cái nhìn tốt cho người khác học tập và noi theo Phật giáo.
● Những Phật tử am hiểu Phật Pháp và có học thức cao nên viết sách, lập luận hay phiên dịch các bộ Kinh ấn sang tiếng Việt và ngược lại.
● Nếu có năng lực về tài chính, bạn có thể xuất tiền để in ấn kinh Phật, phổ biến đến nhiều nơi hơn.
Cúng dường Pháp Bảo
3.3 Cúng dường Tăng bảo là gì?
Những thánh tăng, tăng ni ngày xưa chỉ tập trung tu hành và truyền dạy giáo pháp cho chúng sanh. Vì vậy, chúng ta cần cung cấp tứ sự cúng dường bao gồm: Y phục, thức ăn, giường nằm và thuốc than. Không nên chiều theo ý thích của từng Tăng, nếu làm điều này sẽ không được nhận lại phước báu mà còn làm ảnh hưởng đến người thọ nhận.
Đặc biệt, khi cúng dường Tăng bảo cần phải tôn trọng, cung kính, không lên mặt, kiêu ngạo, không phân biệt vị tăng nào, thuộc hàng nào hay chùa nào.
4. 4 vật phẩm cúng dường bao gồm những gì?
Trong các gia đình theo Phật giáo, vật phẩm cúng dường là điều không thể thiếu trong các nghi lễ. Vậy những vật phẩm đó là gì? Dưới đây là một số vật phẩm cúng dường mang đến nhiều ý nghĩa nhất.
4.1 Cúng dường bằng một ly nước trong
Đây có lẽ là một vật phẩm quan trọng nhất khi cúng dường bắt buộc phải có. Nước trong thể hiện tâm hồn trong sáng, thanh tịnh, không vướng mắc hồng trần. Đây như một lời nhắc nhở cũng như là bài học dành cho Phật tử, nhìn thấy nước là nhớ đến chính bản thân mình.
Vì vậy, trong những vật phẩm cúng dường như: hương, hoa, đèn có thể thiếu nhưng nước là tuyệt đối không được thiếu. Ngoài ra, khi cúng dường cần phải dùng 3 ly nước tượng trưng cho ba ngôi Tam Bảo: Phật bảo, Pháp bảo, Tăng bảo.
Cúng dường bằng một ly nước trong
4.2 Cúng dường bằng hoa sen
Không chỉ là quốc hoa của người Việt, hoa sen còn vô cùng quen thuộc và gần gũi với mọi Phật tử. Bất kể trong nghi lễ Phật giáo nào hay cúng dường cũng đều có sự xuất hiện của loài hoa này.
Tương tự như bát nước trong, hoa sen cũng tượng trưng cho sự tinh khiết, trong sáng, ngay cả khi sống trong đầm lầy hôi tanh. Loài hoa này không thể sinh sống trên cạn, cũng không thể sống ở nơi quá sạch sẽ. Nó chỉ có thể phát triển tốt ở nơi đầm lầy nước đọng. Mặc dù vậy nhưng mùi hương hoa mang lại thì không có gì có thể so sánh được. Đây cũng chính là lý do mà hoa sen lại được sử dụng nhiều trong phật giáo đến vậy.
Ngoài ra, hoa sen còn chứa ngụ ý chỉ sự nỗ lực, thức tỉnh và giải thoát của con người trong còi hồng trần đầy rối ren, đau khổ.
Cúng dường bằng hoa sen
4.3 Cúng dường bằng đèn dầu
Đèn dầu trong Phật giáo là hình ảnh biểu trưng cho sức mạnh trí tuệ sáng suốt của Đức Phật và cho ngọn đèn của chính bản thân. Chỉ một chút ánh sáng thôi là đã có thể soi sáng, dẫn dắt cho nhiều người đến với những điều tốt đẹp nhất.
Hơn thế nữa, đèn dầu còn mang ý nghĩa cho sự giác ngộ và thức tỉnh trí tuệ Tinh quang trong hành trình của mỗi người, xóa sạch những điều xấu xa, rối loạn, hướng thiện và làm nhiều việc tốt.
Trên đây là toàn bộ những vật phẩm cúng dường trong Phật giáo ý nghĩa và cần thiết nhất cần phải có. Tuy nhiên, nếu không có khả năng cúng dường đầy đủ thì có thể cúng bằng một ly nước trong và hương, chỉ cần tâm hồn luôn thanh thản, chân thành và tôn trọng Phật Pháp.
Cúng dường bằng đèn dầu
4.4 Cúng dường bằng hương
Theo quan niệm Phật giáo, hương thể hiện cho thế giới yên bình, tịnh tuệ. Mùi hương lan tỏa mang đến cảm giác thanh tịnh đến lạ cho bất kỳ ai. Không chỉ vậy, hương còn giúp việc tu tập giác ngộ và tâm hướng thiện hơn.
Cúng dường bằng hương
5. Hướng dẫn cúng dường tại nhà mà ai cũng đều nên biết
Bạn có đang băn khoăn về việc cúng dường tại nhà như thế nào? Đừng quá lo lắng vì thông thường, các nhà Tăng sẽ hướng dẫn bạn cách cúng dường đúng nhất bởi họ là những người tu hành, thay thế cho Đức Phật giảng dạy chúng ta.
Hiện nay, đa số mọi gia đình đều có bàn thờ để thờ Phật và các vị bồ tát ngay bên cạnh bàn thờ ông bà. Việc cúng dường tại nhà cũng không hề quá khó khăn, hãy thường xuyên để ý lau dọn sạch sẽ và hương đèn đầy đủ để thể hiện tấm lòng tôn kính Đức Phật.
Các vật phẩm cúng dường là tình nguyện, xuất phát từ tâm của gia chủ nhưng không được quá qua loa, sơ sài, dù ít hay nhiều thì vẫn cần lựa chọn những thứ tốt nhất trong khả năng. Cần chọn những loại hoa quả tươi, không hư hỏng, không dính những thứ dơ bẩn vì như vậy là bất kính với bề trên, vô tình gieo thêm ác nghiệp.
Cúng dường tại nhà đúng cách
Tóm lại, cúng dường như là một phương tiện xả ly tiền tài của cải để mau thoát khỏi vòng luân chuyển sinh tử. Trong cuộc sống, mỗi người đều phải trải qua nhân – quả, nghiệp – phước, vì vậy, hãy bằng cách cúng dường để giữ gìn và gieo thêm nhiều phước lành cho bản thân nhé!
