Viêm cân gan bàn chân là tình trạng thường xuất hiện ở tuổi trung niên. Tuy vậy, một số trường hợp có thể xảy ra với người trẻ tuổi, người đi bộ nhiều, đứng lâu hay có thói quen đi chân đất, mang giày dép có phần đế quá cứng, người béo phì, tập thể dục quá mức… Nhận biết sớm triệu chứng bệnh sẽ giúp bạn có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Cấu trúc cân gan bàn chân
Cân gan bàn chân là dải gân cơ bám từ các chỏm xương bàn tới xương gót, giúp bàn chân có độ nhún và duy trì độ cong sinh lý của bàn chân. Cân gan bàn chân còn giúp giảm nhẹ trọng lực dồn lên bàn chân khi vận động, nhờ đó việc di chuyển dễ dàng hơn, bảo vệ tốt các khớp. (1)
Bệnh viêm cân gan bàn chân là gì?
Viêm cân gan bàn chân (hay viêm gân gan bàn chân) là tình trạng viêm của cân bàn chân, gây đau gót chân. Tình trạng này tác động tiêu cực tới sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Đây là bệnh thường gặp, đặc biệt ở nam giới trung niên, vận động viên và người lao động nặng. Phần lớn trường hợp viêm có gai xương kèm theo.
Bệnh nhân thường bị đau nhiều ở gót chân, đặc biệt là lúc sáng sớm mới ngủ dậy. Việc điều trị cần được thực hiện đúng cách, kịp thời để ngăn ngừa bệnh chuyển sang mạn tính, tái phát nhiều lần, ảnh hưởng xấu tới dáng đi và chất lượng cuộc sống.
Xem thêm: Viêm gân là gì?
Triệu chứng viêm cân gan bàn chân thường gặp
Các triệu chứng viêm cân gan chân thường gặp gồm:
- Đau: Các cơn đau xuất hiện nhiều ở phần gót chân, có thể đau buốt hoặc đau âm ỉ. Người bệnh thường đau lúc sáng sớm vì bàn chân giữ ở tư thế gấp về phía gan bàn chân trong suốt một đêm, khiến cân gan chân bị co ngắn lại. Lúc thức giấc, người bệnh đặt bước chân đầu tiên xuống đất, khiến cân gan chân bị kéo căng, gây đau nhiều. Trong các bước đi kế tiếp, cảm giác đau sẽ giảm bớt dần tới khi không còn thấy đau nữa. Tuy vậy, triệu chứng này có khả năng xuất hiện lại trong ngày do đi lại nhiều hoặc đứng quá lâu. Các cơn đau có thể tái đi tái lại nhiều lần, lâu dài xuất hiện trong lúc nghỉ ngơi, cảm giác đau lan tỏa gân hết lòng bàn chân.
- Sưng bầm tím ở gan bàn chân.
Nguyên nhân gây viêm gân gan bàn chân
Nguyên nhân gây bệnh gồm các tác nhân tác động gây chấn thương lên cơ gan bàn chân. Tổn thương khiến gân cơ bàn chân bị kéo căng, mất tính đàn hồi, giảm khả năng chịu lực.
Ngoài ra, áp lực cơ thể do di chuyển nhiều, đứng lâu hay mang giày dép có phần đế quá cứng trong thời gian dài cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm gân ở bàn chân. (2)
Viêm cân gan bàn chân có nguy hiểm không?
Nếu trì hoãn điều trị, viêm gân gan chân có thể chuyển sang mạn tính, gây cản trở lớn trong sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Việc thay đổi dáng đi do các cơn đau gót chân có thể dẫn tới những vấn đề về chân, đầu gối, hông, lưng.
Phương pháp chẩn đoán
Khi chẩn đoán tình trạng viêm cân gan chân, bác sĩ cần dựa vào lâm sàng và những dấu hiệu cận lâm sàng. Những dấu hiệu lâm sàng gồm: (3)
- Đau vùng gót: Cơn đau tăng khi bước chân xuống giường lúc vừa ngủ dậy vào sáng sớm, lúc đứng dậy sau khi ngồi quá lâu, sau khi vận động di chuyển nhiều; thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Thời gian trong ngày sẽ bớt đau hơn so với buổi sáng.
- Cơn đau kéo dài dai dẳng trong nhiều tháng hay nhiều năm.
- Khi ấn vào mặt dưới và bên trong gót chân, người bệnh bị đau rất nhiều, đau nhói.
- Gan bàn chân có thể phẳng hay lõm hơn bên lành. Một số trường hợp có thể đi kèm dấu hiệu teo cơ.
Những dấu hiệu cận lâm sàng gồm:
- Chụp X-quang: Kết quả có gai xương gót. Đây là hậu quả của quá trình viêm kéo dài dẫn đến tình trạng vôi hóa điểm bám vào xương gót.
- Siêu âm: Kết quả siêu âm phần mềm lòng bàn chân cho thấy những dấu hiệu tổn thương cân gan bàn chân. Chụp MRI: Phương pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác.
Cách chữa viêm cân gan bàn chân
Điều trị bằng thuốc
Bác sĩ thường ưu tiên chỉ định các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) trong điều trị viêm cân gan bàn chân. Tác dụng thuốc là chống viêm và giảm đau nhanh (4)
Bài tập vật lý trị liệu
Bài tập 1
- Bắt đầu với tư thế nghiêng người về trước, hai bàn tay chống vào tường, đầu gối bên chân đau duỗi thẳng hoàn toàn, gấp đầu gối chân còn lại.
- Giữ nguyên tư thế trong khoảng 10 giây.
- Thư giãn và đứng thẳng người lên, thực hiện 20 lần mỗi bên.
Bài tập 2
- Bắt đầu với tư thế ngồi gác chân đau lên chân lành.
- Dùng tay nắm lấy ngón chân cái kéo nhẹ về phía mình, giữ trong khoảng 15 – 30 giây.
- Lặp lại động tác này 3 lần rồi thực hiện tương tự với chân còn lại.
Bài tập 3
- Chuẩn bị 1 chiếc khăn lông dài 80cm để làm dây tập.
- Ngồi trên ghế, nhẹ nhàng luồn khăn qua vòm bàn chân như hình.
- Hai tay giữ hai đầu khăn, rướn các ngón chân về phía cơ thể.
- Giữ nguyên tư thế trên khoảng 15 – 30 giây, lặp lại 3 lần.
Biện pháp khắc phục tại nhà
Những biện pháp khắc phục tại nhà thường được khuyến khích thực hiện trong thời gian sử dụng thuốc và vật lý trị liệu. Với trường hợp viêm cân gan chân, những biện pháp chăm sóc tại nhà có thể gồm:
- Nẹp chỉnh hình: Bác sĩ hướng dẫn người bệnh dùng nẹp chỉnh hình nhằm phân bố đều áp lực xuống chân khi đứng hay thực hiện những hoạt động yêu cầu phải sử dụng chân nhiều.
- Chườm lạnh: Người bệnh có thể đặt một vài viên đá nhỏ vào túi vải hoặc chiếc khăn mềm rồi áp lên vùng đau khoảng 15 phút. Mỗi ngày thực hiện 3 – 4 lần. Phương pháp này giúp giảm viêm và sưng đau hiệu quả.
- Nghỉ ngơi: Người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi, đặc biệt là hạn chế các hoạt động ở chân khi có dấu hiệu đau gót chân.
- Mang giày hỗ trợ: Bạn tránh đi chân trần hay mang những loại giày dép có phần đế cứng, không nâng đỡ chân tốt. Thay vào đó, người bệnh nên chọn giày dép vừa vặn, đế mềm, miếng lót dày, độ cao khoảng 3cm để hỗ trợ nâng đỡ vòm chân.
- Kiểm soát tốt cân nặng: Để hạn chế gây áp lực lên bàn chân quá nhiều, bạn nên duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống và tập luyện.
Liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu (PRP)
Liệu pháp này là thành phẩm thu được từ máu của người bệnh (hàm lượng tiểu cầu và những yếu tố phân tử sinh học đều cao hơn nhiều lần so với mức bình thường). Tiểu cầu giải phóng những yếu tố tăng trưởng và những phân tử sinh học để đẩy nhanh tốc độ và khả năng phục hồi tại chỗ của các mô tế bào. Đây là quá trình tự nhiên của cơ thể, xảy ra khi cơ thể có tổn thương. (5)
Liệu pháp này cho phép khu vực tổn thương được nhận hàm lượng lớn những yếu tố tăng trưởng để tái tạo tổ chức tổn thương. PRP là liệu pháp an toàn vì sử dụng máu tự thân của người bệnh. 100% thành phẩm PRP được thu thập từ chính cơ thể của người bệnh. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng lây nhiễm bệnh, không gây dị ứng, không lo nguy cơ không tương thích.
Liệu pháp sóng xung kích
Sóng xung kích là phương pháp sử dụng sóng âm có áp lực biến đổi đột ngột với biên độ lớn và ngắt quãng. Sóng xung kích có biên độ áp suất rộng đặc biệt nên có thể hấp thụ tốt hơn trong môi trường cơ thể. Phương pháp này không xâm lấn, phù hợp điều trị những bệnh lý cơ xương khớp với các tính năng vượt trội gồm:
- Tương tác với các mô cơ thể tạo ra tác động cục bộ, đẩy nhanh tiến trình phục hồi mô và tế bào, đồng thời cải thiện tình trạng đau sưng và viêm, khôi phục khả năng vận động do sóng âm mang năng lượng cao.
- Sóng xung kích là “dòng máu dinh dưỡng” cho quá trình hồi phục các mô tổn thương. Vì sóng âm tạo ra sự đứt đoạn mao mạch nhỏ trong gân, giúp việc tái cấu trúc vi động mạch phát triển và hình thành mới. Các mạch máu mới sẽ cải thiện quá trình cung cấp máu, hỗ trợ làm lành vết thương nhanh hơn ở gân.
- Tác động lên các điểm đau và các mô cơ xương tổn thương, qua đó thúc đẩy tiến trình làm lành vết thương, tái tạo gân và các mô mềm.
Ngoài ra, phương pháp này còn sản xuất đủ lượng collagen, giúp quá trình phục hồi cấu trúc mô và gân tổn thương diễn ra nhanh hơn. Sóng âm trong máy xung kích có khả năng làm tan những khối vôi hóa, loại bỏ tình trạng vôi hóa sinh học. Từ đó, người bệnh có thể khôi phục khả năng vận động và đi đứng như bình thường.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng khi điều trị viêm cân gan bàn chân. Phương pháp này chỉ được áp dụng cho các trường hợp đau dữ dội hoặc kéo dài trên 6 tháng.
Một số rủi ro của phẫu thuật là có thể dẫn tới tình trạng đau mạn tính và tổn thương dây thần kinh. Vì thế, bác sĩ chỉ áp dụng phương pháp này khi điều trị nội khoa thất bại.
Phòng ngừa bệnh lý viêm cân gan bàn chân
Thay đổi lối sống sẽ giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và phòng ngừa bệnh diễn tiến kéo dài. Bạn cần lưu ý:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh tình trạng thừa cân, béo phì vì sẽ làm gia tăng áp lực lên bàn chân.
- Chọn giày phù hợp, có độ cao vừa phải, miếng lót giày dày, nâng đỡ tốt bàn chân; hạn chế mang giày cao gót.
- Hạn chế đứng trên nền đất cứng hay đi bộ nhiều để giảm bớt áp lực cho các cơ ở bàn chân.
- Xoa bóp chân thường xuyên với người phải làm công việc yêu cầu đứng lâu hay đi nhiều.
- Khởi động kỹ trước khi vào bài tập chính, chơi thể thao. Những người chơi các môn thể thao gây áp lực lớn lên vòm bàn chân như aerobic, ba-lê, chạy đường dài… nên đặc biệt lưu ý việc khởi động. Ngoài ra, bạn nên hạn chế tập luyện trên mặt sàn cứng và gồ ghề, đồng thời cần thực hiện đúng kỹ thuật để hạn chế chấn thương.
- Khi đứng lên, đi lại hay thực hiện những hoạt động hằng ngày nên đảm bảo trọng lượng và lực tác động của cơ thể được phân bố đều lên cả hai chân.
- Tránh tình trạng lặp đi lặp lại một động tác tác động nhiều lên bàn chân vì có thể tăng áp lực quá lớn, dẫn tới tình trạng rách và viêm cơ.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Viêm cân gan bàn chân là tình trạng thường gặp, tạo ra các cơn đau nhói vô cùng khó chịu. Tình trạng này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng đi lại và vận động thường ngày của người bệnh. Nếu trì hoãn điều trị, người bệnh có thể bị viêm, tổn thương nặng nề, đau mạn tính ở bàn chân. Do đó, ngay khi có dấu hiệu bất thường ở bàn chân, bạn nên đi thăm khám càng sớm càng tốt để có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.
