Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cảnh có rất nhiều khái niệm khiến các tân binh bối rối. Chẳng hạn hoành cây là gì và những cụm từ vanh cây, thoát thân có ý nghĩa như thế nào. Để biết về các vấn đề này thì các bạn không cần tìm kiếm đâu xa nữa, hoacanhquangvy sẽ giải thích cặn kẽ ngay bây giờ.
Hoành cây là gì?
Khái niệm hoành cây là gì?
Từ hoành cây rất thường được dùng đối với các nghệ nhân chơi hoặc mua bán cây cảnh. Ví dụ bạn đã từng nghe nói cây mai có hoành 60, cây tùng hoành 80, chọn cây hoành 90,… Nhưng mới vào nghề thì đôi khi bạn thấy lạ lẫm và không hiểu nó có ý nghĩa là gì.
Ở đây chúng tôi giải thích luôn, hoành cây được hiểu là chu vi vòng gốc. Trong tiếng Hán thì chữ hoành có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa to tát, rộng rãi, hoặc bề ngang. Chắc hẳn chúng ta đều nghe và hiểu ở toán học có trục tung, trục hoành. Và trục hoành là trục ngang, vuông góc với trục tung.
Cách xác định hoành cây
Trong quá trình chăm sóc cây hoặc khi có ý định mua cây cảnh, nếu bạn muốn đo hoành cây thì đơn giản là đo chu vi vòng gốc. Nhưng lưu ý là đo cách mặt đất khoảng 5cm là được. Nếu cây nào có rễ to nổi lên thì vẫn đo sát vào các mép chứ không bỏ qua các kẽ hở vì sẽ cho con số không thực tế. Dụng cụ đo hoành cây thường là thước dây.
Cũng có người cho rằng cách tính hoành của cây gỗ là lấy 1 điểm nằm giữa chiều dài thân cây để làm tâm, kéo thước dây quanh điểm đó (bao quanh thân cây) thì sẽ ra được chiều dài hoành. Có thể mỗi nơi có một cách tính khác nhau hoặc trong nghệ thuật cây cảnh sẽ khác với đo chu vi thân gỗ đã được xử lý.
Hoành cây có ý nghĩa gì?
Không phải cây có hoành lớn là cây giá trị cao, nhưng thực tế nhiều người dùng con số này để định giá cho cây cảnh. Bởi vì hoành cây lớn chứng tỏ cây đã nhiều tuổi, sinh trưởng phát triển tốt và có thể dễ dàng sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Sở hữu cây cảnh hoành lớn kiểu như là một điều đáng tự hào đối với người nghệ nhân bonsai.
Có nhiều công trình bonsai đồ sộ rất nổi tiếng, bề hoành 1,4m, cao lớn và tán rộng khiến ai nấy ngưỡng mộ. Giá của những cây này có thể lên đến chục tỷ đồng nhưng chưa chắc chủ nhân đã muốn bán. Tóm lại hoành cây:
- Thể hiện quy mô, sự bề thế của cá thể cây cảnh, bonsai
- Là một trong những yếu tố quyết định giá trị của cây
- Đa số có liên quan đến việc suy đoán tuổi cây hoặc quá trình chăm sóc
Tuy nhiên những cây có hoành nhỏ hoặc tương đối nhưng bù lại thế đẹp, dáng đẹp và tạo hình ấn tượng thì cũng không hề thua kém các cá thể lão làng. Nếu được chăm sóc tốt hơn nữa thì giá trị của chúng ngày càng tăng. Dù vậy khi đi mua cây cảnh người ta vẫn quan tâm đến thông số này. Kể cả những người chơi lâu năm khi hỏi đến thì cũng muốn biết cây có hoành bao nhiêu.
Cây có dáng hoành là gì? Có liên quan đến hoành cây không?
Trong nghệ thuật cây cảnh, bonsai, có những dáng cây phổ biến như dáng trực, dáng huyền, dáng tà, dáng huyền. Ngoài ra còn rất nhiều thế đừng của cây được tạo hình theo nhu cầu của người chơi cảnh. Nhưng ở đây chúng ta sẽ nói nhiều hơn về cây dáng hoành.
Theo các nghệ nhân chuyên ngành tạo dáng cây cây, bonsai thì dáng hoành là một trong những mẫu độc đáo mà ở đó thân cây nằm ngang so với mặt chậu hoặc mặt đất. Nó có ý nghĩa chỉ về sức sống tốt, dù ở ngoài tự nhiên có điều kiện sống khó khăn, bất thường thì cây vẫn đâm chồi nảy lộc. Góc tạo thành giữa cây và mặt đất từ 70 – 90 độ.
Cây có dáng hoành toát lên vẻ đẹp khác lạ, cành cây vươn ngang ngoạn mục. Sự mềm mại, dịu dàng nhưng không kém phần khỏe mạnh đã làm nên nét duyên cho cây bonsai đầy tính nghệ thuật. Người ta ứng dụng dáng hoành vào nhiều loại cây cảnh khác nhau như hoa giấy, cần thăng, sanh,…
Như chúng ta đọc qua thì thấy, cây dáng hoành và hoành cây không có điểm gì liên quan đến nhau. Một bên là số đo tính toán trên thân cây, một bên là dáng đứng của cây, thuộc về thẩm mỹ và kỹ thuật trồng. Tuy nhiên chúng cũng xuất phát từ ý nghĩa của chữ hoành là bề ngang hoặc nằm ngang.
Vanh cây là gì?
Đôi khi bạn lại nghe đến từ vanh cây, từ này thì ít phổ biến hơn nên không phải ai cũng hiểu. Thật ra vanh cây cũng chính là một cách nói khác của hoành cây. Nó còn có tên gọi nữa là vành cây. Vậy thì vanh cây là chu vi vòng gốc của cây, đơn giản vậy thôi.
Vanh cây, hay hoành cây, được áp dụng để tính đường kính hoặc m3 của cây. Bạn có thể tham khảo công thức như sau:
- Tính m3: (vanh cây)2 x 0,796 x chiều dài thân = m3
- Cách tính đường kính thân: vanh cây chia cho 3 = đường kính
Thoát thân là gì?
Phần thoát thân của cây là phần được đo từ gốc cây lên đến gốc của tác cây, tức là ngay vị trí cây bắt đầu chẻ nhánh. Độ cao thoát thân càng lớn thì giá trị của cây càng cao. Tiêu chí thoát thân cho mỗi loại cây không hoàn toàn giống nhau. Chẳng hạn đối với hoa hồng thì yêu cầu chân phải dài, nghĩa là phần thoát thân từ 60cm trở lên.
Có những cây cảnh dạng thân gỗ, có thoát thân cao đến 4 – 5m và dĩ nhiên giá của chúng rất cao. Cây có thoát thân cao nhìn khỏe khoắn, độc đáo và dáng vẻ thu hút. Vì thế những cá thể đó rất được lòng người trồng hay chơi cây cảnh.
Tuy nhiên đối với cây ăn quả thì thoát thân lớn lại không phải là một lợi thế. Thông thường khoảng cách từ gốc đến vị trí chẻ nhánh của cây nên vừa phải thì mới đạt năng suất cao, xum xuê trĩu cành. Hơn nữa thoát thân dài quá thì cây có phần ốm yếu, không phù hợp để chịu được một lượng quả lớn.
Biện pháp kích cây cảnh ra hoa, vươn nhánh, mọc rễ dài
Kích thích cây ra nhánh
Cây cảnh ra nhiều nhánh theo ý muốn nếu bạn khéo léo sử dụng phương pháp kích cành theo quy trình như sau:
- Vặt lá già, cắt bỏ các cành không sử dụng hoặc mọc sai vị trí để kích thích mầm ngủ
- Nghiêng cây qua một bên sao cho mầm ngủ ở vị trí cao nhất trên cây, hướng về phía mặt trời mọc
- Cắt một nhát thật ngọt ở ngay phía dưới mầm ngủ, chỉ canh mẹ cho vừa tới lớp gỗ là được, miệng của vết cắt nhỏ thôi để nhanh lành
Kích thích ra hoa sớm và nhiều
Một số mẹo kích cho cây ra hoa sớm và nhiều mà chúng ta có thể tham khảo sẽ được trình bay sau đây. Bạn linh hoạt cách làm để phù hợp với tình huống của mình nhé.
- Xông khói: thực hiện trong tháng 11, đầu tháng 12 hoặc vào tháng giêng là hiệu quả nhất
- Hạn chế nước tưới kết hợp phun một loại thuốc kích thích ra hoa để kích cho hoa nhanh mọc
- Cắt bớt rễ nhằm làm giảm kích thước tán cây, đẩy mạnh sự ra mầm hoa hàng loạt
Kích cây ra rễ nhanh
Nhiều cây cảnh có điểm nhấn ấn tượng nhờ bộ rễ nổi lên mặt đất hoặc chủ nhân muốn cây có rễ mọc dài đâm sâu vào để giữ chắc chắn. Đó là một vài lý do bạn cần biết đến bí quyết kích cho cây nhanh ra rễ.
- Dùng hành tím đã xay nhuyễn với nước, lọc lấy dung dịch rồi phun hoặc tưới lên cây
- Sử dụng hormone auxin hoặc xitokin kích thích rễ phụ và rễ bên nhanh chóng đối với cành chiết
- Dùng thuốc kích rễ cây cảnh pha loãng theo tỷ lệ khuyến cáo của nhà sản xuất phun lên cây. Lưu ý là chỉ dùng loại thuốc được cho phép trong nông nghiệp.
- Tưới vitamin B1 hoặc các chế phẩm sinh học có thành phần tương tự vào để kích rễ cây, đặc biệt là hoa hoặc bonsai
Đôi khi kích cho rễ cây mọc ra nhiều thì lại hạn chế việc tỏa nhánh hoặc đâm chồi, ra hoa. Vì thế bạn nên tìm hiểu kỹ trong từng tình huống để không gặp những vấn đề chưa vừa lòng.
Thông qua bài viết thì chúng ta đã rõ về khái niệm hoành cây là gì, vanh cây và thoát thân là gì. Bên cạnh đó những phương pháp kích cây cảnh đơn giản mà hiệu quả đã được chia sẻ. Tùy theo điều kiện và trường hợp cụ thể mà người trồng sẽ linh hoạt các bí quyết này sao cho phù hợp để thu được kết quả như mong muốn.
