Nguyên tắc phù hợp (Matching principle)
Định nghĩa
Nguyên tắc phù hợp trong tiếng Anh là Matching principle. Nguyên tắc phù hợp là nguyên tắc kế toán theo đó thu nhập và chi phí của đơn vị kế toán phải được ghi nhận một cách tương ứng trong cùng kì kế toán nhằm đảm bảo việc xác định kết quả của kì kế toán được chính xác và tin cậy.
Thuật ngữ liên quan
Đơn vị kế toán (Accounting Entity) hay còn gọi là thực thể kế toán là đơn vị kinh tế có tài sản riêng, chịu trách nhiệm sử dụng và kiểm soát tài sản đó và phải lập báo cáo kế toán.
Kì kế toán trong tiếng Anh là Accounting period. Khái niệm kì kế toán trong kế toán gọi là Accounting period concept.
Kì kế toán là khoảng thời gian kế toán thu nhận, xử lí và cung cấp thông tin về các hoạt động kinh tế – tài chính của đơn vị xảy ra trong khoảng thời gian đó.
Nội dung cơ bản của nguyên tắc phù hợp
Nội dung của nguyên tắc phù hợp theo VAS số 1 – Chuẩn mực chung, thể hiện qua việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Cụ thể:
– Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó.
– Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kì tạo ra doanh thu và chi phí của các kì trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh thu của kì đó.
Chú ý
Nguyên tắc phù hợp chỉ có thể áp dụng trong điều kiện kế toán dồn tích.
Ví dụ: Một lô hàng hóa được mua nhập kho ngày 01/12/N với giá 100 triệu đồng và chưa xuất kho trong năm N. Tại ngày 31/12/N giá thị trường của lô hàng hóa này là 90 triệu đồng.
Với giả định nguyên tắc giá gốc được sử dụng để phản ánh lô hàng hóa trên báo cáo kế toán ngày 31/12/N.
Vì lô hàng hóa này mới chỉ xuất kho bán ra 60%, nên theo nguyên tắc phù hợp trong năm N + 1 chi phí được ghi nhận tương ứng với doanh thu là: 60% x 100 = 60 (triệu đồng)
Ý nghĩa
Vì cơ sở của nguyên tắc phù hợp dựa vào kì kế toán nên hạch toán chi phí phải căn cứ vào thời gian đem lại lợi ích cho doanh nghiệp. Điều này là hết sức cần thiết cho các doanh nghiệp vì có liên quan trực tiếp đến lợi ích của họ.
Việc xác định các khoản chi phí hợp lí trong kì tương ứng với phần doanh thu sẽ giúp doanh nghiệp tính toán chính xác thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, làm căn cứ để tính thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cho nhà nước.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Nguyên lí kế toán, NXB Tài chính)
