Nhạc Blues của Mỹ là một thể loại âm nhạc có tầm quan trọng văn hóa lâu dài bắt nguồn từ giữa thế kỷ XIX. Vậy nhạc Blues là gì?
Blues là một thể loại âm nhạc bắt nguồn từ người Mỹ gốc Phi ở vùng Nam Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ 19. Thể loại nhạc này là tổng hợp của những bài hát lao động và nhạc dân gian của dân lao động Châu Phi sinh sống tại Hoa Kỳ. Cùng VietVocal tìm hiểu về thể loại nhạc này qua bài viết này nhé!
Nhạc Blues là gì?
Nhạc Blues là từ viết tắt của thuật ngữ Blue Devils (Quỷ xanh), mang ý nghĩa buồn bã, chán nản và u sầu. Blues được biết đến lần đầu tiên qua phần thể hiện một màn hài kịch một hồi Blue Devils của George Colman (1798).
Mang một giai điệu nhẹ nhàng mà da diết, thể hiện nỗi buồn, tâm trạng u sầu của những người nô lệ da màu. Blues đã trở thành món ăn tinh thần cho những người Châu Phi trong đời sống và thường được vang lên trong thời gian họ làm việc, vui chơi…
Motif Blues – Hình thức âm nhạc (cách tổ chức một bản nhạc) của blues có xu hướng tương đối đơn giản. Có lẽ dạng phổ biến nhất là 12-Bar blues, chỉ sử dụng ba hợp âm (I, IV và V) và lặp lại sau mỗi 12 ô nhịp hoặc quãng.
Blues có những đặc điểm khác biệt với cách thể hiện âm bass, sử dụng nhạc cụ hòa âm phối khí và lời bài hát có sự khác biệt lớn so với những thể loại nhạc khác. Đặc biệt nếu được nghe một bản nhạc Blues truyền thống, bạn sẽ thường nghe thấy có 1 câu hát được lặp đi lặp lại 4 lần.
Nguồn gốc và lịch sử phát triển của dòng nhạc Blues
Năm 1700, hàng triệu người dân Tây Phi và Trung Phi bị đem đi bán và làm nô lệ cho các chủ đồn điền ở vùng biển Caribe và nước Mỹ, đặc biệt là vùng châu thổ sông Mississippi. Trong cuộc sống tù túng bế tắc, họ đã dùng tiếng hò và những bài ca lao động để liên lạc, giữ nhịp điệu làm việc trên đồng ruộng.
Thông qua những câu hát, những nô lệ bày tỏ sự đau khổ và niềm hy vọng vào một cuộc sống tốt đẹp hơn. Sau nhiều tháng hát hò họ đã biết cách tạo ra tiết tấu và hòa âm bằng cách ngâm nga, vỗ tay, và sử dụng các nhịp điệu lặp đi lặp lại liên tục.
Năm 1862, sau khi bản Tuyên ngôn giải phóng nô lệ được công bố. Kể từ ngày 1/1/1863, tất cả mọi nô lệ ở các tiểu bang miền nam nước Mỹ đều được tự do. Những người này đã di chuyển khắp các thành phố phía Bắc nước Mỹ và mang theo âm nhạc Blues của họ.
Bài hát Tiếng Cười (Laughing Song) được George W. Johnson sáng tác và ghi âm năm 1898 là bản nhạc đầu tiên bản tiền đề cho những ca khúc Blues khác. Bài hát này được quảng cáo là “nhạc da màu” và được phát trên chương trình quảng cáo dành riêng cho người da đen.
Tiếp nối sự thành công của George W. Johnson, bà Ma Rainey (1886-1939) – Một thành viên trong đoàn hát rong người da đen đã thu và biểu diễn lại những bản Blues kinh điển khắp thành phố nước Mỹ. Trong những năm 1920, bà là một trong các nữ ca sĩ đã thu thanh những bài blues kinh điển của mình.
Chiến tranh thế giới thứ 2 là cột mốc đánh dấu sự đổi mới từ việc sử dụng các nhạc cụ mộc, đơn giản, cổ điển (Acoustic) sang nhạc cụ điện tử (Electronic). Điều này là cơ hội lớn để mang nhạc Blues đến gần hơn với tất cả mọi người, đặc biệt là người da trắng. Trong những năm 1960 và 1970, một hình thức lai được gọi là Blues Rock phát triển (pha trộn phong cách nhạc Blues với nhạc Rock.
Nhạc cụ nào được chơi trong một ban nhạc Blues?
Thông thường, các ban nhạc blues có các nhạc cụ sau: Guitar (thường là điện), trống, bass đôi (pizzicato), Piano, Saxophone và các nhạc cụ bằng đồng (thường có câm). Bản hòa tấu này thường đi kèm với một giọng ca hàng đầu, nhưng họ cũng có cơ hội cho các bản độc tấu nhạc cụ.
Các phong cách của dòng nhạc Blues
Trong quá trình hình thành và phát triển, nhạc Blues chia thành nhiều thể lại nhỏ nhưng vẫn dựa trên cơ sở là Blues truyền thống và Blues điện tử.
Blues truyền thống
Nhạc blues truyền thống thường được đặc trưng bởi lời bài hát giàu cảm xúc, phần đệm do guitar điều khiển và dạng bài hát AAB mười hai ô nhịp mà các nhạc sĩ nhạc blues có thể chỉnh sửa theo ý muốn. Một số phong cách của dòng nhạc này là:
Delta Blues: Được xem là loại hình xuất hiện sớm nhất của dòng nhạc Blues. Phong cách âm nhạc này chủ yếu sử dụng các nhạc cụ đơn giản, mộc mạc như guitar và harmonica. Cha đẻ của Delta Blues là Charley Patton (1981- 1934), xuất thân từ vùng đất vô cùng nghèo đói ở châu thổ sông Mississippi. Ông thường chơi Guitar vuốt ầm ĩ trong những tư thế kì lạ và hát với giọng khàn khàn về thời cơ cực.
Texas Blues: Phát triển trong những năm 1920 bởi Blind Lemon Jefferson (Lemon Jefferson “mù”) (1893 -1929) – Cha đẻ của loại hình này. Ông có giọng hát cao và thường chơi những đoạn guitar độc tấu trong bài hát của mình.
Memphis Blues: Ra đời vào những năm 1910 – 1930 bởi những nhạc sĩ sống ở Memphis. Loại hình này thường được biểu diễn trong một ban nhạc với đa dạng nhạc cụ tự làm từ các vật dụng như sáo kazoo, chậu thiết làm trống bass, chai lọ, cùng các nhạc cụ rẻ tiền như đàn banjo, guitar và acmonica.
Piedmont Blues hay East Coast hoặc Southeastern blues là một phóng cách chơi guitar bằng ngón tay. Đặc trưng bởi cách tiếp cận ngón tay trong đó mô hình nhịp điệu của chuỗi âm trầm xen kẽ, đều đặn hỗ trợ giai điệu đảo phách bằng cách sử dụng dây treble nói chung được chọn bằng ngón tay trước, đôi khi là những người khác.
Louisiana Blues: Là một thể loại nhạc blues phát triển vào thời kỳ sau Thế chiến II ở bang Louisiana. Phong cách này có kiểu đệm guitar đơn giản và tiết tấu chậm, vậy nên dễ gây cảm giác âm nhạc có vẻ ảm đạm như báo hiệu có điềm gở.
Phong cách này thường được chia thành hai nhánh phụ chính, với nhạc blues New Orleans có nền jazz dựa trên truyền thống âm nhạc của thành phố đó và Swamp Blues nhịp độ chậm hơn kết hợp ảnh hưởng từ nhạc zydeco và Cajun từ xung quanh Baton Rouge.
New Orleans Blues: Phong cách này chịu ảnh hưởng nhiều của nhạc Jazz và Caribe nên nhịp điệu khá vui tươi. Phong cách này được chơi trên piano hay kèn chứ không phải chơi bằng guitar hay harmonica.
Blues điện tử
Chicago Blues: Là một dạng nhạc Blues được phát triển rộng rãi trong những năm 1950 ở Chicago. Nó dựa trên các thành ngữ blues trước đó, chẳng hạn như Delta blues. Nhạc cụ của phong cách này rất đa dạng như trống, Contrabass, Piano, Guitar và Harmonica.
Blues Rock: Là thể loại âm nhạc pha trộn giữa Blues và Rock. Thực tế bản chất của thể loại này gần với việc chơi blues và rock thông qua các nhạc cụ điện. Từ khởi đầu vào khoảng đầu và giữa thập niên 1960, blues rock đã biến đổi theo nhiều con đường khác nhau và tạo nên những ảnh hưởng lớn tới hard rock, Southern rock và cả Heavy metal. Blues rock luôn gây ảnh hưởng lớn qua các sản phẩm thu âm và các buổi trình diễn của nhiều nghệ sĩ khác nhau.
Những ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc Blues
Cùng VietVocal điểm qua 5 ca sĩ nổi tiếng và mang tầm ảnh hưởng đã đưa dòng nhạc Blues lan rộng và phát triển như ngày hôm nay ngay sau đây:
B.B. King
B.B. King (1925 – 2015) sinh ra và lớn lên tại Itta Bena, Mississippi, Mỹ. Ông được mệnh danh là “Ông hoàng nhạc Blues” vì là người có nhiều đóng góp giúp dòng nhạc này phát triển như ngày hôm nay.
Trong sự nghiệp của mình, ông đã cho ra mắt một số Album nổi tiếng như The Blues (1958), King of the Blues (1960), To Know You Is to Love You (1973), Friends (1974), Love Me Tender (1982),… với các ca khúc nổi bật như The Thrill Is Gone, Three O Clock Blues, Happy Birthday Blues,…
Năm 2011, B.B. King từng được vinh danh ở vị trí số 6 trong danh sách 100 tay guitar vĩ đại nhất.
Mamie Smith
Có thể nói rằng Mamie Smith là một người nghệ sĩ đa tài. Bà là ca sĩ tạp kỹ, vũ công, nghệ sĩ Piano và diễn viên người Mỹ. Là một ca sĩ tạp kỹ, cô đã biểu diễn theo nhiều phong cách, bao gồm cả jazz và blues.
Năm 1920, bà đi vào lịch sử nhạc blues với tư cách là nghệ sĩ người Mỹ gốc Phi đầu tiên thực hiện các bản thu âm nhạc blues. Bạn có thể tìm nghe Album Mamie Smith hoặc ca khúc nổi tiếng của bà như Crazy Blues, Dangerous Blues, Fare Thee Honey Blues, You Can Have Him, I Don’t Want Him Blues,…
W.C. Handy
William Christopher Handy (1873 – 1958) là một nhà soạn nhạc và nhạc sĩ người Mỹ, người tự gọi mình là Cha đẻ của nhạc Blues. Handy là một trong những nhạc sĩ có ảnh hưởng nhất ở Hoa Kỳ và là người đầu tiên xuất bản nhạc ở dạng blues theo phong cách âm nhạc Delta Blues.
Handy’s Memphis Blues Band là một trong những album thành công nhất của ông. Ngoài ra các ca khúc The Memphis Blues, Yellow Dog Blues, Saint Louis Blues,… cũng chính là những ca khúc bất hủ trong sự nghiệp của ông.
Muddy Waters
Muddy Waters (1913-1983) là một ca sĩ kiêm nhạc sĩ nhạc Blues người Mỹ, là một nhân vật quan trọng và thường được gọi là “cha đẻ của nhạc Blues Chicago hiện đại “. Với những đóng góp của mình, ông vinh hạnh được trao Giải thưởng Thành tựu trọn đời Grammy vào năm 1992.
Một số Album nổi tiếng nhất của ông là The Real Delta Blues (1974), Father of the Delta Blues (1992), Death Letter (1998). Ngoài ra bạn có thể tìm nghe các ca khúc nổi bật trong sự nghiệp của ông như Death Letter Blues, John the Revelator, Pony Blues,…
Son House
Edward James “Son” House Jr. (1902 – 1988) là một ca sĩ nhạc Delta Blues người Mỹ và là nghệ sĩ guitar, nổi tiếng với phong cách hát và chơi guitar slide đầy cảm xúc.
Một số Album trong sự nghiệp của ông có thể kể đến như The Real Delta Blues (1974), Father of the Delta Blues (1992), Death Letter (1998). Với các ca khúc nổi bật là Death Letter Blues, John the Revelator, Pony Blues,…
Năm 2017, đĩa đơn “Preachin ‘the Blues” của ông đã vinh dự được giới thiệu ở Đại sảnh Danh vọng The Blues.
Những bản nhạc Blues bất hủ
The Memphis Blues – W.C. Handy
“The Memphis Blues” là một bài hát được WC Handy – Nhà soạn nhạc của nó mô tả như một “southern rag”. Bài hát được Handy tự xuất bản vào tháng 9 năm 1912 và được nhiều nghệ sĩ thu âm trong nhiều năm.
Maple Leaf Rag – Scott Joplin
“Maple Leaf Rag” là một tác phẩm âm nhạc ragtime đầu tiên dành cho piano do Scott Joplin sáng tác. Đây là một trong những tác phẩm đầu tiên của Joplin, và trở thành hình mẫu cho các sáng tác ragtime của các nhà soạn nhạc tiếp theo.
Tác phẩm âm nhạc là một trong những phần nổi tiếng nhất của tất cả các phần ragtime. cũng nhờ vậy, Joplin được những người đương thời mệnh danh là “Vua của Ragtime”.
Crazy Blues – Mamie Smith
“Crazy Blues” là bài hát được đổi tên từ bài hát có tựa đề ban đầu là “Harlem Blues” năm 1918, được viết bởi Perry Bradford. Với các thành tích đáng nể như bán được 75.000 bản chỉ trong vòng một tháng phát hành,… Bài hát được trao giải Grammy Hall of Fame vào năm 1994
Three O’Clock Blues – B.B. King
“3 O’Clock Blues” hay “Three O’Clock Blues” được xem là ca khúc ra mắt của King một cách hiệu quả và vẫn là một phần trong các tiết mục hòa nhạc của ông trong suốt cuộc đời của ông. Đây là một bản nhạc blues 12 ô nhịp chậm được Lowell Fulson thu âm vào năm 1946. Khi được phát hành vào năm 1948, nó trở thành bản hit đầu tiên của Fulson.
Khi BB King thu âm bài hát này vào năm 1951, nó đã trở thành bản hit đầu tiên của ông cũng như là một trong những đĩa đơn R&B bán chạy nhất năm 1952.
Righteous Brothers – Unchained Melody
“Unchained Melody” là một bài hát phổ thông do Alex North phổ nhạc dựa trên lời của Hy Zaret. Đây là một trong những bài hát ghi âm nhiều nhất trong thế kỷ 20 với 500 phiên bản bằng hàng trăm thứ tiếng.
Mong rằng bài viết trên của VietVocal đã cung cấp thông tin cho bạn biết nhạc Blues là gì và những điều thú vị về phong cách âm nhạc này. Bạn có thể tham khảo một số thể loại nhạc khác tại bài viết
Nếu bạn có thắc mắc hãy để lại bình luận phía dưới bài viết nhé. Rất mong phản hồi từ bạn.
