Phì đại tiền liệt tuyến là bệnh lý thường gặp ở nam giới tuổi trung niên do quá trình lão hóa của cơ thể. Khi không được phát hiện và điều trị phì đại tuyến tiền liệt kịp thời, bệnh gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, có khả năng dẫn tới những biến chứng nguy hiểm.
Phương pháp chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt
Để chẩn đoán chính xác tình trạng phì đại tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ khai thác những triệu chứng lâm sàng về tình trạng rối loạn tiểu tiện của người bệnh thông qua việc hỏi bệnh. Sau hỏi bệnh, người bệnh sẽ được tiến hành thăm khám trực tràng nhằm đánh giá tình trạng tuyến tiền liệt. Khi bị phì đại tiền liệt tuyến, bác sĩ thăm khám qua trực tràng sẽ thấy những đặc điểm này ở tiền liệt tuyến, cụ thể:(1)
- Kích thước to
- Ranh giới rõ
- Mật độ chắc
- Bề mặt nhẵn
- Khi ấn vào, người bệnh có cảm giác đau tức
Những xét nghiệm lâm sàng sẽ hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán xem người bệnh có phải đang bị phì đại tuyến tiền liệt hay không và mức độ bệnh như thế nào.
Siêu âm
Siêu âm là phương pháp cận lâm sàng, thường được áp dụng trong quá trình khám phát hiện u xơ tuyến tiền liệt. Siêu âm đánh giá thể tích tuyến tiền liệt có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi u xơ tuyến tiền liệt.
Ưu điểm của phương pháp cận lâm sàng này là không gây sang chấn, quá trình thực hiện nhanh, chính xác, mang lại hiệu quả cao. Siêu âm tiền liệt tuyến hỗ trợ bác sĩ như:
- Đánh giá thể tích tuyến tiền liệt, từ đó đưa ra hướng điều trị thích hợp.
- Đánh giá tình trạng nhu mô tuyến tiền liệt nhằm hỗ trợ chẩn đoán phân biệt với bệnh áp xe hay ung thư tuyến tiền liệt.
- Đánh giá các biến chứng do u xơ tuyến tiền liệt gây ra tại bàng quang, đường dẫn niệu như sỏi, giãn niệu quản, giãn đài bể thận…
- Đánh giá giai đoạn bệnh, kết quả phẫu thuật qua việc đo lượng nước tiểu tồn dư.
- Đánh giá những bệnh kết hợp khác của đường niệu như u bàng quang, sỏi thận…
- Xác định khối lượng, hình dạng, mật độ của tiền liệt tuyến, theo quy ước 1cm³ thể tích = 1g trọng lượng tuyến.
- Xác định lượng nước tiểu tồn dư theo đơn vị thể tích ml.
Những phương pháp siêu âm tuyến tiền liệt gồm có siêu âm phía trên xương mu, siêu âm qua đường trực tràng, siêu âm qua đường tầng sinh môn, siêu âm bằng cách đưa đầu dò qua niệu đạo và siêu âm màu Doppler.
Chụp X-quang hệ tiết niệu
Kết quả chụp X-quang sẽ cho bác sĩ thấy:
- Sự thay đổi bất thường về cấu trúc giải phẫu của đường tiểu do tình trạng phì đại tiền liệt tuyến gây ra.
- Mức độ lồi vào trong lòng bàng quang của khối u tiền liệt tuyến.
- Đánh giá chức năng của 2 bên thận và tình trạng niệu đạo trong các biến chứng kèm theo như sỏi, dị tật…
Các thăm dò niệu động học
Đây là xét nghiệm được áp dụng để đo áp lực và chức năng của bàng quang. Thăm dò niệu động học hỗ trợ đánh giá áp lực bên trong bàng quang, hiệu quả của sự co bóp bàng quang. Xét nghiệm này được chỉnh định thực hiện trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ người bệnh có sự bất thường về bàng quang hơn là phì đại tiền liệt tuyến. Ngoài những xét nghiệm trên, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm khác, cụ thể:
- Định lượng PSA và PAP: Xét nghiệm này được thực hiện nhằm giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt giữa phì đại tiền liệt tuyến và ung thư tiền liệt tuyến.
- Chụp niệu đạo ngược dòng: Xét nghiệm được thực hiện để giúp bác sĩ kiểm tra người bệnh có bị hẹp niệu đạo hay không.
- Xét nghiệm vi khuẩn: Những xét nghiệm vi khuẩn sẽ được tiến hành như cấy nước tiểu, làm kháng sinh đồ.
- Xét nghiệm sinh thiết, scanner, chụp cộng hưởng từ…
Không phải người bệnh nào cũng cần thực hiện tất cả những xét nghiệm trên. Việc lựa chọn phương pháp xét nghiệm sẽ được bác sĩ dựa theo tình trạng bệnh của mỗi người bệnh và cơ sở vật chất tại nơi thăm khám. Trong đó, siêu âm tiền liệt tuyến là quan trọng nhất, không thể thiếu trong quá trình chẩn đoán tình trạng u xơ tiền liệt tuyến.
6 cách điều trị phì đại tuyến tiền liệt
1. Sử dụng thuốc
Tùy vào kích thước của tuyến tiền liệt, độ tuổi, sức khỏe và mức độ khó chịu do triệu chứng gây ra, người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng thuốc phù hợp. Các loại thuốc chữa trị phì đại tiền liệt tuyến gồm:(2)
- Nhóm ức chế alpha: Loại thuốc thường dùng là alfuzosin và tamsulosin. Thuốc giúp làm giãn những cơ trơn của tiền liệt tuyến và bàng quang.
- Chất ức chế phosphodiesterase-5: Loại thuốc thường sử dụng là tadalafil. Nhóm thuốc này được sử dụng chủ yếu để điều trị rối loạn cương dương. Tuy nhiên, gần đây, thuốc cũng được dùng để giảm những triệu chứng của đường tiết niệu. Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách làm giãn cơ trơn trong đường tiểu dưới.
- Chất ức chế 5-alpha reductase: Thuốc thường được sử dụng gồm dutasteride và finasteride. Nhóm thuốc này giúp hạn chế sự sản xuất DHT. Đây là chất tích tụ trong tuyến tiền liệt khi tuyến phì đại.
- Kết hợp thuốc: Việc phối hợp nhiều loại thuốc mang lại hiệu quả điều trị cao hơn so với việc chỉ dùng một loại thuốc. Người bệnh có thể được chỉ sử dụng kết hợp những loại thuốc finasteride và doxazosin, dutasteride và tamsulosin, nhóm ức chế alpha và antimuscarinic.
2. Phẫu thuật mở
Trong phẫu thuật mở, người bệnh mắc u xơ tuyến tiền liệt có trọng lượng lớn hơn 70g, sỏi hay túi thừa bàng quang sẽ được chỉ định loại bỏ thông qua vết mổ trên cơ thể. Những biến chứng có có thể xuất hiện khi áp dụng phương pháp điều trị này là nhiễm khuẩn, chảy máu, hẹp cổ bàng quang, tiểu không tự chủ, phóng tinh ngược dòng.
3. Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua đường nội soi (TURP)
Đây là phương pháp phẫu thuật tuyến tiền liệt được áp dụng cho bệnh nhân đang ở giai đoạn 2, u nặng khoảng 60 – 70g. Ưu điểm của phương pháp này là ít xâm lấn, vết thương nhanh lành, người bệnh có thể sớm đi tiểu theo đường tự nhiên. Một số biến chứng của TURP là thương tổn cơ thắt ngoài dẫn tới tiểu không tự chủ, chảy máu, áp-xe bàng quang, hẹp niệu đạo, rối loạn cương dương… (3)
4. Phẫu thuật rạch tuyến tiền liệt qua ngả niệu đạo (TUIP)
Phẫu thuật này được chỉ định khi người bệnh có tuyến tiền liệt nhỏ hoặc có vấn đề sức khỏe không thể thực hiện các phương pháp phẫu thuật khác. Bác sĩ sẽ dùng ống nội soi đưa vào niệu đạo, cắt 1 hoặc 2 đường rãnh nhỏ tại cổ bàng quang, giúp nước tiểu lưu thông trong niệu đạo dễ dàng hơn. Các biến chứng của phương pháp phẫu thuật này là són tiểu, phóng tinh ngược…
5. Tiêu hủy u xơ bằng kim qua đường niệu đạo (TUNA)
Trong phương pháp phẫu thuật này, năng lượng tần số sóng vô tuyến được dùng để đốt nóng, phá hủy những mô tuyến tiền liệt dư thừa ngăn dòng nước tiểu. Phương pháp phẫu thuật TUNA thường không cần gây mê toàn thân, có thể áp dụng cho người bệnh ngoại trú.
6. Cắt u xơ tiền liệt tuyến bằng laser
Tia laser với năng lượng cao được dùng trong phẫu thuật để phá hủy những mô tuyến tiền liệt phát triển bất thường. Liệu pháp laser giúp cải thiện những triệu chứng bệnh phì đại tuyến tiền liệt ngay lập tức, ít có tác dụng phụ hơn so với những phương pháp khác. Cắt u xơ tiền liệt tuyến bằng laser thường được chỉ định cho người bệnh dùng thuốc chống đông máu. (4)
Lưu ý sau khi điều trị bệnh
Điều trị bằng thuốc
Người bệnh cần kiểm soát tốt sức khỏe sau khi điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng thuốc. Trong sinh hoạt hàng ngày, bạn nên lưu ý những điều sau:
- Hạn chế sử dụng thuốc thông mũi hay kháng histamin
- Hạn chế sử dụng thức uống vào buổi tối
- Hạn chế caffeine, rượu
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
- Tránh nhịn tiểu
- Đi tiểu đều đặn
- Thường xuyên tập thể dục
Điều trị phẫu thuật
Sau phẫu thuật, người bệnh cần có một chế độ chăm sóc phù hợp nhằm hỗ trợ cơ thể phục hồi tốt nhất:
- Lưu ý giữ vệ sinh tốt nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng và sinh hoạt theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi; hạn chế các món cay nóng, nhiều chất béo, nội tạng động vật, các thức uống chứa nhiều chất kích thích…
Tham khảo: Phì đại tuyến tiền liệt nên ăn gì?
- Tránh đi xa bằng xe đạp, xe máy.
- Trong khoảng 3 tháng đầu sau phẫu thuật, người bệnh nên kiêng quan hệ tình dục.
- Sau 3 tháng, người bệnh cần đi tái khám. Nếu không có vấn đề gì, bạn có thể quay trở lại sinh hoạt bình thường.
Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu của Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.
Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, ThS.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, ThS.BS Nguyễn Tân Cương, ThS.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…
Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận và đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu. Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao. Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý Nam khoa.
Để đặt lịch khám và phẫu thuật tuyến tiền liệt với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:
- Gọi tổng đài 0287 102 6789 (TP HCM) hoặc 1800 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn khám bệnh riêng với chuyên gia, thông qua nhân viên chăm sóc khách hàng.
- Đăng ký hẹn khám bệnh với bất kỳ bác sĩ nào mà mình tin tưởng tại đường link: https://tamanhhospital.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
- Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh
- Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.
Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, quá trình điều trị bệnh tương đối phức tạp và tốn kém. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về những biến chứng có thể gặp phải trước khi tiến hành các phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt.
