Plastic là vật liệu quen thuộc và được sử dụng khá phổ biến để phục vụ cho các hoạt động sản xuất công nghiệp. Vậy thực chất plastic là gì? Có những loại nhựa plastic nào? Plastic có độc hại hay không? Tất cả những thắc mắc này sẽ được chúng tôi trả lời chi tiết trong bài viết dưới đây, hãy tham khảo.
Plastic là gì? Nhựa plastic là gì?
Chất liệu plastic là gì? – Plastic hay còn gọi là nhựa dẻo là loại polymer tổng hợp hoặc bán tổng hợp, có tính chất dẻo, dễ đúc và dễ tạo hình trong điều kiện nhiệt độ áp suất cao. Nhựa cũng có đa dạng màu sắc khác nhau và chúng được sử dụng để chế tạo ra nhiều loại dụng cụ, vật liệu đáp ứng nhu cầu, đời sống của con người.
Nhựa plastic được phát minh bởi Alexander Parkers năm 1862. Loại nhựa này được Alexander Parkers chế tạo từ 2 thành phần chính là formaldehyde và phenol. Cho đến nay, rất nhiều nhà sản xuất và sáng chế đã cho ra đời các sản phẩm nhựa plastic mới dựa trên nền tảng ban đầu này.
Hiện các sản phẩm làm từ nhựa plastic được sử dụng vô cùng rộng rãi, từ đồ dùng nội thất, nhà bếp, dụng cụ học tập cho đến thiết bị y tế,…. Tuy nhiên, chính bởi vì sự tiện dụng cùng mức giá thành rẻ mà rác thải từ plastic này đã trở thành mối lo ngại của nhiều quốc gia. Bởi tốc độ phân hủy của chúng vô cùng chậm và gần như là không phân hủy được trong thời gian ngắn. Điều này gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nặng nề đến sự sống còn của nhiều loài sinh vật trên Trái Đất.
Nhựa plastic được làm từ gì?
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại nhựa, và mỗi loại lại có những thành phần khác nhau. Tuy nhiên, thành phần chính của các loại nhựa plastic này thường bao gồm các loại polyme hữu cơ, kết hợp với nitơ, lưu huỳnh, oxy, cacbon,…
Tùy thuộc vào từng loại nhựa mà sẽ có các thành phần và chất liệu nhựa khác nhau. Khi sản xuất, các loại nhựa này thường sử dụng phương pháp làm nóng chảy hoặc dùng các phản ứng hóa học. Có loại nhựa có thể tái chế và làm nóng chảy để tạo ra sản phẩm mới. Nhưng cũng có loại nhựa không thể tái chế và chỉ được sử dụng duy nhất 1 lần.
Ngoài ra, ngày nay người ta còn độn thêm các chất chống cháy để giảm tính cháy của vật liệu. Chất độn thường sử dụng là các loại khoáng như chất phụ gia, đá phấn,…
Tính chất và đặc điểm của nhựa plastic là gì?
Dưới đây là một số đặc điểm và tính chất cơ bản của nhựa plastic:
Đặc tính về cơ học
Đặc tính cơ học có liên quan trực tiếp đến sự xê dịch hoặc phá vỡ của nhựa plastic do những thay đổi về cơ tính giống như việc áp dụng cho 1 số tải trọng. Tính chất cơ học sẽ phụ thuộc trực tiếp vào nhiệt độ, lực và thời gian tải được áp dụng. Và nó cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các tia cực tím khi sử dụng bên ngoài.
Về tính chất vật lý
Tính chất vật lý của nhựa plastic chính là những chỉ số như trọng lượng riêng, khả năng hấp thụ độ ẩm và chỉ số khúc xạ. Khối lượng riêng của nhựa phụ thuộc vào mối liên kết của các chất polymer hoặc khả năng xử lý nhiệt và cơ của nhựa plastic.
Về tính chất hóa học
Nhựa plastic có đặc tính là chống lại sự ăn mòn hóa học, chống đỡ tình trạng rạn nứt, sứt mẻ, chống chịu với sự thay đổi của môi trường. Khi 1 chất dẻo tiếp xúc trực tiếp với hóa chất thì sẽ không thấy hiện tượng rạn nứt, thay đổi vẻ bên ngoài, kích thước hay sức nặng của chất dẻo.
Đặc tính về nhiệt
Đặc tính về nhiệt sẽ bao gồm khả năng chịu nhiệt hay khả năng cháy. Nhựa nhiệt dẻo thường có hệ số lớn hơn độ giãn nở nhiệt cùng khả năng cháy. Đồng thời, nó còn nhỏ hơn độ dẫn nhiệt hoặc nhiệt lượng nhỏ hơn các vật liệu khác như kim loại.
Về tính chất điện từ
Tính chất điện từ hay còn gọi là từ tính, bao gồm tính dẫn điện, tính cách điện và khả năng cách điện. Do tính chất cách điện tốt của chúng mà nhựa plastic đã được sử dụng rất nhiều trong các ngành nghề khác nhau.
Có những loại nhựa plastic nào?
Hiện nay, trên thị trường có 2 loại nhựa plastic đang được sử dụng khá phổ biến đó là nhựa nguyên sinh và nhựa tái sinh. Cụ thể:
Nhựa nguyên sinh
Nhựa nguyên sinh hay Virgin plastic là gì? Đây là loại nhựa nguyên sinh, là sản phẩm được chế tạo từ dầu mỏ chưa qua sử dụng. Loại nhựa này có độ tinh khiết cao và không chứa các chất tẩy trắng, phụ gia. Cũng bởi vì lý do này mà nhựa nguyên sinh được bán trên thị trường với mức giá khá cao.
Mặt khác, nhựa nguyên sinh cũng khá an toàn nên chủ yếu được sử dụng cho các sản phẩm có giá trị hoặc cần độ an toàn cao như thiết bị y tế, ống kim tiêm, dược phẩm,…
Nhựa tái sinh
Nhựa tái sinh là loại nhựa được tái chế từ loại nhựa nguyên sinh hoặc tái sinh từ chính nó. Loại nhựa này cần phải trải qua nhiều công đoạn sản xuất cùng các quy trình khác nhau. Quy trình sản xuất thường mất rất nhiều thời gian, bởi phải xử lý nguồn nhiên liệu phức tạp từ các sản phẩm cũ thành sản phẩm mới.
Tuy nhiên, do nguồn nhiên liệu rẻ nên giá thành của các sản phẩm nhựa tái sinh rất rẻ. Vì vậy, độ tinh thiết và độ an toàn của nhựa tái sinh không thể bằng nhựa nguyên sinh được.
Nhựa plastic có độc hại không? Ứng dụng từng loại
Hiện nay, nhựa plastic được ứng dụng vô cùng rộng rãi trong cuộc sống. Tuy nhiên, mức độ an toàn và độc hại của mỗi loại nhựa plastic là khác nhau và được in rõ trên bao bì sản phẩm. Vì vậy, chúng thường được ký hiệu bằng số hoặc chữ nằm giữa biểu tượng tái chế. Và dưới đây là phân loại mức độ độc hại và ứng dụng của từng loại nhựa mà bạn nên biết.
Số 1 – PET
Pet plastic là gì? – Pet plastic là loại nhựa được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, ứng dụng làm sản phẩm gia dụng. Chúng thường được sử dụng để sản xuất chai đựng nước lọc, nước khoáng, bao bì sản phẩm hay ống hút,….
Các sản phẩm nhựa có ký hiệu PET sẽ chỉ sử dụng được 1 lần duy nhất và nếu chúng ta tái sử dụng nhiều lần có thể làm tăng nguy cơ hòa tan các kim loại nặng có trong nhựa. Bởi điều này có thể làm thay đổi cấu trúc hóa học và gây ra khả năng mất cân bằng hormone trong cơ thể người, tăng khả năng ung thư.
Số 2 – HDP
HDP là loại nhựa được dùng để chế tạo bình nhựa cứng, nên không tạo ra chất độc hại và được đánh giá là độ an toàn cao nhất trong các loại nhựa. Bên cạnh đó, loại này còn được sử dụng để chế tạo túi nhựa cùng các vật liệu cách nhiệt hoặc ống nhựa.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu năm 2011 đã chỉ ra, hầu hết các sản phẩm nhựa đều sinh ra hóa chất estrogen bao gồm cả HDPE. Hóa chất có hoạt động estrogen EA đang bị nghi ngờ là gây ra những vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là ở liều thấp với động vật có vú và thai nhi. Tiếp xúc với EA có thể làm thay đổi cấu trúc tế bào của con người và tạo ra nguy hiểm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Số 3 – PVC
PVC là loại nhựa có đặc tính mềm dẻo và thường được sử dụng để sản xuất vỏ bọc các loại cáp mạng, cáp điện, áo mưa, bao bì thực phẩm, đồ chơi cùng 1 số sản phẩm khác. Bên cạnh đó, nhựa PVC còn được sử dụng khá phổ biến để làm các đồ gia dụng và những sản phẩm trong xưởng nội thất.
Tuy nhiên, trong nhựa PVC có chứa 2 loại hóa chất là chì và DEHP có khả năng thải ra chất độc hại ở nhiệt độ cao. Những hóa chất có trong nhựa PVC có thể làm gián đoạn hệ thống nội tiết của động vật hoang dã, gây ung thư tinh hoàn, giảm số lượng tinh trùng và gây vô sinh ở 1 số loài như cá voi, gấu Bắc cực, hươu, ếch, rái cá,…
Vì vậy, các nhà khoa học cũng tin rằng phthalate cũng có thể gây ra những tác hại tương tự ở con người. Do vậy, chỉ nên sử dụng nhựa PVC để đựng những loại đồ ăn uống dưới 81 độ C.
Số 4 – LDPE
LDPE là loại nhựa dẻo và được sử dụng phổ biến để làm các loại hộp thức ăn đông lạnh, vỏ bánh, hộp mì,… Loại nhựa này không thể sử dụng trong môi trường có nhiệt độ cao, bởi chúng có khả năng giải phóng ra chất độc hại. Tuy nhiên, nếu sử dụng ở nhiệt độ phòng hoặc nhiệt độ thấp thì nó vẫn rất an toàn và có thể tái sử dụng nhiều lần.
Số 5 – PP
PP là loại nhựa màu trắng và gần như là trong suốt, với độ bền cao và chịu được nhiệt độ hơn 100 độ C, quay được trong lò vi sóng. Vì vậy chúng thường được sử dụng để làm bao bì như cốc đựng sữa chua, siro, cốc cafe và có thể tái sử dụng.
Số 6 – PS
Nhựa PS là loại nhựa có giá thành rẻ và thường được sử dụng để làm các loại cốc nước, hộp đồ thức ăn nhanh. PS có khả năng chịu nhiệt, nhưng không nên quay trong lò vi sóng, bởi nó có thể giải phóng các chất độc hại ở nhiệt độ cao. Hơn thế, nhựa PS có chất kiềm khá mạnh nên không thích hợp để sử dụng để đựng các loại thực phẩm trong thời gian dài.
Số 7 – PC
Nhựa PC được đánh giá là loại nhựa nguy hiểm nhất với khả năng gây ung thư cao. Vì vậy, nhựa PC chỉ được dùng trong công nghiệp để sản xuất các loại vỏ điện thoại, máy tính,…. Loại nhựa này cũng không được các chương trình tái chế nhựa chấp nhất.
Ảnh hưởng tiêu cực của rác thải nhựa plastic đến môi trường
Nhờ sự tiện lợi và có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực cùng mức giá thành rẻ mà nhựa plastic đã bị lạm dụng sản xuất 1 cách tràn lan. Điều này đã gây ra tình trạng rác thải nhựa đang ở mức báo động, và tác hại mà chúng gây ra cho môi trường là không hề nhỏ.
Khó phân hủy
Rác thải từ nhựa rất khó bị phân hủy trong điều kiện môi trường tự nhiên. Mỗi loại chất nhựa sẽ có số năm phân hủy khác nhau với thời gian dài, có thể lên tới hàng trăm năm. Các loài động vật khi ăn nhầm phải các loại rác thải nhựa thì có thể bị chết hoặc dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng làm mất cân bằng sinh thái tự nhiên.
Ô nhiễm môi trường
Rác thải nhựa nếu không được xử lý đúng cách thì có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí và môi trường nước:
- Khi ta đốt rác thải nhựa sẽ làm sinh ra chất độc đi-ô-xin, và furan gây ô nhiễm không khí và nó có thể gây ngộ độc, ảnh hưởng đến tuyến nội tiết và giảm khả năng miễn dịch, gây ung thư ở người cũng như động vật.
- Khi chôn lấp rác thải nhựa nó sẽ khiến cho đất không còn giữ được nước, chất dinh dưỡng, ngăn cản quá trình không khí đi qua đất gây nên những tác động xấu tới sự sinh trưởng của cây trồng. Hơn thế, nó còn có thể làm ô nhiễm nguồn nước và gây ra cái chết của các vi sinh vật có lợi cho đất, và cây dưới lòng đất.
- Tại các điểm du lịch, rác thải nhựa đã gây ra tình trạng ô nhiễm trắng làm ảnh hưởng trực tiếp đến không gian thư giãn, sống và nghỉ ngơi của con người.
Một số thuật ngữ khác liên quan đến plastic
Ngoài thuật ngữ plastic là gì thì cũng có 1 số thuật ngữ khác liên quan đến plastic thường được sử dụng như:
ABS plastic là gì?
ABS plastic có tên đầy đủ là Acrylonitrin Butadien Styren plastic, có công thức hóa học là C8H8· C4H6·C3H3N. Ở trạng thái đầu tiên thì hạt nhựa ABS là 1 trong những hạt nhựa nguyên sinh và không lẫn tạp chất nào. Đây cũng là sự lý giải cho 1 trong những câu hỏi nhựa ABS nguyên sinh là gì của rất nhiều bạn đọc.
In Plastic là gì?
In plastic là việc phủ lớp màng mỏng plastic lên bề mặt giấy giúp bảo quản giấy tốt hơn. Nhờ có lớp màng bảo vệ này mà các giấy tờ có thể giữ gìn được lâu hơn và mực không bị phai màu. Khi in, ép plastic thì các giấy tờ quan trọng sẽ không còn ngại nắng mưa mà luôn được bảo vệ khả năng định hình tốt nhất.
Ảnh ép plastic là gì?
Ảnh ép plastic là việc sử dụng máy ép nhựa plastic để ép những tấm ảnh, tạo ra lớp màng ép cực mỏng lên 2 mặt nhằm bảo vệ tấm ảnh. Tấm nhựa chịu nhiệt sau khi để nguội sẽ cứng lại và bám chặt lấy ảnh nhằm ngăn chặn bức ảnh tiếp xúc với không khí.
Shrink plastic là gì?
Shrink plastic là loại nhựa vô cùng đặc biệt, có thể vẽ hoặc in lên sau đó làm co lại bằng nhiệt độ cao, thành phẩm tạo ra là những sản phẩm nhựa cứng vô cùng đẹp mắt và đa dạng.
Straw wheat plastic là gì?
Straw wheat plastic hay còn gọi là nhựa sinh học lúa mạch là loại nhựa được tạo nên từ sự kết hợp của nhựa PP và thân cây lúa mì (lúa mạch). Đây là loại nhựa được sử dụng để tạo ra các loại vật liệu bao bì thân thiện với môi trường. Do được giảm dần hàm lượng nhựa thông thường và tăng thêm 1 loại polymer có khả năng tự phân hủy sinh học.
Single use plastic là gì?
Single-use plastic là loại nhựa sử dụng 1 lần, nên nó chỉ được sử dụng 1 lần trước khi bị vứt đi hoặc tái chế. Các sản phẩm sử dụng chủ yếu loại đồ nhựa này là ống hút, túi nhựa, chai nhựa, màng bọc thức ăn,….
Tritan plastic là gì?
Tritan plastic là loại nhựa tổng hợp thuộc mã nhựa số 7 không chứa BPA – chất gây ung thư và gây ra các bệnh hiểm nghèo khác. Loại nhựa này có nguồn gốc tự nhiên và cũng được đánh giá là một trong những loại nhựa an toàn nhất hiện nay.
Biodegradable plastic là gì?
Biodegradable plastic hay còn gọi là nhựa sinh học. nó là sự kết hợp của 1 nhóm các nguyên vật liệu khác nhau và được chia làm 3 nhóm chính:
- Nhóm 1: Bio-based plastic là nhựa có nguồn gốc sinh học
- Nhóm 2: Biodegradable plastic là nhựa phân hủy sinh học
- Nhóm 3: Bio-based and biodegradable plastic là loại nhựa có nguồn gốc sinh học và nó có thể phân hủy sinh học.
Eco plastic là gì?
Eco plastic là loại gỗ nhựa sinh thái, sản phẩm là thành quả của sự kết hợp giữa các nguyên liệu như nhựa, gỗ và 1 vài chất phụ gia khác. So với gỗ công nghiệp và gỗ tự nhiên thì loại gỗ nhựa sinh thái là sản phẩm hoàn toàn mới và được nhiều nơi lựa chọn sử dụng.
Fibeglass reinfored plastic là gì?
Fiber reinforced plastic là gì? -Fibeglass Reinfored Plastic là loại bọc nhựa cốt sợi thủy tinh, hay còn gọi là bọc nhựa composite. Loại này thường được trang bị tại các công trình có bề mặt lớn. Chẳng hạn như bể chứa hóa chất cỡ lớn tại các nhà máy hóa chất.
Engineering plastic là gì?
Engineering plastic là hạt nhựa kỹ thuật, nó là sự kết hợp giữa nền nhựa truyền thống như PC, ABS, PP,… cùng với các chất gia cường như carbon dẫn điện, hạt thủy tinh,…. Điểm nổi bật nhất của loại hạt nhựa kỹ thuật là khả năng đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm cuối trong 1 nguyên liệu chuyên biệt duy nhất.
Bài viết trên đây chúng tôi đã thông tin đến các bạn về plastic là gì, độ an toàn cũng như cách sử dụng của chúng. Đồng thời có được cái nhìn tổng quan nhất về vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa để bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe và cuộc sống của chính chúng ta.
