Sông Đáy ở đâu?
Sông Đáy là dòng sông chảy từ hướng tây Hà Nội, xuyên thẳng qua tỉnh Hà Nam rồi thành ranh giới giữa Ninh Bình và Nam Định trước khi đổ ra biển đông tại cửa Đáy. Con sông chảy đi đôi bên hữu ngạn hạ lưu sông Hồng.
Sông Đáy là 1 trong các dòng sông dài ở miền Bắc Việt Nam, và là dòng sông chính của lưu vực sông Nhuệ – Đáy ở hướng tây nam vùng châu thổ sông Hồng. Dòng chảy sông Đáy từ Vân Đình đến hạ lưu là con phố thủy đất nước, riêng đoạn từ thành phố Ninh Bình đến cửa Đáy là con phố thủy đất nước nổi trội quan trọng.
Trong lưu vực sông Đáy có khá nhiều sông khác như sông Tích, sông Nhuệ, sông Bùi, sông Bôi, sông Lạng, sông Hoàng Long, sông Sắt, sông Vạc, sông Nam Định, ảnh hưởng tới nhau nên đã được đầu tư và quy hoạch thủy lợi chung vào hệ thống sông Đáy.
Nguồn gốc sông Đáy
Sông Đáy là dòng sông chảy qua các tỉnh thành vị trí miền Bắc như: Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình và Nam Định.
Với chiều dài khoảng 240 km và lưu vực (cùng với phụ lưu sông Nhuệ) hơn 7.500 km², thượng nguồn sông Đáy thuộc xã Trung Châu, huyện Đan Phượng, Hà Nội.
Những dòng sông chảy trong lưu vực sông Đáy: sông Tích, sông Nhuệ, sông Bùi, sông Bôi, sông Lạng, sông Hoàng Long, sông Sắt, sông Vạc, sông Nam Định. Vì các dòng sông đều ảnh hưởng tới nhau nên đã được đầu tư và quy hoạch thủy lợi chung vào hệ thống sông Đáy.
Tính chất dòng chảy sông Đáy
Sông Đáy sánh vai cùng 4 dòng sông: Hồng – Đà – Lô – Cầu là năm dòng sông dài nhất ở miền Bắc Việt Nam.
Ở thượng nguồn, lưu lượng của sông không bình thường nên mùa mưa thì lũ quét cùng các khúc lượn quanh co nên dễ tạo nên các ghềnh nước lớn. Tới mùa khô thì lòng sông có chỗ cạn nên thượng lưu sông Đáy thuyền bè không qua lại được. Đoạn hạ nguồn từ thị trấn Vân Đình, Ứng Hòa, Hà Nội tới cửa Đáy đã được công nhận là con phố sông cấp đất nước.
Sông Đáy khi xuôi tới Vân Đình lưu tốc hơi trễ nên có khả năng dịch rời bằng thuyền bè. Tới địa bàn huyện Mỹ Đức, dòng suối Yến – thủy lộ vào chùa Hương cũng chính là một nhánh của dòng sông này. Khi sông chảy vào thành phố Phủ Lý – Hà Nam thì dòng sông Nhuệ góp nước từ phía tả ngạn.
Qua sông Bôi bên hữu ngạn từ miền núi tỉnh Hòa Bình và Ninh Bình dòng nước lại dồn về tại ngã ba Gián Khẩu, cách thức Ninh Bình chừng 10 km về hướng Bắc với tên thường gọi sông “Gián Khẩu”. Phía bên tả ngạn có phụ lưu là sông Đào (sông Nam Định) và sông Vạc bên hữu ngạn.
Gần tới biển, sông Đáy chuyển hướng từ Tây Bắc-Đông Nam sang Đông Bắc-Tây Nam, và chảy ra vịnh Bắc Bộ ở Cửa Đáy, xưa gọi là cửa Đại An hay Đại Ác.
Những di tích lịch sử lịch sử tọa lạc thu mình bên dòng sông Đáy
- Miếu Hát ở Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Nội thờ Hai Bà Trưng.
- Đình Yên Sở ở xã Yên Sở, Hoài Đức, Hà Nội.
- Đình So ở xã Cộng Hòa, Quốc Oai, Hà Nội.
- Vân Đình là quê hương cụ nghè Dương Khuê, tiến sĩ năm 1868 triều Tự Đức.
- Chùa Hương trong vị trí Suối Yến, huyện Mỹ Đức.
- Kẽm Trống, một thắng cảnh độc lạ tạo nên bởi một đoạn sông và 2 bên bờ thuộc ranh giới 2 tỉnh Hà Nam và Ninh Bình.
- Dục Thúy Sơn ở thành phố Ninh Bình là danh thắng từ thời Trần gắn kèm với Trương Hán Siêu tọa lạc ở ngã ba sông Vân đổ dồn vào sông Đáy.
- Kim Sơn, vùng đất ven bờ biển Vị trí doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ năm 1828 cho đắp đê ngăn sóng biển để lập ra thôn, ấp mới.
- Cửa sông Đáy tọa lạc ở chính giữa khu dự phòng sinh quyển đồng bằng trung du sông Hồng.
- Cồn Nổi là quần đảo tọa lạc ở cửa sông Đáy, hiện đang rất được thành lập thành nơi du lịch tắm biển.
Những cây cầu bắc qua sông Đáy
- Cầu Phùng
- Cầu Yên Sở
- Cầu Sông Đáy trên Quốc lộ Thăng Long
- Cầu 72 trên đường tỉnh 423 (đường 72 cũ), giữa Vân Côn, Hoài Đức – Cộng Hòa, Quốc Oai
- Cầu Cù Sơn
- Cầu Tân Phú
- Cầu Mai Lĩnh
- Cầu Văn Phương
- Cụm cầu Hòa Viên, cầu Ba Thá sắt, cầu Ba Thá
- Cầu Phùng Xá
- Cầu Tế Tiêu
- Cầu Đục Khê trên đường ĐT.425 Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội
- Cầu Khả Phong
- Cầu Cấm Sơn
- Cầu Quế
- Cầu Hồng Phú
- Cầu Châu Sơn
- Cầu Đọ Xá
- Cầu Kiện Khê
- Cầu Treo Nam Công, nối làng Nam Công và làng Tân Hưng, Thanh Tân, Thanh Liêm, Hà Nam
- Cầu Bồng Lạng
- Cầu Khuất
- Cầu Non Nước
- Cầu Ninh Bình trên con phố sắt Bắc Nam
- Cầu Nam Bình trên tuyến cao tốc Bắc Nam
Một vài hình ảnh của dòng sông Đáy
Sông Đáy tại mỗi vị trí sẽ có các nổi biệt và khoảng trống khác biệt:
Chi lưu của sông Hồng, tách ra từ Hát Môn, ở giữa huyện Phúc Thọ và huyện Đan Phượng của thành phố Hà Nội. Sông Đáy dài 241 km, chảy qua thành phố Hà Nội, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình, rồi đổ ra vịnh Bắc Bộ. Lưu lượng của sông không bình thường nên mùa mưa thì lũ quét có thêm dòng sông quanh co uốn khúc nên dễ tạo nên các ghềnh nước lớn. Tới mùa khô thì lòng sông có chỗ cạn lội qua được nên thượng lưu sông Đáy thuyền bè không cần sử dụng được.
Xuôi tới Vân Đình thì lòng sông rộng ra, lưu lượng chậm lại nên có khả năng đi thuyền được. Khúc sông đây men tới vùng chân núi nên cảnh sắc hữu tình. Tới địa bàn huyện Mỹ Đức, sông Đáy đảm nhận dòng suối Yến (thủy lộ vào chùa Hương).
Vượt tới tỉnh Hà Nam khi sông chảy vào thị xã Phủ Lý thì dòng sông Nhuệ góp nước từ phía tả ngạn. Sông Đáy liên tiếp hành trình xuôi Nam đón sông Bôi (sông Hoàng Long) bên hữu ngạn từ miền núi tỉnh Hòa Bình và Ninh Bình dồn về tại ngã ba Gián Khẩu, cách thức thành phố Ninh Bình khoảng 10 km về hướng Bắc.
Qua khỏi Ninh Bình khoảng 20 km thì bên tả ngạn có phụ lưu là sông Đào (sông Nam Định) thêm nước. Gần tới biển, sông Đáy chuyển hướng từ Tây Bắc – Đông Nam sang Đông Bắc-Tây Nam rồi đổ ra vịnh Bắc Bộ ở Cửa Đáy, tọa lạc giữa hai huyện Kim Sơn của tỉnh Ninh Bình và huyện Nghĩa Hưng của tỉnh Nam Định, xưa có cách gọi khác là cửa Đại An hay Đại Ác.
Đoạn sông chảy giữa hai huyện Phúc Thọ và Đan Phượng còn sống sót tên thường gọi là sông Hát hay Hát Giang, là Vị trí Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa vào trong ngày xuân năm 40. Hiện nay, không ít làng, xã dọc 2 kè sông Đáy thờ Hai Bà Trưng và các nữ tướng của Hai Bà.
Và lẽ dĩ nhiên, đừng nên bỏ qua các khoảnh khắc hoàng hôn đang khoe mình bên dòng sông Đáy mỗi dịp chiều xuống.
Và dòng sông hiền hòa đó sẽ mãi chảy trôi qua từng dải đất trên mảnh đất nền Việt. Sẽ luôn luôn như thế, một hình ảnh hiền hòa như người mẹ hiền bồi đắp phù sa cho mỗi tấc đất, từng thớ thịt của đồng nội. Mãi yêu con sông Đáy của quê hương, của Tổ Quốc!
Chuyên Mục: Review Hà Nam
Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Khám phá dòng SÔNG ĐÁY được nói tới trong lời thơ của Tế Hanh
