Động cơ điện xoay chiều được phát minh vào những năm của thế kỷ 18, hoạt động dựa trên cơ chế quay của Roto và trục cố định Stato. Qua nhiều giai đoạn, cấu tạo của động cơ trong dụng cụ điện cầm tay đã có sự cải tiến. Đây cũng là hai bộ phận đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Đặc biệt đối với những dòng máy như máy khoan Bosch và máy khoan Makita. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 2 bộ phận Stato và Roto.
Tổng quan về stato
Stato là gì?
Trong cấu tạo của động cơ điện xoay chiều 1 pha, stato là phần tĩnh, có vai trò như một nam châm, tiếp nhận phần điện trường được truyền từ Roto do hoạt động chuyển động trên cuộn dây dẫn mà nó tạo ra. Các cuộn dây dẫn này được gọi là trường quanh co.
Cấu tạo Stato có gì đặc biệt?
Stato có cấu tạo gồm 2 bộ phận chính, đó là: dây dẫn và lõi thép.
- Phần lõi thép của stato có dạng hình trụ, gồm nhiều lá thép kỹ thuật điện chứa các gấp rãnh phía trong. Các lá thép này ghép cứng với nhau tạo thành những rãnh theo hướng của trục Stato.
- Dây quấn xung quanh Stato có thể được làm từ thép, nhôm hoặc đồng và được bọc lớp cách điện để giảm thiểu tác động khi làm việc. Dây quấn sẽ được nhúng bên trong lõi thép.
Nguyên tắc hoạt động của Stato
Stato đóng vai trò là thỏi nam châm hút từ trường, hỗ trợ động cơ hoạt động. Khi dòng điện được dẫn qua các cuộn dây quấn đặt bên trong lõi thép, nó sẽ tạo ra một lực cảm ứng điện từ để chuyển đổi từ năng lượng điện thành năng lượng cơ học.
Tổn thất nội bộ khi dòng điện truyền qua lõi thép, khiến cho nhiệt tỏa ra không khí xung quanh từ bề mặt cơ sở mỗi khi động cơ điện hoạt động. Vì vậy động cơ được thiết kế như một tấm tản nhiệt ở mặt ngoài của đế nhằm tăng diện tích tản nhiệt.
Cách quấn Stato
- Bước 1: Đo đạc kích thước
Dùng thước đo đạt kích thước phần lõi đáy và chiều dài của Stato. Kích thước thông dụng của đáy là 2cm và chiều dài là 6cm.
- Bước 2: Chế tạo khuôn quấn.
Khuôn càng mỏng thì khi quấn dây sẽ càng đẹp. Thông thường, khuôn quấn nên được làm từ nhôm hoặc sắt, với kích thước tùy vào kích thước Stato. Khi quấn cần trang bị thêm miếng ốp để quấn dây đồng.
- Bước 3: Cắt giấy.
Cắt 1 tờ giấy với kích thước hơn 2mm so với chiều dài Stato và chiều còn lại của tờ giấy sẽ gấp 3 lần so với số đo đáy. sau đó quấn nó dọc theo phần đáy, chú ý nhét phần giấy thừa bên trong Stato để lúc tra dây đồng vào sẽ dễ dàng hơn.
- Bước 4: Thực hiện quấn dây
Trước khi tiến hành, cần kẹp phần khuôn vào giữa 2 miếng vỏ, cố định dây đồng và chuẩn bị dụng cụ ê tô để việc quấn dây chặt hơn. Lưu ý, hạn chế quấn bằng tay vì dễ khiến dây quấn bị lỏng.
- Bước 5: Đưa dây quấn vào lõi thép
Di chuyển phần giấy thừa bên trong ra và từ từ đưa dây quấn vào. Làm tương tự với các bên còn lại là bạn đã hoàn tất quấn dây đồng vào trong lõi thép của Stato rồi.
Tổng quan về Roto
Roto là gì?
Roto là phần chuyển động trong hệ thống điện từ của động cơ điện. Lực tương tác giữa các cuộn dây và các từ trường điện tích tạo ra một mô men xoắn xoay quanh trục quay của Roto.
Cấu tạo của Roto
Gồm lõi thép, dây quấn và trục động cơ:
- Lõi thép sẽ gồm nhiều lá thép được nhúng trong lõi thép Stato gắn cứng lại với nhau. Mặt ngoài của lá thép được dập rãnh để quấn dây dẫn. Ở giữa lõi thép được dập lỗ để lắp trục động cơ.
- Trục động cơ được chế tạo từ thép.
Nguyên tắc hoạt động của Roto
Cuộn Stato sau khi tiếp nhận dòng điện chạy qua, sẽ sản sinh ra nguồn năng lượng làm quay từ thông của Roto. Từ thông này hoạt động sẽ tạo ra loại từ trường giữa các khe hở không khí của Stato và Roto. Nó quét qua các dây quấn trên lõi thép của Roto, làm xuất hiện các suất điện động trong dây quấn. Suất điện động này tác dụng với từ trường, tạo ra mô men lực quay và quyết định tốc độ quay nhanh chậm của Roto thông qua mô men lực.
Các loại Roto phổ biến
Đối với các loại động cơ cảm ứng
- Roto lồng sóc: Roto lồng sóc bao gồm các lá thép kỹ thuật điện ghép với nhau và các thanh dẫn cấu tạo từ nhôm hoặc đồng cách đều nhau, 2 đầu thanh dẫn này được chập bởi các vòng ngắn mạch. Đối với động cơ nhỏ, Roto được đúc thành 1 khối với vòng ngắn mạch, thanh dẫn, hệ thống làm mát với cánh quạt và cánh tản nhiệt.
- Roto dây quấn: Roto dây quấn được thiết kế như một thỏi nam châm, với các cực từ và các dây dẫn quấn quanh như dây quấn 3 pha stato. Dây quấn này có 3 đầu đấu với 3 vành trượt, gắn trục quay roto và bọc cách điện. 3 chổi than cố định cọ xát vào vành trượt để dẫn điện đến biến trở, làm điều chỉnh tốc độ động cơ. Dòng điện một chiều xuất phát từ điốt gắn bên ngoài trục quay roto sẽ tạo ra từ trường biến thiên, cung cấp năng lượng cho trường quay của cuộn dây và phần ứng stato.
Đối với động cơ điện xoay chiều
- Roto cực lồi: Rotor cực lồi gầm một trục thép chắc chắn với các rãnh chạy dọc bên ngoài xilanh, dây quấn bằng đồng chạy quanh cực từ, các vòng dây được quấn cách điện với nhau. Hai đầu nối của vành trượt thông qua chổi than, chạy dọc theo các vòng nối với nguồn điện một chiều. Dòng điện xoay chiều khi đi qua chổi than, biến thiên thành dòng điện một chiều.
- Roto cực ẩn:
Roto cực ẩn có dạng hình trụ, được làm từ thép rắn với các rãnh chạy song song trên cuộn roto. Tốc độ hoạt động của roto cực ẩn khoảng từ 1500 – 3000 vòng /phút. Với độ bền cơ học rất lớn, roto cực ẩn được sử dụng trong các nhà máy điện hạt nhân, nhiệt điện.
Đó là tất cả những thông tin mà Dụng Cụ Vàng tổng hợp về Stato và Roto. Hy vọng giúp bạn hiểu rõ hơn về Stato và Roto sau bài viết này.
Dụng Cụ Vàng – Siêu thị dụng cụ điện chuyên cung cấp các loại máy cưa, máy mài cầm tay, máy khoan, máy cưa cầm tay, cắt,… và các phụ kiện, thiết bị hỗ trợ cho ngành chế tác, gia công vật liệu trong sản xuất và xây dựng. Lựa chọn Dụng Cụ Vàng là nơi mua sắm, quý khách sẽ an tâm về chất lượng sản phẩm với cam kết chính hãng 100% cùng chính sách bảo hành dài hạn. Đồng thời, để nâng cao dịch vụ, chúng tôi còn đem đến cho quý khách nhiều chính sách khuyến mãi đặc biệt. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí ngay hôm nay!
