Có nhiều quan niệm và hiểu biết sai lầm về sự thụ tinh và quá trình mang thai ở con người. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp 21 sự thật về thụ tinh và một số trong số đó có thể làm bạn ngạc nhiên.
1. Thụ tinh là cuộc gặp gỡ thành công giữa trứng và tinh trùng
Sự thụ tinh xảy ra khi một tế bào tinh trùng “gặp gỡ” một tế bào trứng trong ống dẫn trứng. Sau đó, một tế bào mới được thụ tinh ra đời được gọi là hợp tử. Trong giai đoạn tiếp theo, hợp tử sẽ di chuyển xuống ống dẫn trứng và tiến vào tử cung của người phụ nữ.
2. Sự thụ tinh xảy ra trong ống dẫn trứng
Nhiều người cho rằng thụ tinh xảy ra trong tử cung hoặc buồng trứng, nhưng điều này là hoàn toàn không chính xác. Sự thụ tinh diễn ra trong ống dẫn trứng, kết nối buồng trứng với tử cung, cụ thể ở ⅓ ngoài vòi trứng.
Niêm mạc tử cung khi trứng di chuyển vào buồng tử cung đang ở giai đoạn phát triển đầy đủ nhất chuẩn bị cho trứng làm tổ.
Tuy nhiên, một ngoại lệ cho quy tắc này sẽ xảy ra với thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Trong trường hợp này, trứng và tinh trùng sẽ được thụ tinh và tạo phôi trong phòng labo. Phôi sẽ được nuôi cấy bên ngoài từ 2-5 ngày. Sau đó phôi sẽ được được chuyển vào buồng tử cung của người phụ nữ.
3. Trứng chỉ có thể “chờ” tinh trùng trong vòng 24 tiếng để thụ tinh
Sau khi trứng được phóng ra từ buồng trứng thì sẽ di chuyển đến đoạn ⅓ ống dẫn trứng để gặp tinh trùng. Nếu tinh trùng chưa xuất hiện, trứng có thể tồn tại để “chờ” từ từ 12-24 tiếng.
4. Tinh trùng có thể sống trong cơ thể phụ nữ tối đa 5 ngày
Trong môi trường tự nhiên thì tinh trùng chỉ có thể tồn tại trong vài chục giây. Tuy vậy trong cơ thể phụ nữ, tinh trùng có thể sống tới 5 ngày để đợi trứng rụng và chính vì lẽ đó tỷ lệ thụ thai của phụ nữ sẽ được tăng lên đáng kể.
5. Tinh trùng phải lần lượt vượt qua 3 chướng ngại vật để có thể gặp trứng thụ tinh
Để đi đến gặp trứng thì tinh trùng sẽ phải vượt qua hành trình vô cùng “khó khăn” với 3 chướng ngại vật từ ngoài vào trong lần lượt là lớp tế bào nang, màng trong suốt và màng tế bào của noãn.
6. Chỉ duy nhất 1 tinh trùng được chọn trong cuộc chiến với hàng trăm triệu tinh trùng khác
Thông thường trong một lần xuất tinh có hơn 250 triệu tinh trùng được xuất vào âm đạo. Tuy nhiên chỉ có một tinh trùng duy nhất gặp được trứng để thụ tinh. Đây thực sự là một chiến vô cùng cam go khi phần lớn tinh trùng bị chết trên đường đến gặp trứng, trong đó một lượng khác thì tràn ra ngoài âm đạo. Sau đó, chỉ một phần nghìn vượt qua được chất nhầy tử cung trong khi số khác bị giữ lại. Một phần tinh trùng sẽ bị các tế bào trong buồng tử cung tiêu diệt và khoảng một số ít đi được tới noãn. Cuối cùng chỉ có một tinh trùng hợp nhất được với noãn.
7. Tinh trùng có thể gặp được trứng thời gian nhanh nhất là 45 phút còn lâu nhất mất khoảng 2-3 ngày
Trong điều kiện thuận lợi nhất thì quá trình thụ tinh có thể diễn ra ngay khi tinh trùng gặp trứng tại vị trí ⅓ của vòi trứng và thời gian nhanh nhất sẽ là khoảng 45 phút và chậm là 12 tiếng.
Tuy nhiên trong trường hợp tinh trùng không gặp được trứng thì có thể phải đợi đến 2-3 ngày để đợi trứng rụng.
8. Trứng được thụ tinh trong tử cung
Vị trí làm tổ của phôi thai thường ở đáy tử cung. Nếu trứng làm tổ ở các vị trí thấp, đặc biệt là ở sát eo tử cung sẽ trở thành rau tiền đạo.
Niêm mạc tử cung khi trứng di chuyển vào buồng tử cung đang ở giai đoạn phát triển đầy đủ nhất để chuẩn bị cho trứng làm tổ (giai đoạn hoài thai).
9. Giới tính của thai được quyết định ngay khi thụ tinh
Giới tính di truyền của cá thể được quyết định ngay khi thụ tinh. Nếu tinh trùng mang nhiễm sắc thể giới tính X kết hợp với trứng thì thai nhi sẽ là bé gái (46, XX) và ngược lại nếu tinh tinh trùng mang nhiễm sắc thể giới tính Y thì sẽ thai sẽ là bé trai.
10 Thụ tinh nhân tạo – con đường tắt đưa tinh trùng đến gần trứng hơn
Thụ tinh nhân tạo (IUI) là phương pháp thụ tinh bằng cách bơm trực tiếp tinh trùng vào buồng tử cung của phụ nữ. Tinh trùng sẽ được chọn lọc một cách khắt khe để đảm bảo đạt chất lượng tốt nhất để bơm vào buồng tử cung của người vợ ở thời điểm rụng trứng.
Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này là làm giảm tối đa các tác động bất lợi của môi trường âm đạo và chất nhầy cổ tử cung để đặt tinh trùng ở vị trí gần trứng nhất để tăng cơ hội thụ tinh thành công.
Phương pháp này được chỉ định cho những cặp đôi gặp vấn đề về sinh sản như tinh trùng di động yếu, bệnh lý liên quan đến lạc nội mạc tử cung, vô sinh không rõ nguyên nhân,…
11 Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp tinh trùng thụ tinh với trứng trong ống nghiệm thay vì trong vòi tử cung
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là phương pháp hỗ trợ sinh sản được chỉ định cho các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn. Trong trường hợp này, tinh trùng và trứng sẽ được thụ tinh trong ống nghiệm thay vì trong vòi tử cung.
Nếu thụ tinh thành công sẽ tạo thành phôi và phôi sẽ được chuyển vào buồng tử cung của người vợ. Phôi sẽ làm tổ và phát triển thành thai nhi như quá trình thụ thai tự nhiên.
Phương pháp này có hai kỹ thuật chính là IVF cổ điển và IVF/ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương trứng).
12. Quá trình thụ tinh không xảy ra, ngay cả khi bạn rụng trứng
Rụng trứng là hiện tượng khi trứng trưởng thành được phóng ra từ một trong hai buồng trứng của người phụ nữ. Nếu đến kỳ rụng trứng mà không xuất hiện tế bào tinh trùng hay tinh trùng không thụ tinh thành công với trứng, thì trứng sẽ đơn giản di chuyển xuống ống dẫn trứng, qua tử cung và ra ngoài qua âm đạo. Sau đó, người phụ nữ sẽ có kinh nguyệt khoảng hai tuần sau khi niêm mạc tử cung bị bong ra.
Tuy nhiên cũng có một số lý do dẫn đến sự thụ tinh không thể xảy ra, trong đó có các nguyên nhân từ việc sử dụng thuốc tránh thai hoặc mắc các bệnh lý dẫn tới vô sinh. Nếu hai vợ chồng gặp khó khăn khi mang thai và đã cố gắng trong suốt hơn một năm (hoặc hơn sáu tháng nếu trên 35 tuổi), thì hãy ngay lập tức đến các trung tâm hỗ trợ sinh sản để được tư vấn và khám chữa kịp thời.
13. Quá trình thụ thai được tính từ lúc trứng bắt đầu thụ tinh cho tới khi phôi thai làm tổ trong tử cung
Quá trình thụ thai bắt đầu từ khi trứng bắt đầu thụ tinh với tinh trùng đến khi phôi thai làm tổ trong tử cung. Nếu thụ tinh thành công, thì 3-4 ngày sau trứng sẽ đi vào tử cung để tìm chỗ làm tổ. Trong quá trình đó, hợp tử sẽ phân bào và hình thành phôi nang.
Phôi nang sẽ di chuyển về phía tử cung trong khoảng thời gian tối đa là 3 ngày. Sau đó, phôi thai và nhau thai sẽ hình thành khi phôi nang bám vào tử cung.
Quá trình làm tổ thường mất 7 đến 10 ngày.
14. Thời điểm vàng quan hệ là 5 ngày trước rụng trứng và trong ngày rụng trứng
Bởi vì tinh trùng có thể sống trong cơ quan sinh dục nữ trong khoảng thời gian lâu nhất là 5 ngày, còn trứng chỉ có thể sống 1 ngày sau khi được phóng ra khỏi buồng trứng. Do vậy, thời điểm vàng cho các cặp vợ chồng quan hệ để dễ có thai nhất là 5 ngày trước rụng trứng và trong ngày rụng trứng.
15. Mang thai đôi khác trứng xảy ra khi hai trứng được phóng thích trong quá trình rụng trứng và cả hai đều được thụ tinh
Thông thường, chỉ có một quả trứng được giải phóng trong quá trình rụng trứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp buồng trứng đôi khi giải phóng hai quả trứng cùng một lúc. Sau đó, hai trứng có thể thụ tinh với hai tế bào tinh trùng riêng biệt. Mỗi trứng sẽ phát triển thành một phôi thai. Hiện tượng này được gọi là sinh đôi khác trứng.
Bởi vì chúng đến từ hai tế bào trứng riêng biệt và hai tế bào tinh trùng khác nhau, nên chúng đã giành được cùng một DNA. Tuy nhiên, giới tính của hai đứa trẻ có thể giống hoặc khác nhau.
Đặc biệt, các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IVF có thể làm tăng tỷ lệ đa thai (có từ 2 thai trở lên). Lý giải điều này là do các phương pháp điều trị sinh sản thường liên quan đến việc chuyển nhiều phôi vào tử cung cùng một lúc để tăng cơ hội mang thai. Ngoài ra, thuốc sinh sản cũng có thể dẫn đến nhiều hơn một quả trứng được giải phóng trong quá trình rụng trứng.
16. Mang thai đôi cùng trứng xảy ra khi trứng được thụ tinh tách ra
Hiện tượng sinh đôi cùng trứng xảy ra khi trứng sau khi được thụ tinh sẽ tách làm đôi trong giai đoạn hợp tử và sau đó phát triển thành 2 phôi. Bởi vì cả hai tế bào đều đến từ cùng một tế bào trứng và tế bào tinh trùng, cặp song sinh giống hệt nhau sẽ có cùng DNA, cùng giới tính và có ngoại hình gần như giống hệt nhau.
17. Thuốc tránh thai khẩn cấp và vòng tránh thai không phải là hình thức phá thai
Thuốc tránh thai hàng ngày và thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa hormone sinh dục nữ progestin, có tác dụng ngăn ngừa hiện tượng rụng trứng. Tuy nhiên trong trường hợp rụng trứng đã xảy ra thì ngay khi bạn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thì nó vẫn có khả năng ngăn trứng được thụ tinh làm tổ.
Vòng tránh thai là một dụng cụ nhỏ (thường có hình chữ T) được đặt vào lòng tử cung của phụ nữ có tác dụng ngăn cho tinh trùng gặp trứng và ngăn trứng làm tổ trong tử cung để phát triển thành bào thai. Hiệu quả của vòng tránh thai được kéo dài trong nhiều năm.
Như vậy thuốc tránh thai và vòng tránh thai chỉ có tác dụng ngăn hiện tượng thụ tinh chứ không phải là hình thức phá thai.
18. Mang thai ngoài tử cung là khi trứng được thụ tinh bên ngoài tử cung
Mang thai ngoài tử cung là tình trạng thai không làm tổ ở trong buồng tử cung mà lại nằm ở vị trí bên ngoài. Trong đó, các vị trí thai ngoài tử cung thường làm tổ ở vòi tử cung hoặc nằm ở buồng trứng, cổ tử cung hay ổ bụng, vòi tử cung,…
Mang thai ngoài tử cung là trường hợp khẩn cấp và cần điều trị kịp thời để ngăn ngừa những biến chứng có thể đe dọa đến tính mạng.
19. Xét nghiệm beta HCG thường được tiến hành để kiểm tra kết quả thụ thai của người phụ nữ
Sau khi cấy ghép xảy ra, nhau thai hình thành. Tại thời điểm này, cơ thể của bạn sẽ sản xuất hormone gonadotropin màng đệm của con người (hCG). Nồng độ hCG nên tăng gấp đôi cứ sau 2-3 ngày trong giai đoạn đầu của thai kỳ.
Bạn có thể kiểm tra bằng que thử với nước tiểu của mình, lưu ý nên thử thai vào buổi sáng vì khi đó lượng nước tiểu sẽ tập trung nhiều giúp quá trình kiểm tra dễ dàng hơn.
Ngoài ra, bạn có thể đến các cơ sở y tế để xét nghiệm máu và thông thường kết quả từ xét nghiệm máu sẽ có độ chính xác cao hơn.
20. Tuần 1 của thai kỳ được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng, không phải từ sự thụ tinh
Khi bạn phát hiện ra bạn có thai, bác sĩ hoặc nữ hộ sinh của bạn có thể tính tuổi thai của thai kỳ theo từng tuần. Hầu hết các em bé được sinh ra trong tuần 39 hoặc 40.
Nhiều người cho rằng tuổi thai bắt đầu từ lúc thụ tinh, trong đó tuần 1 là tuần bạn có thai, nhưng cách tính không phải như vậy. Tuần 1 thực sự được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng của bạn. Vì sự rụng trứng thường xảy ra vào khoảng 14 ngày sau ngày đầu tiên của bạn, nên việc thụ tinh thường diễn ra vào tuần thứ 3 của thai kỳ.
21. Từ tuần thứ 9 của thai kỳ, phôi thai được coi là bào thai
Sự khác biệt giữa phôi thai và thai nhi là tuổi thai. Cho đến cuối tuần thứ 8 của thai kỳ, trứng được thụ tinh được gọi là phôi. Về mặt y học, nó được coi như một bào thai từ đầu tuần thứ 9 trở đi.
Tại thời điểm này, tất cả các cơ quan chính đã bắt đầu phát triển và nhau thai đang đảm nhiệm nhiều quá trình như sản xuất hormone.
Mặc dù thụ tinh có vẻ như là một quá trình phức tạp, nhưng hiểu được rõ về nó có thể giúp các cặp vợ chồng trang bị kiến thức về quá trình thụ tinh, thụ thai và sự phát triển của thai nhi để có sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình làm cha mẹ.
Tham khảo bài viết từ https://www.healthline.com/health/where-does-fertilization-occur#first-week-of-pregnancy
Xem thêm:
15 cách tự nhiên cải thiện tình trạng vô sinh, hiếm muộn
Thời điểm vàng dễ thụ thai nhất là khi nào?
Căng thẳng tâm lý và vô sinh hiếm muộn
