Chắc hẳn chúng ta đã biết về sự đa dạng của các loại từ trong tiếng Việt, chính bởi sự đa dạng đó nên tạo ra được nhiều nghĩa của từ phong phú hơn. Tại bài viết dưới đây chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc về nội dung Từ ghép là gì? Có mấy loại từ ghép? Ví dụ minh họa cụ thể? Hi vọng các thông tin dưới đây của chúng tôi sẽ giúp bạn đọc có thêm thông tin về loại từ ghép này.
1. Từ ghép là gì?
Theo như sách giáo khoa tiếng việt nêu về định nghĩa của từ ghép thì từ ghép là từ được tạo thành có hơn hai tiếng và nó bổ nghĩa và làm thay đổi ngữ nghĩa phong phú hơn. Các tiếng tạo nên từ ghép khi đọc đều có nghĩa và đây cũng là một dạng từ phức đặc biệt được tạo nên từ những từ có mối liên hệ cùng nghĩa với nhau. Theo nguyên tắc thì chúng không nhất thiết phải giống nhau về vần thì mới được cho là từ ghép.
Chính vì từ ghép là một loại cấu tạo của từ phức và kết hợp với từ láy nên sẽ mang lại cho câu văn và cho cách diễn đạt của người nói và người viết diễn đạt chính xác và sinh động sự vật, sự việc,…. Nếu từ đơn được hình thành từ một tiếng có nghĩa, thì từ phức là loại từ gồm hai tiếng trở lên tạo thành và có nghĩa.
Như chúng ta đã biết Tiếng Việt, từ phức được tạo thành bằng hai phương thức đó là ghép từ và láy và từ ghép là loại từ được hình thành bằng phương thức ghép từ, tức là ghép các tiếng có nghĩa lại với nhau. Như vậy từ ghép là từ được tạo thành từ hai tiếng có nghĩa trở lên.
Từ đó có thể thấy từ ghép là loại từ đóng vai trò rất quan trọng trong câu mang lại nhiều lợi ích khi sử dụng và giúp cho người sử dụng dễ dàng biểu đạt các ý kiến của mình và đây cũng chính là một công cụ quan trọng để xác định nghĩa của các từ trong cả văn nói và văn viết một cách chính xác. Theo đó nên nếu từ ghép đẳng lập biểu thị ý nghĩa một cách khái quát và tổng hợp thì từ ghép chính phụ lại có vai trò phân loại, chuyên biệt hóa và sắc thái hóa một sự vật, sự việc.
Như vậy ta tấy từ ghép giúp cho câu trở nên sinh động và gắn kết hơn,không những vậy từ ghép sẽ làm khiến cho câu văn mạch lạc, dễ hiểu, biểu thị rõ ràng vấn đề được nói đến.
Xem thêm: Phó từ là gì? Các loại phó từ? Ý nghĩa và cách phân biệt?
2. Có mấy loại từ ghép:
Để phân loại được từ ghép phải dựa vào tính chất của mối quan hệ về nghĩa giữa các thành tố cấu tạo nên một từ ghép có nghĩa, có thể phân loại từ ghép thành hai loại, đó là từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ.
Từ ghép đẳng lập:
Loại từ ghép này được hiểu là những từ mà các thành tố tương đương nhau về nghĩa của từ và nó có đặc điểm rất rõ nét của từ ghép là các thành tố đều có nghĩa, tuy nhiên không phải mọi tiếng trong từ ghép đều rõ nghĩa, do đó từ ghép đẳng lập thường thuộc một trong hai trường hợp sau:
+ Các tiếng trong từ đều rõ nghĩa.
Để cụ thể hơn về từ ghép đẳng lập này chẳng hạn như chúng ta thường dùng là từ “ăn ở” là từ ghép mà cả hai thành tố cấu tạo đều rõ nghĩa, trong đó từ “ăn” là một hoạt động cho thức ăn vào cơ thể nhằm nuôi sống cơ thể; từ “ở” là động từ chỉ đời sống thường ngày của một người tại một nơi cụ thể.
+ Một thành tố rõ nghĩa, một thành tố không rõ nghĩa.
Từ ghép chính phụ:
Loại từ ghép này được tạo thành bởi một thành tố cấu tạo này phụ thuộc vào thành tố cấu tạo kia và các thành tố phụ có vai trò phân loại, chuyên biệt hóa và sắc thái hóa cho thành tố chính, ví dụ như từ tàu hỏa, tàu bay, đường sắt, sân bay, hàng không, nông sản,….
Đối với loại từ ghép này xuất hiện khá nhiều và ví dụ như trong chương trình tiểu học, nhận biết loại từ là một dạng bài tập rất hay gặp đối với các em học sinh. Đây là một dạng bài gây nhiều khó khăn, lúng túng cho học sinh và phụ huynh.
Từ ghép tổng hợp
Loại từ ghép này cũng rất hay được nhắc tới, loại từ này thì có cấu tạo thành mang một nghĩa tổng quát hơn những từ cấu thành nó, thể hiện một địa danh, hành động cụ thể nào đó.
Ví dụ như: Võ thuật bao gồm các loại võ khác nhau; Phương tiện: bao gồm các phương tiện đi lại; Bánh trái, Xa lạ,..
Từ ghép phân loại
Từ ghép này các từ cấu tạo thành một nghĩa nhất định chỉ một địa danh, sự vật, hành động cụ thể nào đó.
Ví dụ: Nước ép cam, bánh sinh nhật,…
Như chúng ta đã biết thì việc chúng ta có thể xác định từ ghép bằng các cách xác định quan hệ giữa các tiếng trong từ về cả âm và nghĩa và để xác định nghĩa của tiếng có thể thực hiện bằng nhiều cách như đặt câu, tìm từ cùng nghĩa hoặc trái nghĩa hoặc tra từ điển.
Trường hợp cụ thể nếu các tiếng trong từ có quan hệ nghĩa và cả quan hệ về âm thì đó là từ ghép thì trong từ có 1 tiếng có nghĩa, 1 tiếng mờ nghĩa nhưng cả hai tiếng đều không có quan hệ âm là từ ghép và trong từ có một từ có gốc Hán, hình thức giống từ láy nhưng các tiếng đều có nghĩa thì đó là từ ghép ví dụ cụ thể hơn như “tử tế”, “hảo hán”, “hoan hỉ”, “ban bố”,… Để biết chi tiết hơn Từ ghép là gì? chúng ta sẽ nhận biết từ ghép trong các từ như sừng sững hay là chũng quanh
Trong tiếng Việt, một số từ phức có thể sẽ xuất hiện một tiếng nào đó không rõ nghĩa. Trường hợp nếu thấy xuất hiện trong một số từ phức có tiếng gốc khác nhau thì từ phức này có thể xem là từ ghép nghĩa.
Như vậy chúng ta đã thấy ra thì chúng ta cũng có thể phân biệt từ ghép bằng cách tách riêng 2 từ thành từng tiếng. Khi đó, nếu đọc có nghĩa thì đó là từ ghép. Trường hợp chỉ có 1 tiếng có nghĩa thì chúng ta có thể khẳng định đây là từ láy âm.
Bên cạnh đó, có một cách khác để phân biệt từ ghép khá đơn giản đó là bạn hãy đảo trật tự các tiếng trong từ hai âm tiết nghi vấn. Nếu đảo được thì đó là dạng từ ghép nghĩa. Còn trường hợp đảo mà đọc vô nghĩa thì đó là các từ láy âm.
Ngoài ra, trong một vài trường hợp, có những từ khi đứng một mình thì chúng không hề có nghĩa gì cả. Nhưng khi ghép 2 từ đơn lẻ đó thì chúng lại thành 1 từ ghép có nghĩa. Các bạn lưu ý là từ ghép thường không bắt buộc phải chung nhau bộ phận vần nhé.
Trên đây là những thông tin khá bổ ích về các loại từ ghép để chúng ta có thể sử dụng làm cho người nói người viết diễn tả sinh động nhất và qua đó cũng để giúp bạn phần nào giải đáp được những thắc mắc về từ ghép là gì. Mong rằng bài viết trên sẽ cung cấp cho các bạn thật nhiều kiến thức để phục vụ trong quá trình chỉnh sửa ngôn ngữ của bản thân. Hoàn thiện hơn về lối viết văn cũng như cách sử dụng từ ngữ chính xác hợp ngữ nghĩa nhất trong mọi hoàn cảnh.
Xem thêm: Sự vật là gì? Các danh từ chỉ sự vật? Ví dụ về từ chỉ sự vật?
3. Ví dụ minh họa cụ thể:
Ví dụ về từ ghép
Từ ghép chính phụ: một từ chính và một từ đứng sau bổ nghĩa cho nó.
Mát mẻ, thơm phức, tàu ngầm, hoa hồng,…là những từ ghép chính phụ. Chúng ta cùng phân tích một từ để rõ hơn.
“Hoa hồng” : Hoa là từ chính, Hoa là chỉ một thành phần của cây; Hồng là từ chỉ màu sắc bổ nghĩa cho từ hoa. Phân biệt với các loài hoa khác như: Hoa lan, hoa cúc,..
Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp, phân nghĩa.
Từ ghép đẳng lập: hai từ ngang nhau về nghĩa cũng như chức năng. Ví dụ: Ăn uống, hát hò, mưa gió, cây cỏ, trầm bổng, tắm giặt, rau quả,…
Phân tách từ “mưa gió”: mưa cũng có nghĩa và ghép với các từ khác: mưa to, mưa rào…, gió cũng có nghĩa riêng như: gió to, gió mạnh, gió lào,.. dễ dàng nhìn thấy từ “mưa gió” nó có nghĩa tổng hợp từ nghĩa hai từ ghép lại, nghĩa của nó rộng hơn.
Như vậy từ các thông tin chúng tôi đề ra như trên có thể thấy đây là một trong những thành phần cấu tạo nên cấu trúc câu quan trọng. Nó giúp xác định nghĩa của các từ kể cả trong văn nói lẫn văn viết một cách chính xác, có nghĩa là chỉ cần đọc lên là người đọc sẽ hiểu nghĩa của từ, nghĩa của câu mà không cần phải suy nghĩ, lắp ghép ý lại với nhau.
Không chỉ có vậy từ ghép có một tác dụng rất quan trọng đó là làm cho câu trở nên logic về hình thức và cả nội dung và khi chúng ta đọc lên nghe mạch lạc và nghĩa rõ ràng chính xác. Từ đơn có những nhiệm vụ riêng của nó, từ ghép cũng vậy, nhưng có nhiều loại và đa dạng hơn so với từ đơn, một câu luôn có loại từ này xuất hiện, dường như không thể thiếu.
