Trong tìm thức của những người Việt hôm nay, khi gợi nhắc về quê hương bên cạnh tuổi thơ của mình. Không chỉ là giếng nước, gốc đa, sân đình. Mà còn là hình ảnh của những chiếc vó bè trên sống. Hình ảnh nhắc nhớ chúng ta về một quãng thời bình yên đã đi qua, về cái nghề ngư nghiệp đã nuôi sống những con người nghèo khổ của quê mình. Tròng bài viết ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu vó bè là gì? Vó bè sử dụng để làm gì. Và hiện nay còn ai sử dụng vó bè nữa hay không?
Vó bè là gì?
Là một dụng cụ dùng để đánh bắt cá, thủy sản theo phương pháp cổ truyền của những ngư dân vùng sông nước. Những chiếc vó bè bằng tre cồng kềnh, được làm hoàn toàn bằng tay có thể bắt gặp rất nhiều ở vùng đồng bằng Nam Bộ, chúng được truyền từ đời này sang đời khác, đa dạng về hình dáng, phong cách với nhiều mục đích, hình thức đánh bắt khác nhau.
Người dân sông nước xem những chiếc vó bè như người bạn của mình. Những chiếc bè tre, cần vó nặng nề, gọng vó như những cái chân của bọn ngựa kềnh càng được đặt nằm chông chênh giữa không khí. Mồi để dụ cá thường rang bằng thính, hoặc sử dụng tép sống.
Để sử dụng vó (cất vó), ngư dân thường chọn những nơi có nước không quá sâu, nước lặng hay chỗ có những dòng chảy chậm. Đặt vó xuống chỗ nước bằng phẳng, đặt một lúc cùng với mồi để dụ cá vào vó rồi mới cất vó. Thông thường, người ta thường lặn xuống trước để vớt hết rong rêu, lẫn chướng ngại vật cản trở máng vó.
Đồng thời khi cất vó lên không bị mắc vướng. Ngay cả ở đầu nguồn, rác rưởi mắt dưới lòng sông có thể trôi vào vó. Đúng thời điểm cất vó, cần nhẹ nhàng luôn cần dưới mặt vó, cất nhẹ nhàng từ từ, khi vó rời khỏi mặt nước, thì dằn cần lại để tranh bung hết cá nhỏ ra khỏi vó. Tay trái giữ cần, tay phải túm lấy góc vò, lùa cá vào trong rổ.
Hướng dẫn cách làm vó bè
Vó bè thông thường có bốn cái gọng, được chuốt từ thân tre già, bẻ cong tạo thành một dấu nhân, được buộc vào một cái cần, sao cho phần cong nhất của gọng được hướng xuống nước. Bốn gọng này được buộc vào bốn phía góc. Tầm khoảng 1.5 đến 2 m được vót theo dạng tròn, bào nhẵn nhụi cỡ bằng đòn tay của người lớn. Gọng vó thông thường được neo với tấm vó bằng dây thép hoặc dây dừa. Công việc làm gọng vó rất khó khăn và nặng nề, thường chỉ có người lớn và nhiều kinh nghiệm mới làm nổi.
Vó bè làm bằng lưới hoặc bằng vải màn, có hình vuông hoặc hình chữ nhật. Chiều dài ước chừng từ 5 đến 7m tùy thuộc vào kích thước mong muốn của người đánh cá. Theo kinh nghiệm, thông thường người ta thường viền ký xung quanh tấm vó để đỡ sổ các đường chỉ, đường vải được dệt.
Vó bè có nhiều loại, có những loại có mắt nhỏ chỉ chừng 0.5 cm. Mỗi vó bè thời nay, có giá dao động ở mức 10 đến 15 triệu. Có thể thu vó bè khoảng 3 ba tiếng sau khi đánh. Số lượng cá đánh bắt được tùy vào mùa, cũng như tùy vào mực nước và tay nghề của người đánh bắt.
Hi vọng với những chia sẻ trong bài viết của chúng tôi ngày hôm nay. Đã giúp bạn trả lời được cho câu hỏi “Vó bè là gì?” và cách làm vó bè như thế nào.
