Con dơi tiếng anh là Bat. Chúng là một loài động vật di chuyển vào truyền truyền gắn với những câu chuyện ma mị, khát máu hay xuất hiện trên các bộ phim của hollywood như câu chuyện về “huyền thoại người dơi”. Gần đây khi đại dịch covid đang bùng nổ với sự xúc tiến virus một cách nhanh chóng, nhiều phỏng đoán dựa trên những khảo sát và thí nghiệm đã đưa ra thông số về nguồn lây xuất phát từ loài dơi. Vậy dơi là gì? Dơi là một loài động vật có vú duy nhất có khả năng biết bay,chúng thuộc bộ Chiroptera và phân ngành Chordate, cùng với đó là sự định hướng về âm học tức là định vị bằng tiếng vang, đã làm cho loài dơi có một trật tự rất phong phú và đông dân . Tính đến thời điểm hiện tại số lượng dơi chiếm tới 1/5 trên tổng số loài động vật có vú, với hơn 1.200 loài dơi khác nhau phân bố khắp vùng vành đai trên thế giới. Chúng thường được tách thành hai tiểu phân chính: Megabats và Microbats
Con dơi là con gì?
Dơi là một loài động vật có vẻ ngoài khi bay rất giống nhau nhưng để nhận ra sự khác biệt giữa chúng là về kích thước. Kích thước của loài dơi phụ thuộc vào biến thể về ngoại hình của từng con. Loài dơi nhỏ nhất là dơi mũi heo Kitti, mức độ chiều dài trung bình từ 29 -34mm và chúng được xếp vào những loài động vật có vú nhỏ nhất hành tinh. Bên cạnh đó, loài dơi lớn nhất là họ cáo bay với độ bao phủ của bộ cánh lên đến 1,7 mét và trọng lượng 1kg tương đương 2,2 pound.
Các loài dơi rất khác nhau về màu sắc và kết cấu lông, màu da của chúng không đồng nhất về một loại màu sắc. Với hơn 1.200 loài dơi khác nhau có thể thấy sự đa dạng về sắc là rất lớn. Nhìn chung màu da của nó chủ đạo vẫn là những gam màu tối như xám đen, hoặc nâu có những con có màu vàng cam và kết hợp với các đốm vàng và đỏ.
Hình dáng khuôn mặt, chủ yếu làm tai và mõm có kết cấu khác nhau giữa các họ gia đình và chủ yếu là giữa các chi. Trong một số gia đình, một đặc điểm có kết cấu chính có nhiều thịt được gọi là lá mũi bao quanh lỗ mũi.
Hình dáng cánh của loài dơi thực chất là cánh tay của chúng, trong tiếng Hy Lạp cổ đại loài dơi có nghĩa là cánh tay bởi vì dơi có bốn ngón tay dài và một ngón tay cái, mỗi ngón được nối với nhau bằng một lớp màng như chúng ta thường thấy ở chân của vịt và ngỗng.
Đặc thù của loài dơi là kiếm ăn vào ban đêm và ngủ vào ban ngày, khi ngủ chúng thường treo ngược thân mình lơ lững rồi bám vào vách thường hay vách núi và gấp gọn cánh bao quanh người như một bộ kén bao bọc thân thể chúng. Loài dơi rất ưa bóng tối vì vậy chỗ ngủ hay trú ẩn của chúng thường là những vách núi hay các hang động thậm chí là mái nhà của chúng ta.
Con dơi ăn gì?
Nguồn thức ăn của dơi tuỳ thuộc vào chủng loại của loài dơi nhưng thức ăn chính vẫn là côn trùng. Nhờ khả năng bay nhanh vì vậy những loài côn trùng không phải là đối thủ nặng kí của dơi, chúng thu thập từ một bề mặt của các hồ chứa, thân và lá cây. Những loài dơi sống ven vành đai nhiệt đới chủ yếu nguồn thức ăn là những hoa quả chín, và chúng ta có thể thấy hằng ngày trên thực tế của cuộc sống như dơi ăn: nhãn, hay ổi hoặc là hồng …Đồng thời phấn hoa, mật hoa, chim cỏ, thằn lằn hay động vật giáp xác cũng là nguồn thức ăn phong phú của loài dơi.
Trong vùng đất Moscow, những người làm nông trại hay làm vườn đã có một đầu óc sáng tạo khi dụ những loài dơi này vào các ô đất và nhiệm vụ của chúng là tiêu diệt côn trùng gây hại và thụ phấn cho cây.
Ở một số nơi trên thế giới người ta tìm thấy nhiều chủng loại dơi ăn thịt như: chim, ếch, thằn lằn và những con gà nhỏ – tất cả điều này được bao gồm trong chế độ thức ăn của dơi ăn thịt. Những chủng loại hay các thể này có sự khác nhau về ngoại hình so vơi các cá thể ăn sâu bọ: chúng có thân hình bành trướng hơn hẳn kết hợp cùng hàm răng sắc nhọn và khả năng kết liểu con mồi tốt nhờ bộ cánh rộng của nó.
Hàng năm người ta không tìm thấy các loài dơi xuất hiện vào mùa đông bởi vì chúng đã chìm vào giấc ngủ đông, thời điểm đi săn mạnh nhất của dơi rơi vào khoảng điểm mùa thu, vì đây là giai đoạn mà chúng cần tích trữ đồ ăn hay tích trữ chất béo, vì trước khi lạnh, khi đó rất khó để tìm kiếm thức ăn. Một đặc điểm khá thú vị khi dơi rơi vào trạng thái ngủ đông thì quá trình trao đổi chất hay nhiệt độ của cơ thể giảm xuống sâu đáng kể đến mức chúng đóng băng theo nghĩa đen.
Dơi đẻ con hay đẻ trứng?
Như thông số ở trên thì dơi là loài động vật có vú vì vậy chúng có hình thức sinh sản là đẻ con thay vì đẻ trứng và nuôi con bằng sữa mẹ.
Dơi con khi không được chăm sóc thường sẽ rơi xuống đất.
Thời kì sinh sản của chúng rơi vào đầu mùa hè khi nguồn thức ăn phong phú và đầy đủ. Khi sinh thì dơi con sẽ bám víu mẹ và loài dơi phát triển rất nhanh cho nên gây cản trở rất lớn tới dơi mẹ khi bay hoặc tìm kiếm thức ăn. Vì vậy mỗi năm dơi mẹ chỉ sinh một con và để dễ dàng thuận tiện nuôi chúng.
Trong ba tuần lễ dơi có thể phát triển đầy đủ nhưng chưa hoàn chỉnh, khi sinh ra chúng thường sống trong các hang động, cây cối hay cọc gỗ.
Vậy chúng ta đặt câu hỏi tại sao dơi lại có số lượng nhiều như vậy chiếm tới 1/5 trên tổng số loài động vật có vú? Như đã nói chủng loại dơi rất phong phú và đa dạng lên đến hàng nghìn loài và tuy mỗi năm dơi mẹ chỉ sinh sản một con nhưng tốc độ sinh trưởng dơi con là rất nhanh và thời gian từ khi đẻ tới khi trưởng thành để giao phối là rất ngắn cho nên loài dơi có số dân rất đông.
