Lai hai cặp tính trạng là kiểu lai phổ biến và quen thuộc trong sinh học. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng DINHNGHIA.VN tìm hiểu xem lai hai cặp tính trạng là gì? Cùng với đó, hãy cùng tìm hiểu phương pháp giải một số bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9 nhé!
Lai 2 cặp tính trạng là gì? Bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9
Khái niệm lai hai cặp tính trạng là gì?
Lai hai cặp tính trạng là việc dùng 2 cặp bố mẹ thuần chủng nhưng khác nhau về tính trạng và các tính trạng này có sự tương phản.
Để nghiên cứu và tìm hiểu về lai hai cặp tính trạng, Gregor Mendel đã thí nghiệm bằng cách lai hai loại đậu Hà Lan thuần chủng và có sự khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản.
Từ đó, ông đã rút ra kết luận rằng, khi lai hai cặp bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tương phản di truyền độc lập với nhau, thì ta sẽ có được kiểu hình F2 có tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích của các tính trạng hợp thành nó.
Đặc biệt, khi ta lai hai cặp tính trạng có thể tạo ra sự biến dị tổ hợp, tức là sự xuất hiện của các loại kiểu hình khác. Đây là sự khác nhau cơ bản giữa lai hai cặp tính trạng và lai một cặp tính trạng.
Click Xem ngay >>> Menden và di truyền học, ý nghĩa của di truyền học
Bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9
Trước khi tìm hiểu về phương pháp giải bài tập lai 2 cặp tính trạng, chúng ta hãy cùng tìm hiểu 2 dạng toán tổng quát của phần kiến thức này nhé.
Bài toán thuận lai 2 cặp tính trạng
Với dạng bài toán thuận, ta sẽ được biết KG, KH của P. Qua đó xác định tỉ lệ KG, KH của F.
Để giải dạng toán thuận, trước tiên ta cần quy ước gen dựa trên giả thiết của đề bài. Sau đó Từ KH của P sau đó xác định KG của P. Cuối cùng, lập sơ đồ lai và xác định KG của F rồi cuối cùng xác định KH của F.
Bài toán nghịch lai hai cặp tính trạng
Ngược lại với dạng toán thuận, dạng toán nghịch lại cho biết tỉ lệ KG, KH của F -> Xác định KG, KH của P. Dạng toán nghịch sẽ phức tạp hơn so với dạng thuận. Cá giải tổng quát như sau:
- Đầu tiên, xác định tỉ lệ KH của F.
- Tiếp theo, phân tích kết quả từng cặp tính trạng ở con lai. Dựa vào tỉ lệ tính trạng của F để suy ra KG của P về cặp tính trạng đang xét suy ra KH của P.
- Với tỉ lệ (F_{1}=3:1) thì cả 2 cơ thể P đều có KG dị hợp về cặp tính trạng đang xét, tính trội hoàn toàn.
- Với tỉ lệ (F_{1}=1:2:1) thì cả 2 cơ thể P đều có KG dị hợp về cặp tính trạng đang xét và tính trội không hoàn toàn.
- (F_{1}) đồng tính trội thì ít nhất 1 cơ thể P đồng hợp trội; F1 đồng tính lặn do đó cả 2 cơ thể P đều đồng hợp lặn.
- Tỉ lệ (F_{1}=1:1) thì 1 cơ thể P có KG dị hợp, cơ thể P còn lại có KG đồng hợp lặn về cặp tính trạng đang xét.
- Xét chung 2 cặp tính trạng để suy ra KG ở hai cặp tính trạng của bố mẹ
- Cuối cùng, lập sơ đồ lai minh họa.
Phương pháp giải bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9
Bên cạnh dạng toán thuận và dạng toán nghịch, ta có thể chia thành các dạng cụ thể như sau:
Dạng 1: Xác định tỉ lệ của giao tử
Với dạng bài tập lai hai cặp tính trạng này, ta cần ghi nhớ và phân biệt giao tử chỉ mang 1 alen với mỗi cặp alen.
Nếu ta gọi n là số cặp gen dị hợp thì số kiểu giao tử sẽ tuân theo công thức tổng quát là 2n kiểu và các kiểu giao tử này có tỉ lệ bằng nhau.
Do vậy, có công thức:
- Cá thể đồng hợp của cả 2 cặp gen sẽ tạo (2^{0}=1) kiểu giao tử.
- Cá thể dị hợp tử của 1 cặp gen sẽ tạo (2^{1}=2) kiểu giao tử.
- Cá thể dị hợp tử của cả 2 cặp gen sẽ tạo (2^{2}=4) kiểu giao tử.
Dạng 2: Biết gen lặn, gen trội và kiểu gen, xác định kết quả lai
Đây là một dạng bài quan trọng trong chuyên đề lai hai cặp tính trạng. Với dạng này, ta cần áp dụng 4 bước sau:
- Bước 1: Quy ước gen.
- Bước 2: tiếp theo, hãy xác định tỉ lệ giao tử của P
- Bước 3: Lập sơ đồ lai hay còn gọi là bảng tổ hợp giao tử.
- Bước 4: cuối cùng, ta cần tính tỉ lệ kiểu gen và tỉ lệ kiểu hình. Sau đó xét riêng từng tính trạng, rồi lấy tích sẽ được kết quả cả hai tính trạng.
Để hiểu rõ hơn về phương pháp giải bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9, chúng ta có thể tham khảo và tự luyện tập thêm trên internet bằng cách gõ các từ khóa như – lai hai cặp tính trạng violet hoặc bài tập về lai hai cặp tính trạng violet nhé. Tại đây, bạn sẽ tìm thấy một kho tài liệu và bài tập về phần kiến thức này.
Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu hơn về lai hai cặp tính trạng, các dạng bài tập và phương pháp giải bài tập lai hai cặp tính trạng sinh học 9. Hãy chú ý theo dõi và ủng hộ những bài viết về lai hai cặp tính trạng tiếp theo của bọn mình. Và đừng quên đến với DINHINGHIA.VN để khám phá các kiến thức thú vị và bổ ích hơn nữa nhé!
Xem chi tiết qua bài giảng dưới đây:
(Nguồn: www.youtube.com)
