Phổi là cơ quan quan trọng chịu trách nhiệm hô hấp cho con người. Nó cũng đóng vai trò quyết định sự sống trong cơ thể. Chúng ta có thể không ăn một ngày nhưng không thể ngừng thở quá vài phút. Cùng tìm hiểu cấu tạo của phổi và chức năng hoạt động trong bài viết này.
Phổi nằm ở đâu?
Phổi là cơ quan có chức năng trao đổi khí của cơ thể và môi trường bên ngoài. Vị trí của phổi là nằm bên trong lồng ngực. Phổi có tính chất đàn hồi, mềm và xốp giúp đưa oxy trong không khí vào tĩnh mạch, đồng thời đưa khí cacbon dioxit từ động mạch ra bên ngoài. Bên cạnh đó, phổi còn có một số khả năng thứ yếu như là giúp lọc bỏ độc tố trong máu, chuyển hóa các chất sinh hóa học. Phổi cũng có khả năng lưu trữ máu bên trong.
Cấu tạo của phổi
Trong cơ thể chia cấu tạo của phổi thành 2 buồng phổi được xương sườn, xương ức, các gân cơ bao bọc xung quanh, phía bên dưới có cơ hoành ở giữa phổi và các cơ quan khác trong ổ bụng. Khí quản nằm ở giữa hai buồng phổi có cấu trúc là ống dẫn khí chính. Bên cạnh đó hơi chếch về bên trái là quả tim. Để nắm rõ hơn về cấu tạo của phổi, chúng ta sẽ thực hiện giải phẫu phổi theo hình thể bên ngoài và bên trong, vi thể phổi.
Hình thể bên ngoài
Nhìn từ bên ngoài, phổi có hình dạng giống một nửa chiếc nón có ba mặt, một đỉnh và hai bên bờ. Mặt bên ngoài của phổi hơi lồi và áp vào thành ngực, mặt bên trong có giới hạn là trung thất. Mặt bên dưới thì áp vào cơ hành được gọi là đáy phổi.
Cấu tạo bên trong
Trong buồng phổi phía bên trái có hai thùy và ba thùy ở bên phải và mỗi bên có một phế quản chính, 2 tĩnh mạch và 1 động mạch. Các ống dẫn động mạch và tĩnh mạch chia làm nhiều nhánh giống như một cây lớn với chi chít nhánh nhỏ ở giữa ngực và cực nhỏ ở bên ngoài cùng buồng phổi. Ở đây luôn kèm theo các mạch bạch huyết và dây thần kinh.
Phần khí quản và phế quản luôn được giữ bằng các vành sụn giúp tạo độ cứng và ít cơ trơn. Bên trong các ống sẽ có một lớp màng nhầy và tế bào tiêm nao. Những chất nhầy ở đây giúp giữ lại bụi, các chất bẩn, hạt phấn. Bên cạnh đó, tiêm mao hoạt động để các chất bẩn bám theo lớp màng nhầy đẩy lên thực quản và đưa xuống dạ dày qua quá trình nuốt nước bọt.
Cấu tạo vi thể của phổi
Phổi được cấu tạo bởi các đơn vị tiểu thùy phổi. Tiểu thùy phổi là những khối hình tháp bé với thể tích 1cm khối. Chúng được hình thành bởi các sự phân nhánh của các động mạch, tĩnh mạch phổi, động mạch tĩnh mạch phế quản và các sợi thần kinh, các mô liên kết đàn hồi.
Trong tiểu thùy phổi, phế quản tiểu thùy phân chia thành các ống nhỏ với tên gọi là tiểu phế quản tận dẫn đến khoảng nhỏ tiền đình. Từ tiền đình tỏa ra các ống dẫn phế nang đưa đến thùy phễu. Thùy phễu có cấu tạo bởi các nang bé có đường kính 0,1 – 0,2 mm giống tổ ong. Người trưởng tành có khoảng 400 – 500 triệu phế nang giúp bề mặt hô hấp tăng lên gấp nhiều lần. Thành của phế nang nhiều sợi đàn hồi và rất mỏng được bao bọc nhờ lưới mao mạch dày đặc. Ở đây thực hiện quá trình trao đổi khí giữa máu và không khí bên ngoài. Máu sẽ thải CO2 và biến sắc đỏ thẫm thành đỏ tươi.
Màng phổi
Theo cấu tạo của phổi, màng phổi gồm hai lá: Lá thành và lá tạng được hình thành bởi mô liên kết xơ mỏng. Đồng thời chúng được lợp bởi lớp trung biểu mô với nhiều mạch bạch huyết và mao mạch máu xung quanh.
- Màng phổi thành: Lá thành của màng phổi nằm bao quanh mặt trong của cơ hoành và thành ngực được chi phối bởi dây thần kinh hoành và dây thần kinh liên sườn.
- Màng phổi tạng: Lá tạng bao quanh mặt phía ngoài của phổi và được dây thần kinh giao cảm và phó giao cảm kiểm soát.
- Ổ màng phổi: Hai lá này áp sát và nối tiếp với nhau tại phần rốn phổi nên tạo thành khoang màng phổi. Những tình trạng như tràn khí màng phổi, tràn dịch màng phổi có thể làm cho hai lá này tách rời nhau tạo thành khoang thực chứa dịch hoặc khí.
Chức năng của phổi
Như chúng ta đã biết, các cơ quan trong cơ thể có thể hoạt động được đều là nhờ vào việc vận chuyển oxy từ phổi vào các tế bào. Do đó, phổi là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với không khí bên ngoài. Nên phổi dễ dạng bị môi trường tác động gây lây nhiễm bệnh. Do đó, ở phổi có nhiều chức năng cản phá lại những nguy hại từ tác nhân bên ngoài.
Bên cạnh đó, mỗi tế bào phổi mang trong mình một chức năng vô cùng quan trọng. Chúng giúp duy trì sự sống cho cơ thể. Tế bào nội mô (phủ trên nền mạch), tế bào biểu mô (bên ngoài phế nang, phế quản) đóng vai trò như hàng rào ngăn không có nước và phân tử protein đi vào mô kẽ. Trong mô kẽ có chứa các tế bào miễn dịch, chúng sẽ thường tăng số lượng khi có sự xuất hiện cả bệnh lý nào đó. Điều này giúp tạo ra kháng thể tiêu diệt vi khuẩn và tăng sức đề kháng cho cơ thể. Các bạch cầu và xác của vi khuẩn chết sẽ được bài tiết ra bên ngoài thông qua đờm.
Như vậy, chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của lá phổi với sự sống của con người. Nếu bạn đã nắm được cấu tạo của phổi cũng như chức năng phổi thì điều tiên quyết cần làm chính là có chế độ bảo vệ nó. Cụ thể như tránh không tiếp xúc với không khí độc hại, khói bụi, môi trường hóa chất, từ bỏ thuốc lá. Giữ ấm cơ thể không để bị nhiễm lạnh, có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý. Thường xuyên tới các cơ sở y tế thăm khám định kỳ để kiểm tra việc hoạt động của phổi.
>> Có thể bạn quan tâm: Viêm phổi có lây không?
Hy vọng những thông tin về cấu tạo phổi trên đây giúp bạn có thêm cái nhìn rõ nét hơn về bệnh. Từ đó có được giải pháp bảo vệ mình và người thân khỏi các bệnh lý về phổi như viêm phế quản, viêm phổi, phổi tắc nghẽn mãn tính, lao phổi… Cảm ơn bạn đã theo dõi chuyên mục. Chúc bạn nhiều sức khỏe.
