Tiếng Anh Phonics hay Phonics là phương pháp rất phổ biến trong việc dạy và học tiếng Anh ở nhiều quốc gia, đặc biệt ở các nước nói tiếng Anh như Anh, Mỹ,… hỗ trợ cho trẻ trong việc phát âm đúng, viết đúng chính tả, nghe và đọc hiểu tốt.
Tuy là một phương pháp đã phổ biến trên thế giới và chứng minh được hiệu quả qua thời gian, tại Việt Nam, Phonics lại chưa được nhiều người biết đến, cũng như chưa có nhiều thông tin – tài liệu cho ba mẹ tìm hiểu. Với bài viết này, Monkey đã tổng hợp và đúc rút lại những thông tin đầy đủ – cần thiết và chính xác nhất về Phonics, qua đó hy vọng có thể cung cấp cái nhìn tổng quan, đầy đủ nhất giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về Phonics, lựa chọn thời điểm thích hợp và biết cách áp dụng hợp lý nhất phương pháp này cho con của mình.
Ba mẹ hãy cùng Monkey khám phá Phonics là gì nhé!
Phonics là gì? Theo từ điển Oxford, Phonics (tạm dịch: ngữ âm) là một phương pháp dạy mọi người đọc thông qua những âm thanh mà các chữ cái biểu thị. Đầy đủ hơn, đứng từ góc nhìn khoa học, tiếng Anh phonics hay Phonics là phương pháp học tiếng Anh thông qua hệ thống ngữ âm giúp phát triển tổ hợp các kỹ năng: Sound-to-Sound (khi nghe một từ, người học có thể phân tách các âm trong đó), Spelling-to-Sound (người học biết được cách viết của một từ là có thể biết đọc các từ trong cùng họ từ đó), Sound-to-Spelling (khi nghe một từ là người đọc có thể viết được từ), trong đó cốt lõi là đánh vần tiếng Anh. Tuy nhiên, định nghĩa này khá “hàn lâm” và khó nhớ với số đông phụ huynh chúng ta.
Theo cách hiểu thông thường phổ biến nhất hiện nay, Phonics là gì? Phonics là cách dạy đánh vần tiếng Anh. Trẻ có thể học tiếng Anh tương tự như tiếng Việt bằng cách đánh vần từng đơn âm rồi sau đó ghép lại để đánh vần cả một từ. Ba mẹ có thể hiểu và nhớ về Phonics theo cách đơn giản nhất thông qua những lợi ích mà phương pháp này mang lại so với phương pháp cũ: Phonics là phương pháp học tiếng Anh thông qua hệ thống ngữ âm giúp trẻ có thể dễ dàng đọc được một từ mới tiếng Anh theo quy tắc đánh vần.
Phương pháp Phonics rất phổ biến trong việc dạy và học tiếng Anh ở nhiều quốc gia, đặc biệt ở các nước nói tiếng Anh có nền giáo dục phát triển như Anh, Mỹ, Úc, Singapore…Phương pháp Phonics ra đời nhằm giúp học sinh hiểu bản chất của cách thức đánh vần và phát âm, từ đó không gặp phải trở ngại gì khi phát âm từ mới trong tiếng Anh.
Trẻ khi được học Phonics và nắm rõ các quy tắc cơ bản của việc ghép vần hoàn toàn có thể nhìn mặt chữ và phát âm chính xác một từ mới bất kỳ cho dù trẻ có hiểu nghĩa từ đó hay không mà không cần phải nghe giọng đọc mẫu. Ngoài ra, Phonics còn hỗ trợ cho việc học viết tiếng Anh hiệu quả sau này, trẻ có thể nghe và phát âm đúng những âm cuối (ending sounds) của từ vựng, viết đúng chính tả và đọc tốt.
Được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong việc dạy tiếng Anh, Phonics thể hiện ưu điểm vượt trội đó là trẻ học các âm tương ứng với các chữ cái, từ đó có thể phát âm và đọc một từ mới bất kỳ mà không cần nhớ cách phát âm của từng từ. Phonics không bắt trẻ học thuộc cách phát âm từ mới mà sẽ cung cấp cho trẻ bộ quy tắc phát âm để trẻ không bị rối loạn khi thầy cô, ba mẹ,… mỗi người đọc một từ theo nhiều cách khác nhau và không chắc chắn cách đọc nào đúng. Lúc đó, bộ quy tắc sẽ giúp trẻ tìm ra cách đọc đúng nhất.
Ví dụ: Với Phonics, trẻ sẽ được dạy chữ “a” trong tiếng Anh có tên gọi là /ei/, nhưng chữ “a” trong từ “cat” (con mèo) phát âm là /ae/, trong “baby” (đứa bé) phát âm là /ei/, trong “father” (cha) phát âm là /a/,…
Như vậy, với chỉ một chữ “a” mà đã có rất nhiều cách phát âm khi đặt vào các từ khác nhau. Nếu như là trước đây, khi không có Phonics, ba mẹ sẽ không biết phải dạy như thế nào để con phát âm chuẩn và bản thân đọc chuẩn hay chưa ba mẹ cũng không hề biết (cách duy nhất là tra từ điển và nghe từ điển đọc mẫu).
Đối với cách học Phonics, một khi trẻ đã học thuộc bảng âm của chữ cái tiếng Anh (gọi là Phonics Alphabet), trẻ đã có thể phát âm chuẩn tất cả các từ đơn giản có cấu trúc CVC (nguyên âm – phụ âm – nguyên âm) như cat (k-a-t), bat (b-a-t), mud (m-ă-d)… Nhờ vậy, trẻ sẽ cảm thấy dễ hiểu và phát âm tiếng Anh rất đơn giản.
2. Tại sao cần cho trẻ học Phonics?
Nền tảng của việc nghe, nói tiếng Anh giỏi, thành thạo bắt đầu từ việc phát âm, đọc thành thạo trôi chảy. Bởi vậy, phát âm chuẩn rất quan trọng – nó là tiền đề giúp các kỹ năng còn lại phát triển. Phát âm chuẩn giúp trẻ nói chuẩn và nghe tiếng Anh tốt hơn. Nghe và nói đồng thời là hai kỹ năng cơ bản, có tính ứng dụng cao nhất trong việc học tiếng Anh, tạo nền tảng vững chắc để học đọc viết tốt, giúp trẻ hoàn thiện được cả 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết.
Do đó, việc học Phonics là một phần cực kỳ quan trọng trong quá trình học tiếng Anh (đặc biệt là tự học). Phonics cung cấp một nền tảng cơ bản giúp trẻ có thể tự phát âm và tự đọc chuẩn xác mà không bị quá lệ thuộc vào cách phát âm mẫu mang tính cảm tính hay chủ quan của người dạy (bất kể là phát âm theo kiểu Anh – Anh hay Anh – Mỹ…). Người học tiếng Anh bắt đầu học với Phonics cũng không có cảm giác bị quá tải vì phải học quá nhiều hay phải ghi nhớ quá nhiều, thay vào đó, khi đã nắm được bộ quy tắc, họ sẽ không bị phụ thuộc vào trí nhớ, có thể tự tin phát âm từ mới dù chưa từng bắt gặp – việc học từ mới tiếng Anh nhờ đó cũng nhanh hơn, hiệu quả hơn và dễ dàng hơn.
3. Khi nào thì nên dạy Phonics?
Ở các nước nói tiếng Anh, trẻ được học Phonics từ lớp mẫu giáo đến lớp hai. Ở lớp mẫu giáo, trẻ em thường được dạy phát âm các phụ âm (tất cả các chữ cái trừ các nguyên âm a, e, i, o, u). Học sinh lớp một và lớp hai thường được dạy phát âm tất cả các chữ cái, ghép vần, và các bộ phận từ (chẳng hạn như “ing” và “ed”). Trẻ thực hành đọc và đánh vần các từ có chứa những chữ cái và vần. Học sinh lớp hai thường ôn lại và thực hành các kỹ năng Phonics đã học được để viết chính tả và đọc trơn tru các đoạn văn.
Nếu đã tìm hiểu Phonics là gì, hẳn ba mẹ sẽ thắc mắc không biết khi nào nên dạy phonics cho con. Nhìn chung, phương pháp Phonics phát huy hiệu quả tốt nhất khi dạy cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo hay lớp một. Tại Việt Nam, ba mẹ nên cho trẻ bắt đầu làm quen với Phonics từ 4 tuổi, bởi từ 4-8 tuổi trẻ có thể nghe và phân biệt bằng tai các âm đơn lẻ, lặp lại các từ mà trẻ nghe thấy trong đời sống và có sự nhạy cảm đặc biệt với đọc và viết chữ. Tại thời điểm này, ba mẹ nên quan sát độ nhạy cảm với chữ của con, khi thấy con rất quan tâm đến các chữ, hứng thú với việc đọc, là ba mẹ có thể áp dụng phương pháp học Phonics cho con càng sớm càng tốt tránh việc trẻ bị quen với lối phát âm tiếng Anh truyền thống dẫn tới việc luyện âm theo phương pháp Phonics sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Ngoài ra, dạy Phonics cho trẻ theo một lộ trình cụ thể, có hệ thống chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả rõ ràng hơn là dạy không có hệ thống hoặc không có hướng dẫn ngữ âm.
4. Giáo trình và lộ trình học Phonics
Hiện nay, giảng dạy theo phương pháp Phonics còn khá mới mẻ và gặp nhiều hạn chế tại Việt Nam do chưa có những giáo trình học tập chuẩn xác, phương pháp truyền đạt tạo được sự hứng thú học tập lâu dài cho trẻ.
Với mong muốn mang đến một chương trình học Phonics chất lượng, hiệu quả và phù hợp với độ tuổi cũng như khả năng của trẻ, Monkey đã xây dựng Monkey Phonics (dự kiến ra mắt vào tháng 2/2020) – được phát triển dựa trên nền tảng của Synthetic Phonics (Ghép âm – đánh vần tổng hợp) – là chương trình được chính phủ Anh, Úc và Mỹ đề nghị áp dụng rộng rãi trong giảng dạy tiếng Anh cho trẻ nhỏ như một phương pháp dạy/học cách đọc.
Việc cung cấp Monkey Phonics – hoàn toàn miễn phí trong Monkey Stories – ứng dụng phát triển toàn diện 4 kỹ năng tiếng Anh Nghe – Nói – Đọc – Viết cho trẻ em – là một nỗ lực của nhà sáng lập và đội ngũ Monkey Việt Nam trong việc mang đến một giáo trình – lộ trình bài bản, đầy đủ, cập nhật và hoàn thiện nhất cho ba mẹ và các bé – để các gia đình có thể luôn tự tin có Monkey đồng hành trong hành trình học tiếng Anh cho con. Các phụ huynh đã và đang sử dụng Monkey Stories, cũng như những phụ huynh mua mới Monkey Stories, sẽ được quyền sử dụng hoàn toàn miễn phí tính năng mới này.
