Sau một thời gian mần thịt học giả, bằng giả, học giả bằng thật, “học thật” nhưng bằng giả vì trường dỏm, v.v… lắm gian nan. Có lẽ ý thức của mọi người cũng có tác động ít nhiều. Nhưng rải rác vẫn còn có những câu hỏi trên blog của tôi là xem chương trình liên kết này, liên kết nọ có nên học không? Là một người đã từng lao vào kiếm con đường du học cho con làm sao để tốt nhất, nên quan điểm của tôi luôn giữ là đã du học thì phải đạt đủ 3 điều sau:
+ Du học không chỉ học kiến thức, mà còn học thêm một nền văn hóa mới, nên đã du học thì phải học ở một nước có nền văn hóa khác với văn hóa Việt.
+ Đã du học thì phải du học ở nước mình cần đến để học, không nên du học tại chỗ, vừa mất tiền mà lại hiệu quả không đến nơi, đến chốn.
+ Du học là một việc nặng nhọc, nên đã du học thì phải kiếm học bổng để du học, không nên bỏ tiền túi để du học, vừa mất tiền mà lại vừa cực thân, trong khi học về chưa chắc được sử dụng đúng với vai trò và vị trí.
Thằng con tôi nó viết phần hai cuốn sách “Làm thế nào lấy học bổng du học Mỹ” từ cuối năm 2007, nhưng rồi dở dang, chưa hòan thiện thì công việc của nó không còn thời gian để viết. Bản nháp vẫn còn để đó, hôm qua nó bảo: “Thôi ba tiếp tục và edit cho hòan thiện rồi đưa lên blog để mọi người cùng đọc, con không có thời gian để làm tiếp. Khi nào cần xuất bản sẽ hòan thiện xuất bản sau”. Nên hôm nay quyết định đưa dần phần hai của bộ sách này, bắt đầu từ khái niệm các học bổng ở bậc đại học của nước Mỹ. Có 2 lọai học bổng mà nếu ai tìm hiểu sẽ biết:
1. Merit based Scholarship/Aid:Là lọai học bổng dành cho tài năng, chỉ cho từng năm học một. Sau một năm học tùy vào nhiều yếu tố: tài năng người học, khả năng tài chính của trường mà xét lại cho từng ứng viên có còn được nhận nữa không? Nhưng các bạn cứ yên tâm, nếu họ đã cho lọai này rồi cho ai đó, thì thường ít khi họ từ chối bạn cho năm sau. Ngọai trừ bạn sang đó để chỉ đi nhảy đầm và lái xe vun vít trên đường phố.
2. Need based Aid:Là lọai họ cho theo yêu cầu của bạn cho tòan khóa học, miễn sao bạn luôn hòan thành khóa học, không cần biết tài năng của bạn có xuất chúng hay không. Lọai này nhà trường tính rất kỹ càng, họ tính cho bạn hết khóa học, tức là họ chuẩn bị đủ tiền cho tòan bộ khóa học của bạn. Nó ảnh hưởng cho những ứng viên năm sau khi xin vào ngay tại khoa mà bạn đang theo học. Nên tôi khuyên các bạn khi chọn trường xin học bổng ở Mỹ, nên chọn trường nào có học bổng cho du học sinh, mà ở đó chưa có sinh viên Việt Nam nào đã và đang theo học là bạn sẽ dễ dàng nhận full scholarship, nếu bạn đủ tài năng.
Lại nói thêm về Need based aid thì khi bạn làm hồ sơ xin vào trường nào đó thì còn có chuyện trả giá. Ví dụ, bạn làm hồ sơ xin nhập học bằng con đường Need based Aid vào một trường A nào đó với yêu cầu cho học bổng 75%, vì gia đình và bản thân bạn chỉ có thể chi trả 25% thôi, nhưng trường A ấy sẽ không bao giờ cho bạn đúng 75%, mà họ sẽ gửi cho bạn một Big Envelope cho học bổng cho bạn chỉ 50% thôi, nếu bạn đồng ý thì trả lời trong thời hạn bao lâu, nếu không thì họ sẽ trao phần đó cho người khác! Lúc ấy bạn sẽ có 2 cách:
+ Cách đầu tiên và thượng sách là viết một bức thư làm sao đủ để Admission Committee đồng ý cho bạn 75% theo ý muốn. Nếu họ trả lời từ chối hoặc yên lặng thì bạn chỉ còn chọn cách thứ hai.
+ Nhận gói học bổng 50% và cố phấn đấu theo học năm thứ nhất thật tốt vừa yêu cầu họ cho 100% những năm sau và đồng thời làm hồ sơ chuyển trường khác đồng ý cho bạn 100%. Lúc đó, nếu họ có đủ kinh phí cho bạn, bạn chỉ cần xì cái Big Envelope của trường khác cho 100% thì chắc chắn họ sẽ giữ bạn lại. Còn nếu không thì bạn xin họ làm hồ sơ chuyển trường.
Nhưng còn một lọai học bổng thứ 3, lọai học bổng này về mặt bản chất nó cũng giống như lọai Need based Aid. Nhưng nó được gọi là Need Blind Aid. Cả nước Mỹ với gần 4.000 đại học được công nhận, chỉ lựa ra được có 373 trường tốt để đáng học, nhưng trong đó, cũng chỉ có 9 trường có chế độ học bổng Need Blind Aid cho du học sinh, mặc dù có đến mấy chục trường cho dân bản xứ chế độ này. Danh sách này từ niên khóa 2007 trở về trước chỉ có 6 trường, nhưng từ 2008 trở đi có thêm 3 trường bổ sung vào danh sách.
3. Need Blind Aid là bạn cần bao nhiêu họ cho bấy nhiêu, không trả giá, nếu bạn đủ thuyết phục họ nhận bạn nhập học. Dĩ nhiên đối với những trường này thì kinh phí dồi dào, phủ phê. Ví dụ một bạn làm hồ sơ xin hỗ trợ tài chính khi nhập học 1 trong 9 trường này, nhưng vì nghèo, không có tiền, bạn bảo: Tao muốn học trường mày, nhưng tao chỉ có thể đóng 1.000USD/năm, trong khi học, ăn, ở, bảo hiểm y tế, vé máy bay đi về nước tao, etc… lên đến 60.000USD/năm, mầy có nhận tao không? Nếu nhận bạn sẽ có Big Envelope. Dĩ nhiên khi nó đã nhận. Nó chẳng thèm 1.000USD của bạn!Lại nói thêm về Big Envelope: là một bì thư lớn, rất rất rất trịnh trọng và đẹp trong đó có những giấy tờ thông báo rất hòanh tráng, có những con mộc seal và ru băng vàng danh dự, những bức thư thật nồng ấm tình người, và hoan nghênh đón chào bạn đúng ngày đó, tháng đó nhập học với học bổng bao nhiêu tiền, gồm những phần nào rất chi tiết, mà trong đời người không phải ai cũng có thể cầm được trong tay. Nếu nó từ chối thì sẽ cũng rất lịch sự với một phong thư nhỏ như thư của ta thường gửi nhau qua bưu điện (small Envelope).
Danh sách 9 trường có chế độ Need Blind Aid đối với du học sinh là:
- Amherst College in Massachusetts
- Bates College in Maine
- Dartmouth College in New Hampshire
- Harvard College in Massachusetts
- Massachusetts Institute of Technology (MIT)
- Middlebury College in Vermont
- Princeton University in New Jersey
- Williams College in Massachusetts
- Yale University in Connecticut
Các bạn có để ý không? Cã nước Mỹ có “hơn” 52 tiểu bang và thuộc địa, gần 4.000 trường được công nhận, nhưng chỉ có 373 trường tốt nhất. Song chỉ có 9 trường có đủ khả năng cho học bổng theo yêu cầu người du học. Và trong 9 trường đó thì có hơn 1/3 là của Massachusetts, chính xác là 4/9 trường, một thủ phủ giáo dục của miền Đông Bắc nước Mỹ thời kỳ đầu lập quốc và cho đến bây giờ. Và thậm chí tất cả 9 trường này đều thuộc các tiểu bang vùng đầu tiên lập nên nước Mỹ, ở miền Đông Bắc. Nên đã du học thì phải kiếm học bổng để học và nên tìm đến miền Đông Bắc để học, không nên cứ nhảy vào California hay Texas, những vùng có lắm người Việt, nhưng rất ít sự ưu ái cho du học sinh trong vấn đề cho học bổng.
Hồ Nguyễn Anh Minh
